Καθώς η χρηματοοικονομική κρίση του 2008 κορυφωνόταν, η Fed αντέδρασε ταχύτατα και έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα νομισματικής πολιτικής ώστε να μετριάσει το εύρος και την διάρκεια της ύφεσης.
Ανάμεσα στα μέτρα νομισματικής πολιτικής που επιστρατεύθηκαν ήταν και η πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης. Η πολιτική αυτή συνίσταται στην αγορά κρατικών ομολόγων από τις αγορές.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται αφενός η αύξηση της ρευστότητας στην οικονομία και αφετέρου η διατήρηση του κόστους του κρατικού δανεισμού σε χαμηλά επίπεδα, διευκολύνοντας παράλληλα την διατήρηση και μιας πιο χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής.
Η επί μακρόν συνέχιση αυτών των πολιτικών εμπεριέχει το ρίσκο ανεπιθύμητων επιπτώσεων στην οικονομία, με βασική επίπτωση την επανεμφάνιση πληθωριστικών πιέσεων. Στις 22 Μαϊου ο διοικητής της Fed έδωσε το νέο στίγμα νομισματικής πολιτικής, γνωστοποιώντας στις αγορές την πρόθεση του να περιορίσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, μειώνοντας τις μηνιαίες αγορές ομολόγων από 85 σε 75 δις δολάρια.
Η άμεση αντίδραση των αγορών ήταν βίαιη, με ξεπούλημα στις αγορές ομολόγων, πτώση στα χρηματιστήρια και αποδυνάμωση του χρυσού και του πετρελαίου. Παράλληλα σηματοδότησε την εκροή κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές και στην στροφή τους στις ανεπτυγμένες. Προφανώς οι αγορές θεώρησαν ότι η οικονομία των Η.Π.Α. δεν είναι ακόμη έτοιμη να σταθεί στα πόδια της χωρίς τονωτικές ενέσεις και το ρίσκο επανάκαμψης της ύφεσης παραμένει υψηλό.
Η πρόσφατη απόφαση της Fed να αναβάλλει προσωρινά τη μείωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης έδωσε αρχικά κάποιες ανάσες στις αγορές, δημιούργησε όμως σύγχυση για το τι μέλλει γενέσθαι.
Το ζητούμενο τελικά είναι η διαδικασία μείωσης της ποσοτικής χαλάρωσης να λάβει χώρα σε μία εκτεταμένη χρονική περίοδο, λαμβάνοντας υπόψη σε κάθε φάση της τα δεδομένα της πραγματικής οικονομίας, περιορίζοντας έτσι τις αναταράξεις στις αγορές.
Οι αγορές τείνουν σχεδόν πάντα να υπεραντιδρούν στα νέα δεδομένα, σύντομα όμως αξιολογούν τις πραγματικές συνθήκες της οικονομίας και συντονίζονται με αυτές. Η οικονομική ιστορία έχει δείξει ότι εφόσον οι αλλαγές νομισματικής πολιτικής γίνονται με σωστό τρόπο και στις σωστές ποσότητες, το τελικό αποτέλεσμα είναι θετικό.
Η παρουσία δε του κ. Μπερνάνκι στο τιμόνι της Fed, με την φιλική προσέγγιση προς τις αγορές και την οικονομία, αποτελεί ισχυρή ένδειξη για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος.
Μηνάς Παπαδάκης
Πιστοποιημένος Επενδυτικός Σύμβουλος
Συνδεδεμένος Αντιπρόσωπος της Eurobank Equities