Την Κυριακή του Θωμά 1η Μαΐου 2011, εορτάστηκε η 188η Επέτειος της Ηρωικής Εξόδου των Γυναικόπαιδων και των Αμάχων από το Σπήλαιο της Μιλάτου. Το πρωί της Κυριακής τελέστηκε στο Παρεκκλήσι του Αγίου Θωμά η θεία Λειτουργία χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Γαλλίας κ.κ. Εμμανουήλ.
Τιμές απέδωσε διμοιρία του 3ου ΚΕΠ και η Δημοτική Φιλαρμονική Νεάπολης. Ακολούθησε εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από το Δάσκαλο του 1ου Δημοτικού Σχολείου Αγ. Νικολάου κ. Γιάννη Χριστοφάκη και έγινε κατάθεση στεφάνων από τις αρχές και τους φορείς του τόπου μας. Στη συνέχεια παρατέθηκε στους επισήμους κέρασμα στην περιοχή της Μιλάτου. Στην είσοδο, ο Μορφωτικός – Πολιτιστικός Σύλλογος Μιλάτου προσέφερε στους επισκέπτες τετρασέλιδο έντυπο με τίτλο «Το δράμα του Σπηλαίου της Μιλάτου».
Το 1823, στο σπήλαιο της Μιλάτου, 3600 γυναικόπαιδα σφαγιάσθηκαν από το στρατό του Χασάν Πασά, μετά από πολυήμερη πολιορκία.
Σε ανάμνηση αυτής της θυσίας τοποθετήθηκε εγχάρακτη επιγραφή στην είσοδο του σπηλαίου και στο εσωτερικό του χτίστηκε εκκλησάκι και οστεοφυλάκιο.
Απόσπασμα από \”Το τραγούδι του Σπηλαίου\”
Αφουγκραστείτε να σας πω του σπήλιου το τραγούδι
Τραγούδι να το μάθετε, τραγούδι να το λέτε,
Τσι πείνες τους, τσι δίψες τους να κάθεστε να κλαίτε.
Στο σπήλιο μέσα μπήκανε παιδάκια τα καημένα,
Μουδέ ψωμί μουδέ νερό δεν είχανε τα «ξένα»…
Μίλατος οι πια πολλοί, κι από τη Βουλισμένη,
Λατσίδα και Νικηθιανό, έτρεξαν οι καημένοι,
Στο Σπήλιο μέσα μπήκανε, Να’ ναι προφυλαγμένοι…
Και αγάδες τρέξανε, γλακούσανε ομάδι,
Το σπήλαιο εζώσανε, όλοι οι γενιτσάροι…
Στον πόρο επροβάλανε, όλοι οι καπεταναίοι,
Κι επολεμούσαν την τουρκιά, γιατί ’τανε γενναίοι…
Μα πως μπορούμε οι νεκροί, όλοι ν’ αναστηθούμε,
Τσι πείνες μας, τσι δίψες μας, όλοι να σας τσι πούμε.
Μαύρε σπήλιε σκοτεινέ, και μαυροφορεμένε,
Απού ’φαγες τα μικρά παιδιά, μανάδες τσι καημένες.
Και εκκλησιά σου κάμαμε, πού το βαλε ο νους μας,
Για να τσι μνημονεύουμε, όλους τσι πρώτινούς μας.