Δεν είναι κανένα ιδιαίτερο μυστικό αλλά οφείλουμε την υπενθύμιση: οι καλύτερες εποχές για να ανακαλύψεις τη Μάνη είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο.

Η Βάθεια μοιάζει αρχιτεκτονικά με μικρογραφία ολόκληρης της Μάνης
Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Τώρα που οι θερμοκρασίες δεν πυρώνουν την πέτρα, που λείπουν οι στιγμές με τον θερμό αέρα να στεγνώνει τα μέσα σου, που μπορείς να κάνεις τις βόλτες σου χωρίς να αγγίζεις τα όρια της αγγαρείας κάτω από τον καυτό ήλιο σε αυτά τα μέρη που τσιγκουνεύονται τη δροσιά. Το μόνο που ίσως μετριάζει τον ενθουσιασμό είναι το επίσης γνωστό: η Μάνη είναι απέραντη. Υπάρχει η Εξω και η Μέσα Μάνη, η Μεσσηνιακή και η Λακωνική δηλαδή, η οποία με τη σειρά της χωρίζεται σε Προσηλιακή και Αποσκιερή. Για τον ίδιο λόγο όμως, προσφέρεται για τμηματικές επισκέψεις τόσο πλούσιες που το Σαββατοκύριακο μοιάζει να μεγαλώνει. Δικός μας προορισμός η Αποσκιερή Μάνη, το δυτικό μέρος της Λακωνικής Μάνης.

Ιστορία σε φόντο τιρκουάζ

Ερχόμενοι από Καλαμάτα και Μεσσηνιακή Μάνη πρώτος σταθμός είναι το παλιό Οίτυλο. Ομορφο και ιστορικό κεφαλοχώρι, χτισμένο μακριά από την παραλία σε υψόμετρο 250μ. για να προστατεύεται από τις επιδρομές των πειρατών όπως τόσα και τόσα μανιάτικα χωριά. Κατοικείται συνεχώς από τα χρόνια του Ομήρου, πριν από τον 18ο αιώνα λειτουργούσε ως άτυπη πρωτεύουσα της Μάνης και έως σήμερα είναι από τα ελάχιστα προνομιούχα της περιοχής που απολαμβάνουν τη σκιά των ελαιόδεντρων. Αναζητήστε τη Μονή Δεκούλου (ή Ντεκούλου) στην κάτω γειτονιά με τις σπάνιες τοιχογραφίες και πιο παράδοξη εκείνη στο καθολικό που απεικονίζει τον Παντοκράτορα στο κέντρο του ζωδιακού κύκλου. Εδώ λέγεται πως υπογράφηκε και η συμφωνία για την έναρξη των Ορλοφικών το 1770.

Απομεινάρια εποχής με θέα το γαλάζιο (Λιμένι)
Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Επίνειο του οικισμού είναι το Καραβοστάσι ή Νέο Οίτυλο που απλώνεται γύρω από τον ομώνυμο κόλπο, ο οποίος δεν είναι ιδανικός για κολύμπι αν αναζητάτε αμμουδιά αλλά έχει ανέβει τουριστικά με πετρόκτιστους ξενώνες, αρκετά μπαράκια και πολύ ωραία ταβερνάκια για θαλασσινά.

Η πλειονότητα των επισκεπτών του Σαββατοκύριακου βέβαια προσπερνάει βιαστικά για το διάσημο Λιμένι, ιδίως αν το ζητούμενο είναι ένα τραπέζι με ολόφρεσκους ψαρομεζέδες πλάι στο κύμα. Ενας από τους ομορφότερους οικισμούς της Μάνης με πυργόσπιτα να υψώνονται πάνω από τα πρασινογάλαζα νερά, το Λιμένι είναι παντοτινά δεμένο με τους Μαυρομιχάληδες που γεννήθηκαν εδώ. Στο λιμανάκι του θα δείτε και το «Παλάτι», τον πύργο όπου διέμενε ο διοικητής της Μάνης Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και σήμερα αξιοποιείται ως πολυτελές ξενοδοχείο. Δεν είναι το μόνο που θα βρείτε εδώ βέβαια. Τα συγκροτήματα από πυργόσπιτα που φυτρώνουν το ένα μετά το άλλο ή τα σκάφη που δεν θυμίζουν καθόλου τα ψαροκάικα που περιμένεις σε ένα παραθαλάσσιο χωριουδάκι, δηλώνουν ξεκάθαρα τον κοσμοπολίτικο αέρα που πνέει τελευταία στα αλλοτινά απάνεμα πειρατικά λημέρια.

