Από την Ευρώπη μέχρι την Αυστραλία, τα περισσότερα από τα σημεία αναφοράς του συστήματος GPS έχουν μετατοπιστεί λόγω των ισχυρών σεισμών της τελευταίας δεκαετίας, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται λάθη στις μετρήσεις που βασίζονται στο δορυφορικό σύστημα.

Οι αποκλίσεις αυτές είναι μεν υπερβολικά μικρές για να επηρεάσουν τους οδηγούς, αποτελούν όμως πρόβλημα για τις γεωλογικές μελέτες και τη ρύθμιση της τροχιάς των δορυφόρων.

Η ομάδα του Πολ Τρεγκόνινγκ στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας βασίστηκε σε υπολογιστικά μοντέλα για να εκτιμήσει τις μετατοπίσεις του γήινου φλοιού που προκάλεσαν οι 15 ισχυρότεροι σεισμοί από το 2000 μέχρι σήμερα.

Όπως αναφέρει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Journal of Geophysical Research: Solid Earth, οι σεισμοί άνω των 8 βαθμών μπορούν να μετατοπίσουν το έδαφος κατά μερικά χιλιοστά ακόμα και σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων από το επίκεντρο.

Το αποτέλεσμα είναι ότι όλες οι θέσεις αναφοράς του GPS, με εξαίρεση τη Δυτική Ευρώπη, το ανατολικό άκρο του Καναδά και ορισμένες περιοχές της Αυστραλίας, έχουν μετατοπιστεί κατά αρκετά χιλιοστά από τις αρχικές τους θέσεις.

Τα σημεία αυτά υποτίθεται ότι έχουν συγκεκριμένο στίγμα, καθώς ανήκουν στο λεγόμενο Διεθνές Σύστημα Επίγειου Πλαισίου Αναφοράς, το οποίο χρησιμοποιούν οι επιστήμονες διαφόρων κλάδων για να μετρούν την απόσταση ανάμεσα σε δύο οποιαδήποτε σημεία της Γης.

Για παράδειγμα, ένας γεωλόγος που θέλει να μετρήσει πόσο γρήγορα μετακινείται μια τεκτονική πλάκα θα πρέπει να παρακολουθήσει πώς μεταβάλλεται η απόσταση ανάμεσα σε ένα σημείο αναφοράς που βρίσκεται σε αυτή την πλάκα και ένα δεύτερο σημείο σε άλλη πλάκα.

Ομοίως, ο υπολογισμός της τροχιάς ενός δορυφόρου απαιτεί τις ακριβείς συντεταγμένες των επίγειων σταθμών παρακολούθησης.

Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, η μετατόπιση των θέσεων αναφοράς μπορεί να εισάγει λάθη στους υπολογισμούς.

Η αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα είναι γνωστό στους επιστήμονες και οι μετατοπίσεις των σημείων αναφοράς συχνά λαμβάνονται υπόψη. Στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια, για παράδειγμα, οι μετατοπίσεις υπολογίζονται με τη βοήθεια μαθηματικών μοντέλων που περιγράφουν την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών.

Η νέα μελέτη δείχνει ωστόσο ότι το πρόβλημα είναι δυνητικά μεγαλύτερο από ό,τι θα φανταζόταν κανείς, και η διεθνής κοινότητα θα πρέπει σύντομα να καταλήξει σε συμφωνία για το πώς μπορεί να βελτιωθεί το Διεθνές Σύστημα Επίγειου Πλαισίου Αναφοράς.

Δεδομένου όμως ότι τα πάντα κινούνται στην επιφάνεια της Γης, η πλήρης εξάλειψη των αποκλίσεων θα ήταν δύσκολη έως αδύνατη.