Το υπουργείο Οικονομικών κινούμενο στο όριο της συνταγματικής νομιμότητας διενεργεί ελέγχους με νέες τεχνικές και μεθόδους, επιβάλλοντας φόρους και δυσβάσταχτες προσαυξήσεις, οι οποίες είναι δύσκολο να καταβληθούν από τους φορολογούμενους. 

Το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου, (ΚΕ.ΦΟ.ΜΕ.Π), του Υπουργείου Οικονομικών από τον Ιούλιο του 2013 διενεργεί ελέγχους για εμβάσματα στο εξωτερικό, διασταυρώνει στοιχεία από τη γνωστή λίστα Λαγκάρντ, και ελέγχει την προσαύξηση  εισοδήματος από διάφορες πηγές. Να σημειωθεί ότι στο «ΚΕ.ΦΟ.ΜΕ.Π»  έχει ανατεθεί και ο έλεγχος για τα εμβάσματα που στάλθηκαν στο εξωτερικό τη περίοδο 2009, 2010 και 2011 για ποσά που υπερβαίνουν τις 50.000 ευρώ. 

Αναλυτικότερα, οι έλεγχοι πραγματοποιούνται σε:

• 1.789 εκκρεμείς υποθέσεις Φυσικών Προσώπων Μεγάλου Πλούτου,
• εμβάσματα στο εξωτερικό για τα έτη 2009,2010 και 2011 ,
• διασταύρωση στοιχείων από τη λίστα Λαγκάρντ, 
• διασταυρώσεις  τραπεζικών καταθέσεων, κινήσεων λογαριασμών για τη μεταφορά κεφαλαίων, διασταυρώσεις ελέγχων του ΣΔΟΕ και λοιπών οργανισμών.

Η χρονική διάρκεια που ελέγχεται αφορά στην πρώτη μη παραγραφείσα χρήση του 2000 μέχρι και τη χρήση 2011. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να προσέξει κανείς, ότι οι επαγγελματίες, που έχουν τακτοποιήσει τις παλιές τους υποθέσεις με περαιώσεις, δεν εξαιρούνται από τη διαδικασία του ελέγχου.  Ο λόγος είναι ότι, οι έλεγχοι του ΚΕ.ΦΟ.ΜΕ.Π  επεκτείνονται στο σύνολο των εισοδημάτων, που δηλώνονται στο έντυπο Ε1, ενώ οι περαιώσεις περιορίζονται στα εισοδήματα που δηλώνονται στο έντυπο Ε3.

Οι έλεγχοι διενεργούνται σε βάθος, εξετάζοντας πρώτα τον πίνακα κάλυψης των εμβασμάτων, που προβλέπεται από την ΠΟΛ. 1033/21-2-2013, τη γνησιότητα των εγγράφων που υποβλήθηκαν, καθώς και όλα τα εισοδήματα. Για τα εισοδήματα ερευνώνται οι τρόποι και τα μέσα που προέκυψαν, η πιθανότητα ύπαρξης επιπλέον εισοδημάτων από τα δηλωθέντα, η ύπαρξη καταθέσεων στην Ελλάδα και πως σχηματίστηκαν αυτές.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφέρω ότι σε περίπτωση που ο φορολογούμενος επιλεγεί για έλεγχο κατ΄ εφαρμογή σχετικής διαταγής, με την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου, υποχρεούται στη συμπλήρωση των εντύπων «Διαθέσιμα Περιουσιακά Στοιχεία» και «Ερωτηματολόγιο Τρόπου Διαβίωσης-Μεταβολών-Υποχρεώσεων».  Η άρνηση συμπλήρωσης τους, συνεπάγεται πρόστιμο μέχρι και 50.000 ευρώ. 

Οι φορολογικές αρχές προσδιορίζουν το πραγματικό φορολογητέο εισόδημα των Φυσικών Προσώπων, με τη μέθοδο των «Έμμεσων Τεχνικών Ελέγχου», που είναι:

• Της ανάλυσης ρευστότητας (source and application of funds method)
• Της καθαρής θέσης (net worth method)
• Των τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά (bank deposits and expenditure method)

και βέβαια, εφαρμόζονται στα πλαίσια της διαδικασίας του τακτικού ελέγχου για το προσδιορισμό του πραγματικού φορολογητέου εισοδήματος.

Ειδικότερα, οι «Έμμεσες Τεχνικές Ελέγχου» εφαρμόζονται στις περιπτώσεις που:

α) υφίσταται αδικαιολόγητος πλουτισμός (περιουσιακά στοιχεία).

β) πραγματοποιούνται δαπάνες, οι οποίες δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα ατομικά και οικογενειακά εισοδήματα του Φυσικού Προσώπου.