Εκτός από τη ρετρό ομορφιά, στο Λιμένι θα βρείτε μερικές από τις καλύτερες ψαροταβέρνες της Πελοποννήσου
Φωτογραφία: Γιώργος Πατρουδάκης

Ο θεός του πολέμου πάλι, ο Αρης, είχε για λημέρι του την Αρεόπολη λίγο πιο πάνω. Ο παλιός οχυρωμένος οικισμός με τα πέτρινα καλντερίμια, τα βυζαντινά εκκλησάκια και τους απόκοσμους πύργους είναι το πιο ατμοσφαιρικό κομμάτι της κωμόπολης που χρειάζεται να την περπατήσεις για να βουτήξεις στην ιστορία της. Αναζητήστε τα φρούρια των Μαυρομιχαλαίων, Πικουλάκη, Μπαρελάκου και Καπετανάκου (σήμερα ξενώνας) και αν έχετε χρόνο περάστε από το ιδιωτικό Πολεμικό Μουσείο που λειτουργεί στον Ξενώνα Τσίμοβα.

Σημείο συνάντησης η κεντρική πλατεία, με τα καταστήματα και τα ξενοδοχεία αλλά και το άγαλμα του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και τον ναό των Ταξιαρχών, να παραπέμπουν στην 17η Μαρτίου 1821, την ημέρα της Επανάστασης.

Με ορθές, κοφτές γωνίες και κύριο υλικό κατασκευής την πέτρα, οι μανιάτικοι πύργοι χρησίμευαν ως φρούρια και κατοικίες παράλληλα
Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Εδώ στήνεται κάθε χρόνο μεγάλο παζάρι με αφορμή τον εορτασμό της επετείου αλλά αν τύχετε οποιοδήποτε Σάββατο θα συναντήσετε παραγωγούς με ντόπια προϊόντα στους πάγκους τους. Πολυσύχναστη χειμώνα-καλοκαίρι, η Αρεόπολη είναι η πρωτεύουσα της Λακωνικής Μάνης και μεγάλο πέρασμα για όσους εξερευνούν το μεσαίο πόδι της Πελοποννήσου.

Οι διάσημοι του Νότου

Στο «ιερό λιμάνι» του Γερολιμένα, που άλλοτε αποτελούσε ισχυρό εμπορικό κέντρο, σήμερα τα παραθαλάσσια ταβερνάκια και οι προσεγμένοι ξενώνες ανεβάζουν την τουριστική κίνηση αλλά το μεγάλο αξιοθέατο παραμένει ένα: ο θεόρατος κάθετος βράχος του Κάβο Γκρόσο πάνω από το πέλαγος. Πολλοί φτάνουν μόνο για χάρη του έως εδώ.

Ο Παντοκράτορας εν μέσω ζωδιακού κύκλου στο καθολικό της Μονής Δεκούλου
Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Πιο νότια, η μεγάλη διάσημη της Λακωνικής Μάνης και η πιο πολυφωτογραφημένη, η Βάθεια. Σαν ένα υπαίθριο μουσείο παραδοσιακής μανιάτικης αρχιτεκτονικής, ο ορεινός οικισμός αποτελείται από πύργους, εκκλησιές και σπίτια του 18ου και 19ου αιώνα, συγκεντρωμένα πολύ κοντά το ένα στο άλλο στην κορυφή του λόφου, θυμίζοντας μια καλά οχυρωμένη ακρόπολη. Ο διατηρητέος οικισμός έσφυζε από ζωή έως το ξεκίνημα του 20ού αιώνα και σήμερα πολλά από τα εγκαταλελειμμένα ερείπια έχουν αναπαλαιωθεί και λειτουργούν ως περιζήτητοι ξενώνες. Κι αν σας έλειψε η παραλία, πολύ κοντά (2 χλμ.) βρίσκονται οι Κάποι και έξω Κάποι με αστραφτερό βότσαλο και παρακάτω το πολυσύχναστο Μαρμάρι με δυο καταπληκτικές αμμουδιές.

Στην άκρη του κόσμου

Αλλά αυτό το ταξίδι δεν θα έχει τελειώσει αν δεν το φτάσετε έως το τέρμα, και το εννοούμε κυριολεκτικά. Στο νότιο άκρο της μανιάτικης χερσονήσου τελειώνει η ηπειρωτική Ελλάδα και ολόκληρη η Βαλκανική χερσόνησος, σε ένα ακρωτήρι με ιστορικό και θρύλους που ταιριάζουν γάντι στο μυστηριακό τοπίο. Στο Ταίναρο υπήρξε κάποτε η ομώνυμη αρχαία πόλη αλλά και το ιερό του Ταιναρίου Ποσειδώνα, θεού του Κάτω Κόσμου για τους Λακεδαίμονες. Γιατί τον τιμούσαν εδώ; Γιατί από δω ξεκινούσε ο Κάτω Κόσμος.

