Επείγουσα οικονομική βοήθεια από την ΕΕ, για την αντιμετώπιση της καταστροφής στα ελαιόδεντρα της Απουλίας από το βακτήριο Xylella fastidiosa, ζητά η κυβέρνηση της Ιταλίας.
Σύμφωνα με τους Ιταλούς Ευρωβουλευτές κ.κ. Paolo De Castro και Sergio Paolo Francesco Silvestris, η ασθένεια έχει μέχρι στιγμής προσβάλλει περίπου 80.000 στρέμματα ελαιώνων, στην περιοχή του Salento της Απουλίας και περίπου 600.000 ελαιόδενδρα θα πρέπει να είναι καταστραφούν. Το βακτήριο προσβάλλει επίσης αμυγδαλιές και πικροδάφνες.
Ο Ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Επιτροπής Γεωργίας του Ευρωκοινοβουλίου κ. De Castro, σε γραπτή ερώτηση που κατέθεσε προς την Κομισιόν, σχετικά με τα μέτρα περιορισμού της ασθένειας, αναφέρει ότι «το βακτήριο προκαλεί στέγνωμα στο φύλλωμα και το ξύλο σκουραίνει μέχρι τελικά το μολυσμένο φυτό ξηραίνεται.
Η ασθένεια, αν και μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί στις υπόλοιπες περιοχές της ΕΕ, εξαπλώνεται πολύ γρήγορα και απειλεί με οικονομική και περιβαλλοντική απειλή σε μια περιοχή που η παραγωγή ελαιολάδου αποτελεί τη βασικότερη γεωργική δραστηριότητα. Επίσης τα αιωνόβια ελαιόδεντρα αποτελούν πολύτιμο μέρος του τοπίου και μέρος της φυσικής κληρονομιάς».
Στη συνέχεια ο Ευρωβουλευτής ερωτά «αν είναι ενήμερη για το πρόβλημα η Κομισιόν και τι οικονομικά και άλλα μέτρα σχεδιάζει για την αντιμετώπιση της ταχείας εξάπλωσης της νόσου (η οποία θα μπορούσε να ξεφύγει από τα γεωγραφικά όρια της Ευρώπης) και αν προτίθεται να ενισχύσει το κράτος μέλος και τους ελαιοκαλλιεργητές να αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση».
Από την πλευρά του ο κ. Sergio Paolo Francesco Silvestris, στην ερώτηση που κατέθεσε προς την Κομισιόν, υποστηρίζει ότι «το βακτήριο (με την επιστημονική ονομασία Xylella fastidiosa) μεταδίδεται στα φυτά με ένα έντομο που δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί.
Μέχρι σήμερα, οι ελαιώνες που καλύπτουν 8.000 εκτάρια, στην περιοχή μεταξύ Gallipoli και Ugento, στην περιοχή του Salento, έχουν προσβληθεί και 600.000 ελαιόδενδρα πρέπει να καταστραφούν. Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, το βακτήριο είναι μια σοβαρή απειλή για την ευρωπαϊκή ελαιοκαλλιέργεια, αφού εξαπλώνεται ταχύτητα.
Η ασθένεια προσβάλλει επίσης αμυγδαλιές και πικροδάφνες.
Η κατάσταση είναι κρίσιμη, αφού τα δέντρα που έχουν μολυνθεί θα πρέπει τελικά να καταστραφούν. Αυτή τη στιγμή γίνεται μεγάλης κλίμακας κλάδεμα των ελαιόδενδρων, για να αφαιρεθούν τα μολυσμένα μέρη του δένδρου, υπό τον συντονισμό των περιφερειακών αρχών της Puglia και των οργανώσεων παραγωγών.
Δυο λόγια για το βακτήριο
Το βακτήριο Xylella fastidiosa είναι γνωστό για τις σοβαρές ζημιές που προκαλεί στην Αμερικανική ήπειρο, ιδιαίτερα σε αμπέλια (ασθένεια Pierce), εσπεριδοειδή (ποικιλοχρωματική χλώρωση, citrus variegated chlorosis) και πυρηνόκαρπα (προκαλεί μια αδροβακτηρίωση), ενώ προσβάλλει πολλά άλλα καλλιεργούμενα φυτά, διάφορα καλλωπιστικά (ιδιαίτερα την πικροδάφνη) αλλά και δασικά ή και ζιζάνια. Και ενώ στην Ευρώπη μέχρι τώρα ήταν άγνωστο και έχει χαρακτηρισθεί ως παθογόνο καραντίνας, πρόσφατα βρέθηκε στην περιοχή της Απουλίας στη Νότια Ιταλία να προσβάλλει ελαιόδενδρα και να προκαλεί σ’ αυτά μια ασθένεια που εξαπλούται ταχύτατα. Η ελιά φαίνεται ότι είναι ένας νέος ξενιστής του βακτηρίου που δεν έχει αναφερθεί σε άλλο μέρος του κόσμου και το γεγονός αυτό, όσο και η εμφάνισή του στη γειτονική μας Ιταλία, εύλογα προκαλεί έντονη ανησυχία και στη χώρα μας.