γ) υπάρχουν βάσιμες υποψίες ή και πληροφορίες (πχ . καταγγελίες, διασταυρώσεις) ότι το πραγματικό εισόδημα είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν.

Η υπηρεσία του ΚΕ.ΦΟ.ΜΕ.Π χρησιμοποιώντας τις συγκεκριμένες μεθόδους ελέγχου και αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, πληροφορίες και οικονομικά δεδομένα που σχετίζονται με την περιουσία (κινητή, ακίνητη, καταθέσεις κλτ), τα έσοδα και τις δαπάνες, προσδιορίζει το πραγματικό εισόδημα του φορολογουμένου. Στις περιπτώσεις που υπολείπεται από το δηλωθέν εισόδημα, θα επιβάλλει φόρο εισοδήματος και θα αναζητήσει λοιπούς φόρους που πιθανά προκύψουν, όπως ΦΠΑ (αν ο φορολογούμενος είναι επαγγελματίας), χαρτόσημο, ειδική εισφορά, φόρο δωρεάς κλπ.

Παράδειγμα

Για την πληρέστερη κατανόηση της μεθόδου «Έμμεσων Τεχνικών Ελέγχου» αναφέρω το παρακάτω υποθετικό παράδειγμα. 

Φορολογούμενος Ελεύθερος Επαγγελματίας με σύζυγο μη εργαζόμενη και δύο παιδιά ελέγχεται, γιατί το 2009 έστειλε 600.000 ΕΥΡΩ στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τις σχετικές εγκυκλίους, ο φορολογούμενος υπέβαλλε το σχετικό πίνακα ανάλωσης κεφαλαίου και κάνοντας χρήση φορολογηθέντων εισοδημάτων προέκυπτε ότι την 31.12.2008 είχε εισοδήματα προς ανάλωση 1.500.000 ΕΥΡΩ.  Τα αναλυτικά οικονομικά δεδομένα του φορολογούμενου όπως προκύπτουν από την ετήσια φορολογική του δήλωση καθώς και τα έντυπα «Διαθέσιμα Περιουσιακά Στοιχεία» και «Ερωτηματολόγιο τρόπου διαβίωσης-μεταβολών-υποχρεώσεων» είναι τα παρακάτω:

Α. Αναλυτικά οικονομικά δεδομένα:

Απογραφή της 1.1.2009  καθώς και της 31.12.2009 όλων των περιουσιακών του στοιχείων. Στη κατοχή του υπήρχαν τα ακόλουθα περιουσιακά στοιχεία κατά την έναρξη και κατά την λήξη της χρήσης 2009:

ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΕΝΑΡΞΗΣ (1.1.09)

ΛΗΞΗΣ (31.12.09)

Κατοικία 250 τ.μ. αξίας

500.000 €

500.000 €

Εξοχική κατοικία 150 τ.μ. αξίας

250.000 €

250.000 €

Δύο Ι.Χ.Ε. αυτοκίνητα

50.000 €

50.000 €

Αγορασθέν κατά το 2009 Ι.Χ.Ε. αυτοκινήτου

0 €

50.000 €

Συμμετοχή στο Μ.Κ. μη εισηγμένης Α.Ε.

300.000 €

300.000 €

Συμμετοχή στο Μ.Κ. μη εισηγμένης Α.Ε. (κτήση 2009)

 

150.000 €

Καταθέσεις σε Ελληνική τράπεζα

600.000 €

20.000 €

Καταθέσεις σε τράπεζα στο εξωτερικό

0 €

600.000 €

Ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου

700.000 €

750.000 €

ΣΥΝΟΛΑ

2.400.000 €

2.670.000 €

Καταγραφή των πραγματικών εισοδημάτων του φορολογούμενου κατά τη χρήση (1/1/2009 -31/12/2009):  

Κέρδη ατομικής επιχείρησης

80.000 €

Τόκοι καταθέσεων σε Ελλάδα και Εξωτερικό

20.000 €

Τόκοι ομολόγων

30.000 €

Μερίσματα – μετοχές από συμμετοχή σε Α.Ε.

40.000 €

ΣΥΝΟΛΟ

170.000 €


Καταγραφή των οικογενειακών δαπανών διαβίωσης για την ίδια χρήση:

ΔΕΗ

5.000 €

Λογαριασμοί τηλεφωνίας (σταθερής – κινητής)

4.000 €

Ασφάλιση στον ΟΑΕΕ

4.000 €

Αγορές μέσω πιστωτικών καρτών

20.000 €

Ασφάλιστρα Ι.Χ.Ε.