Αν και η Μονή έχει ερημώσει, το καμπαναριό της Παναγίας Βρεττής (Ευρέτριας) στον κόλπο του Οίτυλου αντιστέκεται στον χρόνο
Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Αφήστε (αναγκαστικά) το αυτοκίνητο στο ερειπωμένο εκκλησάκι των Αγίων Ασωμάτων που χτίστηκε με υλικά από το αρχαίο ιερό και κατευθυνθείτε ανατολικά για να δείτε το κανάλι του Ψυχοπομπείου, το οποίο οδηγούσε στην Πύλη του Αδη, μια θαλάσσια σπηλιά που μπορείτε να δείτε αν εξερευνήσετε την περιοχή με βάρκα. Με ένα μισάωρο περπάτημα το πολύ, θα φτάσετε και έως τον μεγάλο φάρο που στέκει στην άκρη του Πάνω κόσμου από το 1882. Θα γεμίσετε με οξυγόνο για όλο τον χειμώνα και καθώς έρχεστε θα δείτε και το εντυπωσιακό ψηφιδωτό δάπεδο του 1 μ.Χ. αιώνα.

Η εκδίκηση της φύσης

Στο Τηγάνι θα δείτε και τις «σγούρνες», τις ιδιόρρυθμες τοπικές αλυκές
Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

fast info

Το καθιερωμένο αστείο για τη γονιμότητα της Μάνης λέει πως το ψηλότερο δέντρο που θα συναντήσεις εδώ είναι το θυμάρι, όμως η περιοχή φημίζεται για το λάδι της.

Πλησιάζοντας στο Λιμένι
Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Μεταξύ Πύργου Διρού και Γερολιμένα, στο ακρωτήριο Τηγάνι, οι ιστορικοί αναγνωρίζουν στα ερείπια το κάστρο της Μαΐνης, το αρχαιότερο της Μάνης. Χτίστηκε επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού (527-565), αλλά ακόμη κι αν δεν σας συγκινούν τα βυζαντινά λείψανα, το βραχώδες σεληνιακό τοπίο δεν θα σας αφήσει αδιάφορους. Εδώ εξόριζαν κάποτε τους «αποτυχημένους» οι Μανιάτες για να μαζεύουν θαλασσινό αλάτι.

Ο Ταινάρος άνθρωπος είναι ο ανθρώπινος σκελετός 300.000 χρόνων που ήρθε στο φως έπειτα από ανασκαφές στο Απήδημα της Αρεόπολης, ενώ στη βραχώδη θαλάσσια περιοχή κάτω από την κωμόπολη, οι σπηλιές έχουν αποκαλύψει παλαιολιθικούς και παλαιοντολογικούς θησαυρούς.

Στην Αρεόπολη θρησκευτική παράδοση και ιστορία πάνε μαζί
Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Στην πλειονότητά τους οι παραλίες της Αποσκιερής Μάνης έχουν βράχια και σκεπάζονται από χοντρό χαλίκι ή κροκάλες, αλλά τα νερά είναι παντού πεντακάθαρα, ιδανικά για εξερευνήσεις με μάσκα και καταδύσεις.

Μπορεί τα τοπία να ανοίγουν την όρεξη για ψάρι και ουζάκι, αλλά μην σνομπάρετε τις τοπικές συνταγές όπως το μανιάτικο λουκάνικο με πορτοκάλι, το σύγκλινο, το παστό, τα χειροποίητα ζυμαρικά κ.ά.

Για να έρθετε στη Μέσα Μάνη θα χρειαστείτε γύρω στις 3,5 ώρες οδικώς από την Αθήνα, μέσω Καλαμάτας ή Γυθείου.

Η ξενάγηση στη Βλυχάδα Διρού δεν συγκρίνεται με καμία άλλη εμπειρία
Φωτογραφία: Ηρακλής Μήλας

Μία από τις ομορφότερες βυζαντινές εκκλησίες που θα δείτε στη διαδρομή είναι η Αγήτρια, στους γκρεμούς του Μεζαλίμονα. Το ακρωτήριο Τηγάνι διακρίνεται στο βάθος.

ethnos.gr