Τι απαντάτε ? Αν η αποχή και η ακύρωση του ψηφοδελτίου χρησιμοποιηθούν, ως πολιτικά μέσα απαρχής ριζοσπαστικών θεσμικών τομών στον αυτοδιοικητικό χώρο, που χρόνια το πολιτικό κατεστημένο χειραγωγεί και καπηλεύεται, για να επιβιώνει;
Το ερώτημα, φυσικά και δεν αποτελεί σάλπισμα επαναστατικών εξεγέρσεων για όσους δεν εθελοτυφλούν και δεν διστάζουν να δουν κατάματα την πραγματικότητα.
Αποτελεί, μακριά από το πνεύμα ανάλογων παροτρύνσεων του ΚΚΕ, προτροπή για προβληματισμό σ’ αυτούς που αλληθωρίζουν σε δεξιόστροφες και αριστερόστροφες ιδεολογίες και δεν βλέπουν τρόπους και μέσα για το ξεπέρασμα του δημοκρατικού ελλείμματος της χώρας, πέραν και έξω από τις προπαγανδιστικές διακηρύξεις, τα ανεκπλήρωτα προεκλογικά προγράμματα και τα εκβιαστικά και φοβικά διλήμματα του φαύλου και διεφθαρμένου, πολιτικού κατεστημένου στο σύνολο του.
Η εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης» στον αυτοδιοικητικό χώρο επί διετία και πλέον, συνεχίζει να αναδεικνύει δυσλειτουργίες, αστοχίες, αδυναμίες, και προβλήματα που επιβάλουν την ανάγκη πραγμάτωσης ριζοσπαστικών θεσμικών τομών, που δεν έκανε πράξη το μεταρρυθμιστικό αυτό πρόγραμμα.
Από τις ριζοσπαστικές αυτές τομές, η κατοχύρωση του δικαιώματος του δημότη, να επιλέγει εκείνους, που θεωρεί κατάλληλους να προσφέρουν στα κοινά και να εκλέγει από τις επιλογές του και όχι από επιλογές (λίστες και χρίσματα) των κομμάτων και τοπικών μηχανισμών, εκείνους που θεωρεί αξιότερους, καταξιώνει την πεμπτουσία της δημοκρατίας.
Είναι κατά συνέπεια ανάγκη να θεσμοθετηθούν ενδοδημοτικές προκριματικές διαδικασίες με μέριμνα και ευθύνη των φορέων της αυτοδιοίκησης, 2-3 μήνες προ των εκλογών, για επιλογή όλων των υποψηφίων αιρετών οργάνων της αυτοδιοίκησης από τις τοπικές κοινωνίες και αυτοπροτάσεις των ενδιαφερόμενων.
Κατάρτιση στη συνέχεια εκλογικών ψηφοδελτίων, από τις επιλογές των τοπικών κοινωνιών, χωριστών για εκλογή Περιφερειαρχών, Δημάρχων, Συμπαραστατών του δημότη και ενιαίων για την εκλογή των Περιφερειακών και Δημοτικών συμβούλων. Περισσότερες λεπτομέρειες, που αποτελούν άλλωστε αντικείμενο εμπεριστατωμένης μελέτης, δεν επιτρέπουν τα περιορισμένα όρια του άρθρου.
Ανάλογες προτάσεις του Υπουργού Εσωτερικών, στις 14-1-2013, χωρίς αναφορά στον τρόπο επιλογής των υποψηφίων και στην κατάρτιση των χωριστών και ενιαίων ψηφοδελτίων, υπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες.
Αναδεικνύουν επίδειξη φθηνής επαναστατικής προοδευτικότητας για να ξεπεραστούν οι αναμενόμενες αντιδράσεις από τη σχεδιαζόμενη αντισυνταγματική και αντιδημοκρατική, παράταση της θητείας των σημερινών αιρετών οργάνων.
Η προτεινόμενη θεσμική τομή δίδει πρωτοποριακή διάσταση και προοπτική στο πολιτικό και αυτοδιοικητικό σύστημα της χώρας αλλά και συνεπάγεται καταλυτικές πολιτικές συνέπειες μεταξύ των οποίων :
– Αναδεικνύει τον πραγματικό ρόλο της αυτοδιοίκησης, ως θεσμού αυτοδιαχείρισης, στην υπηρεσία τού δημότη και όχι του κράτους και την τοπική κοινωνία κυρίαρχο της λαϊκής εξουσίας.
