Η ιστορική συμφωνία προβλέπει την απαγόρευση της εισαγωγής και εξαγωγής υδραργύρου από το 2020 και τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης του τοξικού μετάλλου σε προϊόντα όπως τα θερμόμετρα, οι μπαταρίες και ορισμένες μπογιές.
Απαιτεί επίσης τη χρήση ειδικών φίλτρων στα φουγάρα ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών που καίνε λιθάνθρακα, και προβλέπει τη μείωση της χρήσης υδραργύρου σε μικρά ορυχεία χρυσού -δεν απαγορεύει ωστόσο πλήρως τον υδράργυρο στα ορυχεία.
Ο υδράργυρος χρησιμοποιείται ως καταλύτης για την απομόνωση του χρυσού από το μετάλλευμα. Με την τιμή του χρυσού να ανεβαίνει, η χρήση υδραργύρου σε νόμιμα και παράνομα χρυσωρυχεία διπλασιάστηκε το διάστημα 2005-2010 στους 727 μετρικούς τόνους, καθιστώντας τα ορυχεία την μεγαλύτερη πηγή ρύπανσης υδραργύρου.
Προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή η σύμβαση που υπογράφηκε το Σάββατο στη Γενεύη το κείμενο πρέπει να επικυρωθεί από τουλάχιστον 50 κυβερνήσεις.
Η σύμβαση παίρνει το όνομα της μαρτυρικής πόλης Μιναμάτα στην Ιαπωνία, στην οποία χιλιάδες άνθρωποι εμφάνισαν ένα σοβαρό και συχνά θανατηφόρο νευρολογικό σύνδρομο στα μέσα του περασμένου αιώνα, λόγω του υδραργύρου που υπήρχε στα βιομηχανικά απόβλητα της πόλης.
Ο υδράργυρος, ένα βαρύ, ασημί μέταλλο που παραμένει υγρό σε θερμοκρασία δωματίου, απελευθερώνεται κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων και ορισμένες βιομηχανίες. Μολύνει το νερό, το έδαφος και τον αέρα και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος επειδή συσσωρεύεται στους ζωντανούς οργανισμούς.
Οι μέγιστες συγκεντρώσεις του καταγράφονται σε μεγάλα, αρπακτικά ψάρια όπως οι τόνοι, τα οποία οι έγκυες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν να καταναλώνουν υπερβολικά συχνά, λόγω του κινδύνου για το νευρικό σύστημα του αναπτυσσόμενου εμβρύου.
«Η εισπνοή υδραργύρου μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενείς επιδράσεις στο νευρικό, πεπτικό και ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και τους πνεύμονες και τους νεφρούς, και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι θανατηφόρος» αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
«Τα ανόργανα άλατα υδραργύρου είναι επίσης διαβρωτικά για το δέρμα, τα μάτια και το πεπτικό σύστημα, και ενδέχεται να είναι τοξικά στους νεφρούς όταν καταποθούν.
Παρά το μεγάλο αριθμό των χωρών που υπέγραψαν τη Σύμβαση της Μιναμάτα, ορισμένες περιβαλλοντικές οργανώσεις δεν δήλωσαν ικανοποιημένες. «Η συμφωνία δεν θα οδηγήσει σε άμεση μείωση των εκπομπών. Θα πρέπει να βελτιωθεί και να ισχυροποιηθεί ώστε τα ψάρια που τρώμε να είναι ασφαλή» δήλωσε στο Reuters ο Ντέιβιντ Λένετ της διεθνούς οργάνωσης Natural Resources Defense Council.
«Χαλαρή» και «κάπως εθελοντική» χαρακτήρισε τη συμφωνία η IPEN, μια οργάνωση κατά των επιβλαβών χημικών. Εκτίμησε ότι είναι απίθανο να οδηγήσει σε πραγματική μείωση των εκπομπών καθώς «οι χώρες που δεν επιθυμούν κάτι τέτοιο θα μπορούν να ξεφεύγουν εύκολα».
in.gr