Την ίδια ώρα, και παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις του υπουργού, οι καταθέσεις σπάνε καθημερινά σε «κομμάτια» των 100 χιλ. ευρώ ανά τράπεζα. Οι αποταμιευτές αναζητούν ασφαλή καταφύγια υπό το φόβο εφαρμογής του bail-in, καθώς είναι νωπές οι μνήμες από το σοκ του κουρέματος στην Κύπρο.
Ο κ. Στουρνάρας χαρακτήρισε αναγκαία αλλά όχι απόλυτη συνθήκη την ανακεφαλαιοποίηση και τόνισε ότι είναι απαραίτητη η επιστροφή των καταθέσεων. Και αυτό γιατί παρά την ήδη καταγεγραμμένη επιστροφή κεφαλαίων άνω των 12 δισ. ευρώ, τον τελευταίο χρόνο στις ελληνικές τράπεζες, οι Έλληνες που κάνουν χρήση των τραπεζικών γκισέ για κατάθεση χρημάτων μειώνονται και η ροή του χρήματος οδηγεί τις αποταμιεύσεις στον ίδιο προορισμό. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, τα χρήματα που κρύβονται σε «σεντούκια» υπολογίζονται σε πάνω από 20 δισ. ευρώ.
Και με δεδομένο ότι στο ίδιο ύψος κατέληγαν οι εκτιμήσεις για το… «λίπος» που υπάρχει εκτός τραπεζικού συστήματος πριν από δέκα περίπου μήνες, αρμόδια τραπεζικά στελέχη καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πλέον η αποταμίευση στην Ελλάδα γίνεται μακριά από τις τράπεζες.
Μάλιστα, σε αυτά τα χρήματα βασίζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης σε μεγάλο ποσοστό τις ελπίδες του, όσον αφορά την εξυπηρέτηση των συνεχώς αυξανόμενων βαρών. Μέσα στο γενικότερο περιβάλλον δραματικής έλλειψης ρευστότητας, τα χρήματα που “φυγαδεύτηκαν” σε θυρίδες και σπίτια, μακριά από τα “αδιάκριτα” βλέμματα των αρχών, χρησιμοποιούνται για την κάλυψη φορολογικών και άλλων αναγκών.
«Τα χρήματα που επιστρέφουν στις τράπεζες πηγαίνουν στην πληρωμή φόρων και άλλων υποχρεώσεων, ενώ αρκετοί είναι αυτοί που δεν επιθυμούν να διατηρούν ακόμη και μικροποσά σε τραπεζικούς λογαριασμούς υπό το φόβο εξελίξεων που έχουν να κάνουν κυρίως με το \”μάτι\” της εφορίας», σημειώνει διευθυντικό στέλεχος συστημικής τράπεζας.
Βέβαια, συνεχίζει ο ίδιος, την ίδια ώρα το οξύμωρο είναι πως η συμπεριφορά των καταθετών είναι πιο ώριμη σε σύγκριση με πέρσι καθώς δεν παρατηρούνται σπασμωδικές και ακραίες κινήσεις σε περιόδους κρίσεων, όπως η πρόσφατη με την ΕΡΤ και την αλλαγή του κυβερνητικού σχήματος.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμόδιων αρχών το κύμα φυγής κεφαλαίων μέσα στην κρίση στέρησε από τις ελληνικές τράπεζες περί τα 85 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που αναζήτησαν μία πιο σίγουρη “φωλιά” κατευθύνθηκαν σε τράπεζες του εξωτερικού. Πρόκειται για μία διαδικασία που είχε ξεκινήσει και πριν την κρίση, μέσω εμβασμάτων, αφού ήταν πολλοί οι επιχειρηματίες που “εκμεταλλεύονταν” τη δραστηριότητά τους για να βγάζουν χρήματα στο εξωτερικό, κυρίως για φορολογικούς λόγους.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά τα χρήματα που έφυγαν από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα αλλά παρέμειναν στη χώρα. Η συγκεκριμένη τάση έχει ως αφετηρία τον Απρίλιο του 2010, όταν ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε την προσφυγή της Ελλάδας στο μηχανισμό στήριξης της Ε.Ε. και του ΔΝΤ.
Υπάρχει όμως κι ένα μέρος των κεφαλαίων που αρχικά είχε φύγει από το τραπεζικό σύστημα το οποίο σήμερα έχει αναλωθεί. Πρόκειται για μία κατηγορία που έχει “υποτιμηθεί” και η ύπαρξη της οποίας οφείλεται κατά βάση στη σφοδρή ύφεση και την ακρίβεια. Σε αυτή συγκαταλέγονται όσοι… τρώνε από τα έτοιμα, ξοδεύοντας τις οικονομίες τους στην εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών τους.
Η αρχή έγινε τον Απρίλιο του 2010 και από τότε έχουν παρατηρηθεί δύο μεγάλα κύματα εκροών.
Το πρώτο σημειώθηκε μεταξύ Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου του 2011 όταν τα νούμερα για την ελληνική οικονομία έδειχναν ότι το πρόγραμμα δεν «βγαίνει» και οι Ευρωπαίοι για πολλοστή φορά αδυνατούσαν να καταλήξουν σε συμφωνία για την Ελλάδα. Σε αυτό το τρίμηνο, το τραπεζικό σύστημα έχασε πάνω από 18 δισ. ευρώ, δεχόμενο τον αντίκτυπο μίας εκ των χειρότερων περιόδων για το ελληνικό δημόσιο.
Το δεύτερο μεγάλο κύμα παρατηρήθηκε την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου 2012, όταν η χώρα οδηγήθηκε σε διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις. Μέσα σε δύο μήνες, μόνο σε σεντούκια, “κρύφτηκαν” περίπου 15 δισ. ευρώ, με την αβεβαιότητα να χτυπάει κόκκινο.
Ο περασμένος Ιούλιος ήταν ο μήνας της επιστροφής και σημειώθηκε σημαντική αλλαγή στο κλίμα, αφού το αποτέλεσμα των εκλογών ισοδυναμούσε κατά πολλούς με την, τουλάχιστον προσωρινή, παραμονή της χώρας στο ευρώ. Το μήνα Αύγουστο οι εκροές στο τραπεζικό σύστημα αντισταθμίστηκαν από τις εισροές, ωστόσο σχεδόν 1 δισ. ευρώ ξοδεύτηκαν για την πληρωμή φόρων.
Από τον περασμένο Σεπτέμβριο και μετά, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι το ισοζύγιο στις εισροές και εκροές χρημάτων στο τραπεζικό σύστημα (όχι αποκλειστικά στις καταθέσεις) είναι θετικό, κάτι που αποδίδεται στη χρήση των “κρυμμένων” μετρητών.
capital.gr – Του Κωνσταντίνου Μαριόλη