Τριάντα δύο ειδικοί ερευνητές και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, θα αποκαλύψουν άγνωστες πτυχές του κρητικού πολιτισμού και θα φωτίσουν μια από τις πιο ελπιδοφόρες στιγμές της ταραγμένης ιστορίας του νησιού, εστιάζοντας όχι στα πολεμικά γεγονότα αλλά στην πολιτιστική φυσιογνωμία του.
Ξεκινώντας από την εποχή των μεγάλων αγώνων του 19ου αιώνα και φτάνοντας στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, όταν η Κρήτη ήταν πια τμήμα του ελληνικού κράτους, οι ερευνητές θα συζητήσουν τις πολλαπλές αποτυπώσεις και επιδράσεις του κρητικού ζητήματος στην τέχνη, στον πολιτισμό, στην αγροτική και στην αστική καθημερινότητα, στη γλώσσα, στην αρχαιολογία, στις επιστήμες…
Η πρωτοβουλία για τη διοργάνωση ενός συνεδρίου αφιερωμένου αποκλειστικά στην τέχνη και τον πολιτισμό και προσδιορισμένου χρονικά στην εποχή των μεγάλων ελπίδων και της τελικής δικαίωσης του κρητικού λαού, ανήκει στην Ενορία Κοιμήσεως Παναγίας (Παναγίτσας) Μασταμπά με συνδιοργανωτές την Περιφέρεια Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Κρήτης (τμήμα φιλοσοφίας) και το ΤΕΙ Κρήτης.
Στην σημαντικότητα του συνεδρίου αναφέρθηκαν σήμερα σε συνέντευξη τύπου στην Περιφέρεια Κρήτης-παρόντος του Προέδρου του Περιφερειακού Συμβουλίου Γιώργου Πιτσούλη- ο προϊστάμενος της Ενορίας Παναγίτσας Μασταμπά πατήρ Νικόλαος Πασχαλίδης, και τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής Βαγγέλης Καπετανάκης Πρόεδρος ΤΕΙ, Ηρακλής Πυργιαννάκης αρχιτέκτονας, Νίκος Ψιλάκης συγγραφέας-δημοσιογράφος, οι οποίοι παράλληλα ευχαρίστησαν την Περιφέρεια και ειδικότερα τον Περιφερειάρχη Σταύρο Αρναουτάκη για την πρόθυμη υποστήριξη που παρείχε στο συνέδριο.
Τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής απεύθυναν ανοιχτή πρόσκληση σε όλους τους φορείς και πολίτες να παραβρεθούν στο συνέδριο όπου ειδικοί ερευνητές και Πανεπιστημιακοί θα αποκαλύψουν άγνωστες πτυχές του Κρητικού πολιτισμού.
Η περίοδος πριν από την Ένωση –όπως είπαν- ήταν μια από τις πιο γόνιμες της νεότερης ιστορίας της Κρήτης. Η λογοτεχνία, η ζωγραφική, η λαϊκή τέχνη, η αρχιτεκτονική, η επιστήμη επηρεάστηκαν βαθύτατα από τα αιτήματα και τα οράματα της εποχής εκείνης.
Εμπνεύστηκαν από τους αγώνες και τις ελπίδες των Κρητικών και ενέπνευσαν την κοινωνία στην οποία απευθύνονται.
\”Αντί για κάποια τυπική εκδήλωση προσπαθήσαμε να δώσουμε ουσιαστικό νόημα στον εορτασμό αυτής της σημαντικής επετείου\” δήλωσε ο ιερατικός προϊστάμενος της ενορίας π. Νικόλαος Πασχαλίδης.
\”Επιλέξαμε να προχωρήσουμε σε ένα δύσκολο εγχείρημα. Να οργανώσουμε ένα μεγάλο επιστημονικό συνέδριο για να αναδειχτεί ο πολιτισμός μας, ο λόγιος και ο λαϊκός, να φωτιστεί η καθημερινή ζωή της εποχής που οι παππούδες μας πάλευαν για τη δικαίωσή των αγώνων τους.
