Στόχος των επετειακών εκδηλώσεων για τη Δημοτική Αγορά, όπως επισημάνθηκε κατά τη διάρκεια Συνέντευξης Τύπου, που παραχωρήθηκε σήμερα, Πέμπτη 31/10/2013, το πρωί, στην Αίθουσα Τύπου του Δημοτικού Καταστήματος Χανίων, είναι να προβληθεί η ανεκτίμητη αξία της Δημοτικής Αγοράς, που εδώ και εκατό χρόνια αποτελεί όχι μόνο κέντρο εμπορικής δραστηριότητας, αλλά και κτίριο σύμβολο.
“Ο Δήμος μας σε συνεργασία με τον Σύλλογο Καταστηματαρχών Δημοτικής Αγοράς διοργανώνει σειρά εκδηλώσεων, προκειμένου να τιμήσουμε τη Δημοτική μας Αγορά, η οποία είναι χαρακτηρισμένη ως διατηρητέο μνημείο από το 1980 και αποτελεί αρχιτεκτονικό θησαυρό, τον οποίο επισκέπτονται καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους χιλιάδες τουρίστες”, τόνισε χαρακτηριστικά ο Δήμαρχος Χανίων, Μανώλης Σκουλάκης.
Ο κ. Σκουλάκης γνωστοποίησε ότι οι εκδηλώσεις θα ξεκινήσουν το Σάββατο 2 Νοεμβρίου, ημέρα που είχε ξεκινήσει η ανεπίσημη λειτουργία της Δημοτικής Αγοράς το 1913, ενώ αυτές θα κορυφωθούν στις 4 Δεκεμβρίου, οπότε και είχαν πραγματοποιηθεί τα επίσημα εγκαίνιά της Δημοτικής Αγοράς από τον τότε Πρωθυπουργό της Ελλάδας, Ελευθέριο Βενιζέλο, τρεις μέρες μετά την επίσημη τελετή της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
“Η Δημοτική Αγορά των Χανίων και ο χώρος, που την περιβάλλει, θα θυμίζουν εικόνα του 1913”, τόνισε ο Αντιδήμαρχος Χανίων, αρμόδιος για θέματα Πολιτισμού, Δημήτρης Λειψάκης, εξηγώντας ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση θα αποτελεί αναπαράσταση των όσων συνέβαιναν εκείνη την εποχή στον χώρο.
Ο κ. Λειψάκης γνωστοποίησε ότι θα προσφερθεί στους πολίτες σάμαλι, χαρουμπία, στραγάλια, σταφίδες και κάστανα, ενώ ο “λούστρος” θα περιμένει τους περαστικούς για να καθαρίσει τα παπούτσια τους. Παράλληλα γύρω από το Μνημείο των Χανίων θα βρίσκονται άντρες και γυναίκες με παραδοσιακές φορεσιές, μέλη παραδοσιακών Συλλόγων θα χορεύουν, ενώ στον δρόμο μπροστά από την Αγορά θα υπάρχουν παλιά αυτοκίνητα και άμαξες.
Για μεγαλειώδη γιορτή έκανε λόγο από την πλευρά του ο Πρόεδρος του Συλλόγου Καταστηματαρχών Δημοτικής Αγοράς, Γεώργιος Τραχαλάκης, η οποία έχει ως στόχο, όπως υπογράμμισε, να τιμήσει το Μνημείο.
Η ειδική συνεργάτης του Δημάρχου Χανίων, Ζαχαρένια Σημανδηράκη, ανακοίνωσε ότι εντός του Νοεμβρίου θα λειτουργήσει στο εσωτερικό της Δημοτικής Αγοράς περίπτερο με πολύτιμο φωτογραφικό υλικό της ιστορίας του Μνημείου, καθώς και πληροφοριακό υλικό στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα.
Τέλος, η κα. Σημανδηράκη ευχαρίστησε όλους τους εμπλεκόμενους με τις εκδηλώσεις φορείς (παραδοσιακούς χορευτικούς Συλλόγους, αμαξάδες, Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού, Σύλλογο Ιδιοκτητών Παλαιών Αυτοκινήτων, κ.α.) για την πολύτιμη συμβολή τους στην υλοποίηση των επετειακών εκδηλώσεων.
Η Δημοτική αγορά έχει τη δική της ιστορία
Στις 13/6/1908 συζητείται σε ολομέλεια του Δημοτικού Συμβουλίου το θέμα ανέγερσης Δημοτικής Αγοράς. Το Δημοτικό Συμβούλιο ψηφίζει την πρόταση, που ήταν σε άμεση συνάρτηση και με άλλα έργα ανάπλασης και εξωραϊσμού της πόλης. Στις 7/12/1910 η Τράπεζα Κρήτης εγκρίνει την παροχή δανείου 300.000 δρχ. με υποθήκη το ίδιο το κτίσμα και τα μελλοντικά ενοίκια των καταστημάτων και στις 23/12/1910 γίνεται δημοπρασία για την εκτέλεση του έργου.
Η θεμελίωση πραγματοποιείται ανεπίσημα από το δήμαρχο Εμμ. Μουντάκη τη 14η/8/1911 και το έργο ξεκινά άμεσα. Το δεύτερο εξάμηνο του 1913 αποπερατώνεται το κυρίως έργο, η Αγορά αρχίζει ανεπίσημα να λειτουργεί από τη 1/11/1913. Τα επίσημα εγκαίνιά της έγιναν από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελ. Βενιζέλο στις 4 Δεκεμβρίου 1913, τρεις μέρες δηλαδή μετά την επίσημη τελετή της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Καταρτίστηκε ο κανονισμός λειτουργίας της Αγοράς και συγκροτήθηκε ο Σύλλογος \”Νέα Αγορά Χανίων\” από τους καταστηματάρχες. Οι χώροι εξωτερικά απαλλοτριώθηκαν επίσης και διαμορφώθηκαν διαφορετικά, ενώ έγιναν κι άλλα παραπλήσια έργα. Κατά κύριο λόγο, στο ανατολικό και δυτικό τμήμα στεγάζονταν κρεοπωλεία, στο άκρο της δυτικής στοάς τα ιχθυοπωλεία και στο βόρειο και νότιο τα οπωρολαχανοπωλεία.
Ελάχιστες μέρες πριν από τη Μάχη της Κρήτης, το Μάιο του 1941, αποπερατώθηκε και το αντιαεροπορικό καταφύγιο στη νοτιοανατολική πλευρά της Αγοράς. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής και παρά τη δυναμική αντίδραση του τότε δημάρχου Ν. Σκουλά, οι Γερμανοί κατέλαβαν όλη την εγκάρσια στοά, την απομόνωσαν και τη χρησιμοποίησαν για τις ανάγκες του στρατού κατοχής.
Κτίσμα πρωτότυπο, σε σχήμα σταυρού, με εισόδους απ\’ όλα τα σημεία του ορίζοντα και μελετημένο, αποτελεί όχι μόνο κέντρο μεγάλης επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά και μια χειροπιαστή εικόνα της ιδέας της Αγοράς της Αρχαίας Ελλάδας.
Το 1980, η Δημοτική Αγορά Χανίων χαρακτηρίστηκε από το υπουργείο Πολιτισμού ως διατηρητέο μνημείο.