Ανεξάρτητα από το τι θα ξημερώσει αύριο στην Κύπρο, η βίαιη πτώση του τραπεζικού μοντέλου της χώρας φανερώνει ξεκάθαρα τις αδυναμίες μιας χώρας που επένδυσε στις υπηρεσίες και δη τις οικονομικές σε ένα κόσμο που δε φημίζεται για την οικονομική του σταθερότητα.
Διαβάζοντας κανείς τα στοιχεία που παραθέτει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, αναρωτιέται πως είναι δυνατόν ένα νησί να φιλοξενεί περίπου 80 δις ευρώ σε καταθέσεις όταν στην δεκαπλάσια σε μέγεθος Ελλάδα ο αριθμός αυτός δεν ήταν ποτέ πάνω από 250 δις στις προ κρίσης εποχές (τώρα είναι 100 δις λιγότερα).
Η συγκέντρωση χρήματος εξηγείται από τις ελκυστικές φορολογικές και τραπεζικές πρακτικές που η Μεγαλόνησος εφήρμοσε τα περασμένα χρόνια με αποτέλεσμα να εισρεύσουν στο νησί δεκάδες δις δολαρίων και ευρώ, μερικές φορές αμφιβόλου προελεύσεως.
Τα στοιχεία επίσης δείχνουν πως η Κύπρος λειτουργούσε σαν ένας μεγάλος τραπεζικός κόμβος, ένα \”τράνζιτ\” κυκλοφορίας χρήματος προς άλλες χώρες και δη προς Ρωσία. Αυτή η διαμετακομιστική λειτουργία του συστήματος των Κυπριακών τραπεζών τους επέφερε επιπλέον κέρδη.
Το πρόβλημα όμως είναι πως αν δεν έχεις τη στήριξη ισχυρότατων συμφερόντων και κρατών πίσω από σένα ώστε να σε βοηθήσουν σε μια κρίσιμη στιγμή, υπάρχει ο κίνδυνος να βρεθείς εκτεθειμένος στα στοιχεία της φύσης που εν προκειμένω ονομάζονται βιωσιμότητα της οικονομίας, χρέος, συμμαχίες και έχθρες των διεθνών \”παικτών\”, κλπ.
Εδώ η Κύπρος ατύχησε διότι εκτός των οικονομικών της προβλημάτων λόγω της παγκόσμιας κρίσης, εκτός του \”κουρέματος\” που απεδέχθη στα Ελληνικά ομόλογα που κατείχε και εκτός του υπερ – φουσκωμένου τραπεζικού της τομέα, βρέθηκε και στην ατυχή θέση να βρίσκεται ανάμεσα στα διασταυρούμενα πυρά Ρωσίας – Ε.Ε.
Παγιδευμένη ανάμεσα στο ήπιας μεν έντασης αλλά πραγματικότατου δε εχθρικού κλίματος που απ\’ αιώνων υφίσταται μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας, η Κύπρος θέλησε να έχει και την \”πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο\”. Γνωρίζοντας πως οι Ρώσοι μεγιστάνες θα αποσύρουν τις καταθέσεις τους λόγω του φόρου, έσπευσε να τα βρει με τον Πούτιν, ο οποίος ένιψε τας χείρας του. Ταυτόχρονα, δέχτηκε τον εκβιασμό της Μέρκελ που άλλο που δεν ήθελε να ξαναφορέσει τη \”στολή\” του εκδικητή και του κριτή θεωρώντας την Κύπρο άντρο διακίνησης μαύρου χρήματος που της αξίζει να τιμωρηθεί για τον τυχοδιωκτισμό της.
Μέσα σε όλα αυτά όμως δίνεται στην Κύπρο μια μοναδική ευκαιρία να ξεκαθαρίσει αρκετά θέματα ως προς τη βιωσιμότητα του τραπεζικού της συστήματος. Να στραφεί σε άλλες ανταγωνιστικές μεθόδους που θα περιλαμβάνουν επιστήμη, τεχνολογία, εξαγωγές και επενδύσεις. Ούτως ή άλλως το νησί διαθέτει το Βρετανικό μοντέλο δημόσιας διοίκησης κάτι που το κάνει ασύγκριτα πιο ανταγωνιστικό από το αντίστοιχο (σχεδόν Οθωμανικό) Ελληνικό.
Η μεταστροφή από διεθνή τραπεζίτη σε διεθνή παραγωγό επιστήμης, τεχνολογίας και πρότυπης επιχειρηματικότητας μπορεί να βοηθήσει τα μέγιστα το δοκιμαζόμενο νησί. Για να επιστρέψουν πίσω τα ριάλια και να τελειώσει ο σαματάς. Αλλιώς υπάρχει το ενδεχόμενο οι συναλλαγές στη Μεγαλόνησο σύντομα να γίνονται όχι με ριάλια αλλά με στατήρες και τάλαντα.
Μανόλης Μπουχαλάκης
Εκπαιδευτικός-Δημοσιογράφος