Το Xylellia fastidiosa είναι ένα αρνητικό κατά Gram βακτήριο που εγκαθίσταται και πολλαπλασιάζεται στα αγγεία του ενεργού ξύλου, τα οποία αποφράσσει περιορίζοντας την τροφοδοσία του προσβεβλημένου φυτού με νερό και θρεπτικά στοιχεία. Τα συμπτώματα της προσβολής, πέρα από μια σταδιακή καχεξία, γίνονται πιο αισθητά κατά τη θερινή περίοδο και στις αρχές φθινοπώρου, όταν η έλλειψη νερού και θρεπτικών στοιχείων είναι πιο έντονη, αρχικά με χλωρώσεις και ξηράνσεις φύλλων, και μετά με ξηράνσεις βλαστών.
Ο πολλαπλασιασμός του περιορίζεται από τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, γι’ αυτό οι ασθένειες που προκαλεί εμφανίζονται πιο έντονα σε περιοχές με ήπιους χειμώνες.
Η μετάδοσή του από περιοχή σε περιοχή γίνεται κυρίως με το πολλαπλασιαστικό υλικό ενώ η μετάδοση από τα ασθενή στα υγιή φυτά γίνεται με πολλά μυζητικά έντομα, κυρίως από διάφορα τζιτζικάκια (Cicadellidae, Cercopidae).
Έχει ευρύτατο κύκλο ξενιστών, με πάνω από 100 είδη από 28 οικογένειες. Σ’ αυτούς περιλαμβάνονται και πολλά συνήθη ζιζάνια τα οποία δεν εμφανίζουν τυπικά συμπτώματα προσβολής είναι όμως εστίες διαχείμασης του βακτηρίου από τις οποίες τα έντομα μολύνουν τα καλλιεργούμενα φυτά.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτού του βακτηρίου είναι ότι έχει πολλά στελέχη με εξειδίκευση στους ξενιστές που αυτά μπορούν να προσβάλουν. Το στέλεχος που βρέθηκε στην Ιταλία να προσβάλει τα ελαιόδεντρα δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί.
Τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης
Για την ταχύτατη εξάπλωση του βακτηρίου Xylella fastidiosa κάνουν λόγο τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης. Το καταστρεπτικό βακτήριο έχει μολύνει μέχρι στιγμής δεκάδες χιλιάδες φυτά, σε μια έκταση 80.000 στρεμμάτων, στην περιοχή του Salento, της περιφέρειας Puglia, που βρίσκεται στην πλευρά του Ιονίου. Πολλοί παραγωγοί είναι αναγκασμένοι να ξεριζώσουν τα ελαιόδεντρά τους για να αποφευχθεί η διάδοση του βακτηρίου και σε άλλες περιοχές.
Η Ιταλική Συνομοσπονδία Αγροτών εκφράζει τη βαθιά της ανησυχία για την κατάσταση που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις. «Οι Βρυξέλλες πρέπει να δράσουν γρήγορα, ώστε να περιοριστεί η διάδοση της νόσου και να στηρίξει άμεσα τους παραγωγούς, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τις σοβαρές συνέπειες της επιδημίας, αδυνατώντας να εξασφαλίσουν το εισόδημά τους», δήλωσε ο εκπρόσωπος της οργάνωσης Giuseppe Politi.
Οι Ιταλοί φυτοπαθολόγοι συμφωνούν ότι η είσοδος του βακτηρίου, από την Αμερική όπου και εμφανίζεται από το 1880, στην Ιταλία δεν είναι πρόσφατη, αλλά οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τους τελευταίους μήνες, η πλημμελής φυτοπροστασία και η εγκατάλειψη πολλών ελαιώνων στην περιοχή του Salento, ευνόησαν την εξάπλωση του εντόμου Homalodisca vitripennis, που θεωρείται φορέας του βακτηρίου.
Το Κέντρο Φυτοπροστασίας της Puglia σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι η διάρκεια ζωής των μολυσμένων δέντρων δε ξεπερνά τα πέντε χρόνια από τη στιγμή που θα εγκατασταθεί το βακτήριο στα ελαιόδεντρα. Συνιστά το αυστηρό κλάδεμα στα δέντρα και την υποχρεωτική καύση των προσβεβλημένων κλάδων.
Τα συμπτώματα, λένε τα ιταλικά κέντρα φυτοπροστασίας, είναι παρόμοια με εκείνα του Verticillium, αλλά, στην περίπτωση της Xylella, υπάρχει η πιθανότητα η μόλυνση να ξεκινά από τα χαμηλότερα μέρη του δέντρου. Το βακτήριο προσβάλει τα φυτά, φράσσοντας τα αγγεία του ξύλου, εμποδίζοντας έτσι την απορρόφηση νερού από τις ρίζες. Αρχικά τα φύλλα κιτρινίζουν και προοδευτικά ολόκληρο το δέντρο ξεραίνεται.
agrotypos.gr