Μετά από τέσσερα και πλέον χρόνια έντονης κρίσης, η αντίληψη όλων είναι οτι αυτό που είναι το βασικό πρόβλημα στην Ελλάδα, είναι το μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας και η ουσιαστική μεταρρύθμιση που χρειἀζεται είναι η βελτίωση και αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης.

Βασιζόμενοι σε μελέτες στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της χώρας, τα συμπεράσματα είναι τα ίδια. Σε μια πρόσφατη έκθεση της διεθνούς διαφάνειας, η Ελλάδα κατατάσσεται στο ίδιο επίπεδο με αυτό της Κολομβίας και έχει το πιο διεφθαρμένο Δημόσιο Τομέα, ανάμεσα στις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ετήσιος Δείκτης Αντιλήψεων αναλυτών, επιχειρηματιών και εμπειρογνωμόνων). Σύμφωνα με τον ετήσιο δείκτη της Transparency International η Ελλάδα κατέχει την 94η θέση (80η πέρυσι) και είναι πιο κάτω και από φτωχότερες και νεότερες δημοκρατίες όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Μια μελέτη προερχόμενη από το εσωτερικό (Δημόσια Διοίκηση και Μεταρρύθμιση: Δυσεπίλυτα προβλήματα, Π. Καρκατσούλης, 2012) αναφέρει οτι υπάρχουν συνθήκες που ευνοούν την διαφθορά, όπως η πολυπλοκότητα του νομικού πλαισίου, η απουσία βασικών δεδομένων, η αδυναμία μηχανισμών δημοσιονομικών και λοιπών ελέγχων. Για παράδειγμα, αναφέρονται μερικά σπουδαία ευρήματα:

•Γραφειοκρατικό βάρος που εκτιμάται στο 6,8% του ΑΕΠ και ισοδυναμεί με 14 δις ευρώ.

•Πολλές, διάσπαρτες δομές σε 15 υπουργεία, όπως 149 Γενικές Διευθύνσεις, 886 Διευθύνσεις, 3.720 Τμήματα.

•Ρυθμιστική πλημμυρίδα (1975 – 2005), ήτοι 171.500 ρυθμίσεις οι οποίες αναλύονται σε 3.430 Νόμους, 20.580 Προεδρικά Διατάγματα, 114.905 Υπουργικές Αποφάσεις, 24.010 Αποφάσεις Περιφερειών και 8575 Αποφάσεις Νομαρχιών.

Εκτός αυτών των μελετών που υποβαθμίζουν και λοιδωρούν το Ελληνικό Δημόσιο, σε καθημερινή βάση υπάρχουν ειδήσεις που αναφέρουν ότι το «Πάρτι» με τις προμήθειες συνεχίζεται στο χώρο της Υγείας με το τέχνασμα της «Κατεπείγουσας Ανάγκης». Στην περίπτωση αυτή παρακάμπτεται η διαγωνιστική διαδικασία για την προμήθεια Υλικών και Υπηρεσιών. Το ίδιο ισχύει για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στο χώρο του Τουρισμού, πρόστιμα των 11.500 ευρώ κοστίζουν στο Δημόσιο 800.000€. Ο ΕΟΤ επέβαλε πρόστιμα 2.000.000€, αλλά μόνο 266.940€ έχουν βεβαιωθεί και από αυτά μόνο 11.500€ έχουν εισπραχθεί.