– Καταργεί το προσωπο-κεντρικό πρότυπο εξουσίας, με τον Περιφερειάρχη και το Δήμαρχο και διαμορφώνει νέο με το δίπολο Δημότης-Συμβούλιο. Το Δημότη με την επιλογή και εκλογή όλων των αυτοδιοικητικών οργάνων και το Συμβούλιο με τον καθορισμό διακριτών ρόλων που καθιστά τα όργανα υπεύθυνα και αποτελεσματικά.
Ο καθορισμός εκτελεστικού ρόλου στον περιφερειάρχη και δήμαρχο, εποπτικού στους προέδρους των Συμβουλίων, ελεγκτικού στους Συμβούλους και αρωγής στο Συμπαραστάτη του Δημότη αναδεικνύει τα Συμβούλια (Περιφερειακό και Δημοτικό), ως τα κατεξοχήν προγραμματικά εποπτικά και ελεγκτικά όργανα διαχείρισης των τοπικών υποθέσεων και το Δημότη αποκλειστικό πάροχο της τοπικής εξουσίας.
– Καταργεί τους παραταξιακούς συνδυασμούς και μηχανισμούς και κατά συνέπεια την ανάδειξη της συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης από το εκλογικό αποτέλεσμα.
Η πλειοψηφία και μειοψηφία αναδεικνύεται κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων και συζητήσεων των θεμάτων και τη λήψη των σχετικών αποφάσεων, με τους διακριτούς ρόλους να εξασφαλίζουν υπεύθυνη και κατά συνείδηση ψηφοφορία, στην οποία πρέπει να συμμετέχουν περιφερειάρχες και δήμαρχοι.
Ο ρόλος που διαδραματίζουν σήμερα τα μονοπρόσωπα αυτά όργανα, στη λήψη των αποφάσεων είναι γνωστός σε όλους. Ο νομοθέτης, χωρίς ιδιαίτερο σοβαρό λόγο, τους στερεί το δικαίωμα ψήφου και τους χρεώνει το Σύνδρομο του Πιλάτου (αποποίηση ευθύνης), σε κρίσιμες αποφάσεις, τις οποίες καλούνται στη συνέχεια να εκτελέσουν λόγω αρμοδιότητας.
– Προκαλεί και δοκιμάζει το κυβερνητικό κατεστημένο που ως σφετεριστής της τοπικής εξουσίας, δεν είναι διατεθειμένο να μοιραστεί και πολύ περισσότερο να παραδώσει στην τοπική κοινωνία. Το κατεστημένο, επιβάλλεται με την απαξίωση των δημοκρατικών αρχών και αξιών, που επικαλείται ότι υπηρετεί.
Επιβιώνει με την εκμετάλλευση κοινωνικών ανισοτήτων, αναγκών και προβλημάτων που καπηλεύεται και χειραγωγεί. Και το χειρότερο, έχει περάσει σε σημαντική μερίδα του λαού την πεσιμιστική αντίληψη ότι δεν υπάρχουν άλλες λύσεις και πολιτικές σωτηρίας, πέρα και έξω από αυτές που η εκάστοτε κυβέρνηση επινοεί προτείνει και εφαρμόζει.
Θεωρείται απίθανο να αυτοκαταργηθεί, αλλά δυνατό και εφικτό να αποδυναμωθεί στην πράξη από την κοινωνία με την ίδια της την πράξη.
Στο χώρο ειδικότερα της τοπικής αυτοδιοίκησης, το πολιτικό κατεστημένο αποδυναμώνεται στην πράξη, εάν με πολιτικά μέσα, αμφισβητηθούν η δημοκρατική νομιμότητα και η πολιτική ισχύς των αιρετών οργάνων, που οι μηχανισμοί του κάθε φορά επιλέγουν και επιβάλουν.
Αυτή την αμφισβήτηση επιτυγχάνει σε ένα βαθμό, η ανάδειξη από τις εκλογικές διαδικασίες, του ποσοστού της αποχής και του άκυρου ψηφοδελτίου, σε πλειοψηφικό ποσοστό του εκλογικού σώματος, αφού τα όργανα που θα εκλέγονται από τη μειοψηφία του εκλογικού σώματος, δεν διαθέτουν ούτε την πολιτική ισχύ ούτε τη δημοκρατική νομιμότητα, που παρέχει η αρχή της πλειοψηφίας.
