Το «Καστελόριζο» του «τρελού Απρίλη» του 2010 σήμανε το τέλος μιας μεγάλης εποχής και την αφετηρία μιας απροσδιόριστης, ακόμα, νέας. Το τέλος της Μεταπολίτευσης. Της πιο μακράς ιστορικής περιόδου, χωρίς διχαστικές αναταράξεις. Και γενναιόδωρης ειρηνικής δημιουργίας. Οι θεσμοί, παρά τις ασθένειές τους, λειτούργησαν. Οι πολίτες της χώρας απόλαυσαν ελευθερίες μέχρι τα ακραία όρια κατάχρησης. Και η καταναλωτική ευημερία, παρά τις «φούσκες» και τα πήλινα πόδια, μοιράστηκε με δόσεις σε όλους. Το «Καστελόριζο του πιο τρελού Απρίλη» σήμανε και την αφετηρία μιας άλλης εποχής. Με σκοτεινά διλήμματα, με φοβίες και πολιτικές νευρώσεις, Ο πολίτης δεν ελπίζει σε τίποτα. Και, δυστυχώς, δεν νιώθει ελεύθερος.
Η Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, δεν απορρόφησε ιδεολογικά τα ανοίγματά του στην Ευρώπη. Η πολιτική ελίτ της συντηρητικής παράταξης χάθηκε ανάμεσα σε ρεβανσισμούς και τυχοδιωκτικές περιπέτειες. Η μεγάλη μάζα των οπαδών και φίλων της, η «λαϊκή δεξιά», παραμένει ξενοφοβική. Η ιστορική αυτή παράταξη οφείλει να αποδείξει ότι η ευρωπαϊκή επιλογή της δεν είναι πρόσκαιρη. Ούτε προσχηματική. Η «Ανατολή» τείνει ιστορικά να εξελιχθεί σε επικίνδυνη. Εμείς δεν έχουμε καμιά σχέση με τους μουλάδες και τους φονταμενταλιστές. Ούτε με τις πολυδαίδαλες διαδρομές σκοτεινών ανακτόρων και αγέλαστων προσώπων.
Το ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζει περισσότερα και οξύτερα διλήμματα και πιο οδυνηρά προβλήματα. Πολλά στελέχη του τραβούν «κόκκινες γραμμές» σε διάφορα θέματα που, κατά κανόνα, δεν τα έχουν κατανοήσει. Μια «κόκκινη γραμμή» οφείλει να χαράξει και το ίδιο μετά τον κυβερνητισμό τριών, τουλάχιστον, δεκαετιών. Ανάμεσα στη διαφθορά και τη διαφάνεια. Ανάμεσα στο κράτος πρόνοιας και τις σάπιες πελατειακές σχέσεις. Ανάμεσα στη μεταφορά πλούτου από τους έχοντες και κατέχοντες προς την περιφέρεια και προς τα κάτω και τον αστόχαστο και αντιπαραγωγικό καταναλωτισμό. Ανάμεσα στις ιδεοληψίες και στο γνήσιο προοδευτισμό. Ανάμεσα στο φραστικό ριζοσπαστισμό και την τολμηρή υποστήριξη καινοτόμων πολιτικών προτάσεων. Στην Ευρώπη μπήκε λαθραία και συνέστησε μαζί της εξώγαμα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα τελευταία στάδια της ευρωπαϊκής του πορείας, δυστυχώς, αμαυρώθηκαν εν μέρει από τη συμπεριφορά συγκεκριμένων στελεχών του. Οι Ευρωπαίοι, από υποκρισία ή φοβία, δεν συνομιλούν με φαύλους. Και έχουν περισσότερα στοιχεία από εμάς.
Με αντίστοιχα, αλλά όχι όμοια, διλήμματα ταλανίζεται η αριστερά. Παραδοσιακή και ανανεωτική. Πολύ μικρή σημασία έχει αν ο Αλέξης Τσίπρας κρατάει ο ίδιος την ομπρέλα του όταν προσέρχεται στα μπλόκα των αγροτών ή του τη βαστάνε σε πιο κοσμικές εμφανίσεις. Έχει αποδειχθεί ότι τα επικοινωνιακά ζητήματα σπάνια έχουν επαφή και επιρροή στον πυρήνα των προβλημάτων και στη ουσιαστική ταυτότητα ενός χώρου. Πολύ λίγο θα ωφελήσει, ή και καθόλου, η απομίμηση συμπεριφορών του ΠΑΣΟΚ στη δυναμική του πορεία κατάκτησης της πολιτικής εξουσίας το 1981. Όλα τα τεχνάσματα μετατρέπονται σε βάρος και οδηγούν σε ομηρία. Κρίσιμο για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η αποδοχή ή μη της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας. Ο ελληνικός λαός περιμένει από όλα τα κόμματα (και από τον ΣΥΡΙΖΑ) τη λύση των προβλημάτων του. Σε κανένα Σάνσο Πάντσα δεν πρόκειται να εμπιστευθεί τις τύχες του.
Όλα τα κόμματα προετοιμάζουν το επόμενο συνέδριό τους. Καταστατικό ή μη, θα αποδειχθεί στην πράξη. Και στη μετέπειτα πορεία του. Προφανώς, η Μεταπολίτευση ολοκλήρωσε τον κύκλο της. Η αφετηρία της νέας εποχής προϋποθέτει και επιβάλλει τη διευκρίνιση της νέας ταυτότητας των πολιτικών δυνάμεων. Δεν απαιτείται η παράδοση στην πυρά των παλιών ταυτοτήτων και των κειμηλίων και λαβάρων κάθε πολιτικής δύναμης. Στις νέες ιδεολογικές ταυτότητες ζητούμενο είναι η διαφάνεια των μητρώων, η καθαρότητα των ιδεών, η ρεαλιστική επιλογή των στόχων και οι εγγυημένες διαδικασίες για την επίτευξη τους.
Αντώνης Ν. Βγόντζας
Εφημερίδα Πρώτο Θέμα, Κυριακή 17.2.2013