Ας επανέλθουμε όμως στο κράτος-μάνατζερ, η θεωρία του οποίου βασίζεται σε απλά εγχειρίδια διδασκαλίας σε σχολές του μάνατζμεντ. Το κράτος λειτουργεί ως επιχείρηση με στόχο να εξυπηρετεί αρχικά τους πελάτες της, δηλαδή τους πολίτες του και ύστερα την ίδια τη δομή του (δημόσιοι υπάλληλοι). Αν υποθέσουμε ότι κάθε υπουργείο είναι μια μονάδα παραγωγής της επιχείρησης-κράτους, ο κάθε υπουργός-μάνατζερ θα έχει ένα σταθερό προϋπολογισμό (budget) από την αρχή της περιόδου (μετά τη ψήφιση του προϋπολογισμού), και με αυτό θα διοικεί βάσει στόχων το υπουργείο του. Η δομή του κάθε υπουργείου θα είναι απλή: ένας υπουργός, ένα υφυπουργός, ένας γενικός γραμματέας, όπως αυτό συμβαίνει στα περισσότερα κράτη της Ευρωζώνης. Σε ανώτερο επίπεδο ως «διευθύνοντας σύμβουλος» μπορεί να θεωρηθεί ότι λειτουργεί ο Πρωθυπουργός, και πρέπει να υπάρχει ένας σχεδιασμός αντιμετώπισης κρίσεων, δηλαδή ένας έκτακτος προϋπολογισμός με τον οποίο χρηματοδοτείται κάθε έκτακτη ανάγκη που παρουσιάζεται σε κάθε υπουργείο.

Ο κάθε υπουργός θα βαθμολογείται στο τέλος της κάθε χρονικής περιόδου ανάλογα με τους στόχους αλλά και τις δυσκολίες που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των καθηκόντων του. Η στελέχωση των υπουργείων (μονάδων της επιχείρησης) θα γίνεται με αξιοκρατικό τρόπο, βάσει βιογραφικού , συνάφειας με τη θέση που προκηρύσσεται σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε υπουργείου ή με τη χρήση εξεταστικής διαδικασίας. Με τον τρόπο  αυτό θα λυθεί το χρόνιο πρόβλημα των πελατειακών σχέσεων στη στελέχωση κρίσιμων θέσεων της δημόσιας διοίκησης. Οι υπουργοί και οι συνεργάτες τους αντί να προσλαμβάνουν συμβούλους με παχυλούς μισθούς, για οποιοδήποτε πρόβλημα τους απασχολεί, μπορούν να απευθύνονται σε Ελληνικά Α.Ε.Ι. και σε καταξιωμένους καθηγητές-ερευνητές και να επιζητούν τεκμηριωμένες μελέτες για την επίλυσή τους, επιτυγχάνοντας έτσι μια βέλτιστη σχέση στο τρίπτυχο «Πολιτεία-Πανεπιστήμιο-Πολίτες».

Σε επίπεδο δημόσιων επιχειρήσεων, ο κάθε διευθύνων σύμβουλος θα επιλέγεται για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (3-5 έτη), βάσει βιογραφικού και εμπειριών σε ανάλογη θέση και όχι βάσει της προσφοράς του στο κόμμα από το οποίο προέρχεται ή ψηφίζει. Κάθε διευθύνοντας σύμβουλος βαθμολογείται-κρίνεται από τον υπεύθυνο υπουργό-υφυπουργό για την ικανότητά του να διοικεί και να επιτυγχάνει τους στόχους του. Σε περίπτωση εκλογών και αλλαγής κυβέρνησης, ο διευθύνων σύμβουλος θα παραμένει στη θέση του μέχρι να ολοκληρώσει το συμβόλαιό του και να μην απολύεται και να αποζημιώνεται για το χρονικό διάστημα μέχρι τη λήξη του συμβολαίου του.

Η κυβέρνηση μετά την έγκριση της τελευταίας δόσης έχει τη μεγάλη ευκαιρία να δημιουργήσει τις βάσεις για ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό κράτος που  θα υπηρετεί και  θα διευκολύνει τις ανάγκες των πολιτών του. Η συγκρότηση επιτροπής σοφών για την πάταξη φοροδιαφυγής, το μισθολόγιο – βαθμολόγιο σε όλο το δημόσιο τομέα, η μείωση της δράσης των καρτέλ, λόμπι των συντεχνιών που δρούν εις βάρος των πολιτών και η δημιουργία συστημάτων ελέγχου των δημοσίων δαπανών βαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση.

 

Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης(*)

(*)Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Nantes School of Management

Ακολουθήστε το flashnews.gr στο Google News και την σελίδα μας στο Facebook