Αναμφίβολα, στις κοινωνίες που τηρούνται οι Συνταγματικοί και Δημοκρατικοί κανόνες, η αποχή από τις εκλογικές διαδικασίες και η ακύρωση ψηφοδελτίου, ως πολιτικές πράξεις, θεωρούνται αντιδημοκρατικές και καταδικαστέες. Στις κοινωνίες όμως που τις αξίες αυτές για χρόνια χειραγωγεί και καπηλεύεται, το πολιτικό κατεστημένο για να επιβιώνει, ανακύπτουν εύλογα τα ερωτήματα:
Πρέπει οι πολιτικές αυτές πράξεις, να έχουν τις ίδιες θεωρήσεις όταν λόγω απουσίας άλλων θεσμικών μέσων, επιστρατεύονται ως πολιτικά μέσα, για να υπερασπιστούν δημοκρατικές αρχές και αξίες που παραβιάζει το εκάστοτε πολιτικό κατεστημένο;
Οφείλουν οι τοπικές κοινωνίες, να αξιοποιήσουν πολιτικά μέσα, που το κατεστημένο καπηλεύεται και χειραγωγεί, έστω και αν αναγκάζονται, εκ των πραγμάτων να ενεργήσουν, πέρα και έξω από τα δημοκρατικά «πρέπει και είναι», στο πνεύμα της Αποστολικής ρήσης «πάσσαλος πασσάλω εκκρούεται»;
Μόνο αντικειμενικές απαντήσεις στα ερωτήματα δίδουν αμερόληπτη απάντηση και στο αρχικό ερώτημα.
– Με την αποχή του από τις εκλογικές διαδικασίες, ο πολίτης-δημότης, διαμαρτύρεται και αρνείται να νομιμοποιήσει επιλογές, που καπηλεύονται και χειραγωγούν την εντολή του.
– Με την ακύρωση του ψηφοδελτίου, αντιστέκεται και απορρίπτει στην πράξη τις επιλογές που αντιστρατεύονται το αναφαίρετο δικαίωμα του, να επιλέγει αυτός, τους αιρετούς εκείνους που επιθυμεί να διαχειριστούν τις τύχες του.
Το ποσοστό του 37,52 % της αποχής και άκυρων ψηφοδελτίων των εκλογών του Ιουνίου 2012 δεν είναι δύσκολο να γίνει πλειοψηφικό στο μέλλον εάν και εφόσον:
– Οι πνευματικοί ταγοί, οι λειτουργοί της δικαιοσύνης, και οι συνδικαλιστικές ηγεσίες, εγκαταλείψουν την ανεξήγητη μέχρι σήμερα στάση τους και ενεργοποιήσουν τα κοινωνικά προτάγματα, που θα μας επιτρέψουν να υπερβούμε τους εαυτούς μας, ως παθητικοί θεατές-ακροατές απατηλών πολιτικών υποσχέσεων, ως αποδέκτες φοβικών και εκβιαστικών διλλημάτων, ως ψηφοφόροι με ανοχές και ενοχές που μας χαρακτήρισαν συνδαιτυμόνες στο δημόσιο φαγοπότι.
– Οι υπηρέτες των ΜΜΕ, έντυπων και ηλεκτρονικών, διαμορφώσουν με υπεύθυνη και αμερόληπτη ενημέρωση, «κοινή γνώμη» που θα εκφράζει, θα αναδεικνύει και θα υπηρετεί «Κοινωνίες δημοτών» όπου ο Δημότης, θα αποκτήσει κυρίαρχο ρόλο, καταλυτικό λόγο και συμμετοχή στη συλλογική δράση, θα διεκδικεί τα δικαιώματα του και θα εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του.
– Οι δημότες, αξιοποιήσουμε τις επικοινωνιακές δυνατότητες των τεχνολογιών, Facebook, Twitter, you tube και μέσω αυτών, σε συλλογικό επίπεδο, την τεράστια κοινωνική δυναμική, που διαμορφώνουν τα συναισθήματα, αγανάκτησης, οργής, και απόγνωσης που βιώνουμε.
Συναισθήματα που θα βιώνουμε για πολύ ακόμη, γιατί η κρίση έχει μετακινούμενο ορίζοντα, διαχειριστές τους ίδιους τους δημιουργούς της και εμάς, αδιόρθωτους, αμετανόητους και αμνήμονες πολίτες-δημότες, να πιστεύουμε και να εναποθέτουμε τις ελπίδες μας σε αυτούς που μας έφεραν στο σημερινό χάλι.
Για την αναγκαιότητα της θεσμικής τομής, δεν υπάρχουν αμφισβητήσεις και για τη δυνατότητα θεσμοθέτησης της, δεν τρέφονται αυταπάτες.
Σέβομαι την άποψη όποιου χαρακτηρίσει την πρόταση όνειρο θερινής νυκτός, μα ούτε κι εγώ, ούτε αυτός μπορούμε να αποδείξουμε πως είναι αδύνατον να γίνει κάτι τέτοιο στο μέλλον.
Μανώλης Κομπολάκης
τ. Ειδικός Σύμβουλος Νομάρχη