Δεν είναι τυχαίο που στα δύσκολα χρόνια του αγώνα μεγάλωναν μερικές από τις πιο μεγάλες μορφές της ελληνικής λογοτεχνίας στο νησί. Δεν είναι τυχαίο, επίσης, που τα πολιτιστικά γεγονότα εκείνης της εποχής, όπως η ανακάλυψη του μινωικού πολιτισμού, διαμόρφωσαν ακόμη και τη σημερινή εικόνα της Κρήτης\”.
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
1η Συνεδρία (Α)
Προεδρείο: Ευάγγελος Καπετανάκης – Γεώργιος Νικολακάκης – π. Νικόλαος Πασχαλίδης
4.30-5.00 Εγγραφές
5.00 – 6.00 μ.μ. Έναρξη – Χαιρετισμοί
6.00 – 6.20 μ.μ. Παλιούρας Αθανάσιος: Η κατάσταση των χριστιανικών μνημείων της Κρήτης κατά την εποχή της απελευθέρωσης.
6.20 – 6.40 μ.μ. Κόπακα Αικατερίνη: Ο Μίνως Α. Καλοκαιρινός και η ανάδειξη του μινωικού πολιτισμού.
6.40 – 7.00 μ.μ. Τσερεβελάκης Ιωάννης: Τα ιεροψαλτικά πράγματα του Ηρακλείου κατά την 1η πεντηκονταετία του 20ού αιώνα (με βάση το αρχείο του Αγίου Μηνά).
7.00 – 7.20 μ.μ. Αλεβίζου Ντενίζ-Χλόη: Εικόνες Σύμβολα των Αγώνων των Κρητών (1821-1913).
7.20 – 7.40 μ.μ. Κουγιουμουτζάκης Γιάννης: Ο ποιητής των βρεφών.
7.40 – 8.00 μ.μ. Ψιλάκη Έφη: Συμβολικές απεικονίσεις της Ένωσης σε έργα της κρητικής λαϊκής τέχνης.
8.00 – 8.20 μ.μ. Καρτσάκης Αντώνιος: Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας στην Κρήτη. Λογοτεχνικές αναπαραστάσεις στο έργο του Ι. Κονδυλάκη.
8.20 – 8.40 μ.μ. Νικολακάκης Γιώργος: Η Κρήτη του 1900… Αστικές μεταμορφώσεις, κοινωνικός μετασχηματισμός και διαδικασίες εθνικής ένωσης.
8.40 – 9.00 μ.μ. Συζήτηση
ΣΑΒΒΑΤΟ 28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
2η Συνεδρία (Β)
Προεδρείο: Γιάννης Κουγιουμουτζάκης – Κώστας Τσικνάκης – π. Αντώνιος Φραγκιαδάκης
9.00 – 9.40 π.μ. Περισυνάκη Ευγενία: Η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα μέσα από τη Νεοελληνική Λογοτεχνία.
9.40 – 10.00 π.μ. Σάββας Δημήτριος: Οι θεατρικές παραστάσεις την τελευταία περίοδο της Κρητικής πολιτείας στο παλιό Ηράκλειο και ο θεατρόφιλος του Μεγάλου Κάστρου Μανώλης Γ. Γεωργιάδης.
10.00 – 10.20 π.μ. Δρακάκης Εμμανουήλ: Εκκλησίες και σήμαντρα στα χρόνια της Χαλέπας.
10.20 – 10.40 π.μ. Αποστολάκης Σταμάτης: Λαϊκή ποίηση της Κρήτης για την Ένωση (1913).
10.40 – 11.00 π.μ. Τζιρτζιλάκης Ευτύχης: H διακόσμηση των κρητικών όπλων.
11.00 – 11.20 Συζήτηση
11.20 – 11.40 π.μ. Διάλειμμα
3η Συνεδρία (Γ)
Προεδρείο: Αικατερίνη Κόπακα – Μιχάλης Τρούλης – π. Ιωάννης Μπολάκης
11.40 – 12.00 Φραγκάκης Μάριος, Μανιός Ανδρέας, Ζαχαρόπουλος Γεώργιος: Μελετώντας τα κρανία των αγωνιστών της Μονής Αρκαδίου.
12.00 – 12.20 μ.μ. Τσικνάκης Κωνσταντίνος: Η κατάσταση της Λέσχης των Ευγενών (Loggia) του Ηρακλείου το 1904 και οι ιταλικές αντιδράσεις.