1.000 €

Ασφάλιστρα ζωής

5.000 €

Δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων και φροντιστήρια

15.000 €

Φόρος εισοδήματος και ακινήτων

5.000 €

ΣΥΝΟΛΟ

59.000 €


Καταγραφή των επενδύσεων του φορολογουμένου για την ίδια χρήση:

Συμμετοχή στο Μ.Κ. νεοσύστατης Α.Ε.

150.000 €

Αγορά νέου Ι.Χ.Ε. αυτοκινήτου

50.000 €

Αγορά ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου

50.000 €

ΣΥΝΟΛΟ

250.000 €


B. Επεξεργασία οικονομικών δεδομένων από τον έλεγχο:

Ο έλεγχος για να προσδιορίσει το πραγματικό εισόδημα του φορολογουμένου θα αξιοποιήσει τα παραπάνω δεδομένα για να συντάξει βάση της μεθόδου των έμμεσων τεχνικών ελέγχου τον παρακάτω πίνακα:

\"\"

\"\"

\"\"
Γ. Το αποτέλεσμα του έλεγχου 

Κατά το έτος 2009 προκύπτει προσαύξηση περιουσίας κατά 270.000 ευρώ (2.670.000 – 2.400.000). Αυτή δικαιολογείται κατά το ποσό των 111.000 ευρώ από τα δηλωθέντα πραγματικά εισοδήματα (έσοδα 170.000 μείον δαπάνες 59.000) και το υπόλοιπο 159.000 ευρώ (270.000 – 111.000) θα φορολογηθεί ως εισόδημα του άρθρου 48 του Κ.Φ.Ε. ν.2238/94. Επιπλέον, θα επιβαρυνθεί με έκτακτη εισφορά και παράλληλα θα αναζητηθούν και άλλες φορολογίες , όπως ΦΠΑ για έσοδα που έχει αποκρύψει.

Τα χρήματα που εστάλησαν στο εξωτερικό (600.000 ευρώ) δεν δημιουργούν φορολογητέα ύλη, γιατί καλύπτονται από παλιά δηλωθέντα εισοδήματα.

Κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της χρήσης 2009, το έτος 2010 δεν ήταν υποχρεωμένος να αναγράψει τα χρήματα που έδωσε για συμμετοχή του στο κεφάλαιο της ΑΕ, ούτε για την αγορά ομολόγων, ούτε να δηλώσει το υπόλοιπο των καταθέσεων, γιατί υπήρχε απαλλαγή από το «πόθεν έσχες».

Το έτος 2010 ο φορολογικός έλεγχος θα μπορούσε να ανατρέξει στις πηγές εισοδήματος και στον τρόπο απόκτησής του, με άλλους τρόπους και μεθόδους. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μέσω της φορολογίας κεφαλαίου και να επιβάλλει φόρο άτυπης δωρεάς ή και να κάνει χρήση του νόμου για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, τακτική η οποία σπάνια ακολουθείται.

Στην πραγματικότητα, για να καλύψει αυτά τα εισοδήματα ο φορολογούμενος καλείται να αποδείξει ότι είχε χρήματα στο «σεντούκι» κατά την απογραφή, πράγμα δύσκολο να το αποδεχτεί ο φορολογικός ελεγκτής. Με κέρδη του ΟΠΑΠ, δωρεές, δάνεια από τρίτους, δάνεια από εταιρείες ιδίων συμφερόντων, θα προσπαθήσουν οι φορολογούμενοι να δικαιολογήσουν την προσαύξηση της περιουσίας.

Μπορούμε να πούμε ότι με την επιλογή αυτού του τρόπου ελέγχου τίθεται σε ισχύ -έστω και άτυπα- το περιουσιολόγιο, το οποίο θα έρθει να κλείσει τις τρύπες του φορολογικού μας συστήματος, να περιορίσει τη φοροδιαφυγή και το ξέπλυμα χρήματος, βρώμικου ή μη.

Η εκτίμηση μας είναι ότι ο ελεγκτικός μηχανισμός του υπουργείου Οικονομικών δεν επαρκεί για να ελέγξει τις χιλιάδες υποθέσεις. Επίσης, με την κατάργηση της από 1/8/2013 του συμβιβασμού των προσαυξήσεων και των προστίμων γίνεται ακόμη δυσκολότερη η είσπραξη των επιβληθέντων φόρων.

Πιστεύουμε ότι το Υπουργείο θα πρέπει να αναζητήσει άλλο τρόπο περαίωσης αυτών των υποθέσεων, όπως την αυτοτελή φορολόγηση.

capital.gr/ Γιώργος Δαλιάνης, Διευθύνων Σύμβουλος της Αρτιον Φοροτεχικής Λογιστικής ΑΕ

Ακολουθήστε το flashnews.gr στο Google News και την σελίδα μας στο Facebook