12.20 – 12.40 μ.μ. Τζωράκης Γεώργιος: \”Πανταχοῦ δὲ μνημεῖα ἀΐδια ξυγκατοικίσαντες\”. Ο πανελλήνιος εορτασμός της Εκατονταετηρίδας για την Εθνική Ανεξαρτησία το 1930. Η περίπτωση του Ηρακλείου.
12.40 – 1.00 μ.μ. Πατρώνα Θεοδώρα: \”Δεν εκατέχαμε ουτ’ ένα Τουρκικό\”: μία συγκριτική μελέτη της απεικόνισης του Τουρκοκρητικού πρόσφυγα σε δύο ντοκιμαντέρ.
1.00 – 1.20 μ.μ. Βασιλάκη Ελένη: Πολιτιστική επικοινωνία στα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας.
1.20 – 1.40 μ.μ. Σμυρνάκης Ζαχαρίας: Ψηφίδες ζωής από τα παλαιά σχολεία (Στιχούργημα).
1.40 – 2.00 μ.μ. Διάλειμμα.
4η Συνεδρία (Δ)
Προεδρείο: Αθανάσιος Παλιούρας – Ανδρέας Μανιός -Δημήτριος Σάββας
5.00 – 5.20 μ.μ. π. Μιχαήλ Πατεράκης: Χαρακτήρας των βυζαντινών εκκλησιαστικών ξυλόγλυπτων τέμπλων.
5.20 – 5.40 μ.μ. Σγουρός Οδυσσέας: Μεραμπέλλο 1867-2013 / Αφηγήσεις και συνάψεις της νεωτερικότητας.
5.40 – 6.00 μ.μ. Τρούλης Μιχαήλ: Ιωάννης Ιω. Σταθάκης, αγιογράφος: η γνωριμία του με τους Οσίους Παρθένιο και Ευμένιο.
6.00 – 6.20 μ.μ. Πυργιανάκης Ηρακλής: Δημήτρης Κυριακός, Αρχιτέκτονας 1881 – 1971. Το Ηράκλειο ευγνωμονεί.
6.20 – 6.40 μ.μ. Χριστοδούλου Χρίστος: Ξένοι δημοσιογράφοι και Νεότουρκοι γράφουν και συνωμοτούν για την Ένωση.
6.40 – 7.00 μ.μ. Σπυριδάκης Μιχαήλ: Το δομικό γεωργικό-κτηνοτροφικό, εμπορικό και ανθρωπογεωγραφικό περιβάλλον της Μεσαράς μετά από την οριστική αποχώρηση των τουρκικών δυνάμεων τον Οκτώβριο του 1898 έως το 1920.
7.00 – 7.20 μ.μ. Παπαηλιάκης Μιχαήλ: Η συντήρηση της ιστορικής μνήμης: προτομές Κρητών αγωνιστών στην Κρήτη.
7.20 – 7.40 μ.μ. Σφακιανάκης Μιχαήλ: Ο δικανικός λόγος στα χρόνια της Ένωσης.
7.40 – 8.00 μ.μ. Δουνδουλάκης Εμμανουήλ: Η συμβολή Κρητών Αγίων και χαρισματικών Γερόντων (δεύτερο μισό του 19ου – αρχές 20ού αιώνα) στην προαγωγή της τέχνης και του πολιτισμού. Εισαγωγικές παρατηρήσεις – ενδεικτικά παραδείγματα.
8.00 – 8.20 μ.μ. Συζήτηση
ΚΥΡΙΑΚΗ 28 ΣΕΠΤΕΜΡΙΟΥ
7.00 π.μ. Αρχιερατική Θεία Λειτουργία (στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μασταμπά) & επιμνημόσυνος δέηση για τους αγωνιστές των Κρητικών επαναστάσεων.
11.00 π.μ. Η παραδοσιακή χορωδία του Αγ. Τίτου θα ερμηνεύσει Θούρια από τη συλλογή του Παύλου Βλαστού που βρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης. Έρευνα, διδασκαλία, διεύθυνση κ. Γιακουμάκης Ανδρέας.
11.30 π.μ. Εκκλησιαστικοί ύμνοι από τη χορωδία του ιερού ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μασταμπά υπό τη διεύθυνση του Πρωτοψάλτη της κ. Πλαΐτη Αντωνίου.