Τριάντα δύο χρόνια μετά την πρώτη ανίχνευση του HIV, και το AIDS είναι ακόμη εδώ. Στην αρχή ήταν «ένας σπάνιος καρκίνος που προσέβαλε 41 ομοφυλόφιλους», σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times, στις 3 Ιουλίου του 1981.

Ο πρώτος Έλληνας που έγινε γνωστό ότι πέθανε από AIDS ήταν ο συλλέκτης έργων τέχνης Αλέξανδρος Ιόλας. «Πώς φαντάζεστε τον παράδεισο;» τον είχε ρωτήσει λίγο πριν ο συνεργάτης του και στη συνέχεια βιογράφος του Νίκος Σταθούλης. «Τον παράδεισο τον διακοσμείς όπως θέλεις, έχει πολύ ψηλά ταβάνια και ακριβό νοίκι» είχε απαντήσει εκείνος.

«Θα περιμένω να δω τι πουλάνε εκεί. Είναι μεγάλη αγορά». Για τον πρώην χορευτή Κωνσταντίνο Κουτσούδη (τον μετονόμασε Αλέξανδρο Ιόλα το 1943 η αρραβωνιαστικιά του Θεοδώρα Ρούσβελτ, εγγονή του προέδρου των ΗΠΑ) η ζωή ήταν μια πρόκληση. Ήταν και πολυτέλεια. Αλλά ήταν και «σαν το θέατρο. Όλους μάς θέλει. Άλλοι είμαστε γεννημένοι πρωταγωνιστές, άλλοι είναι γεννημένοι για να είναι κομπάρσοι».

Στις ανά τον πλανήτη γκαλερί του (που αργότερα ανέθεσε σε εραστές του να τις διευθύνουν) συνωστιζόταν το διεθνές jet set. Την ίδια ώρα, στην Αθήνα, μια μερίδα του Τύπου τον περιφρονούσε για τις βαριές γούνες που φορούσε και τις σεξουαλικές του επιλογές. Μερικοί τίτλοι εντύπων της εποχής ήταν: «Ο σάπιος Ιόλας και η σαπίλα των άλλων», «Υψηλή σαπίλα: Ασέλγειες και ναρκωτικά», «Καλός κόσμος και υπόκοσμος στην αγκαλιά του Ιόλα», «Γνωστοί Αθηναίοι σε όργια του Ιόλα. Παραπέμπονται για πορνεία – παιδεραστία». Πέθανε στις 8 Ιουνίου του 1987 σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης. Ήταν 80 ετών.

Λίγες μέρες αργότερα (13 Ιουνίου του 1987), ένας ακόμη Έλληνας θα έχανε τη μάχη με την «καινούρια» αρρώστια. Ο Billy Bo ήταν μόλις 33 ετών και είχε ήδη κατακτήσει τα διεθνή ντεφιλέ με τις δημιουργίες του. Γεννημένος στα Καμίνια, ο Βασίλης Κουρκουμέλης ξεκίνησε την πορεία του ως χορευτής, που στο πέρασμά του γοήτευε τους πάντες με την ομορφιά του (ο Andy Warhol τον αποκαλούσε «Κούρο»!).

Αργότερα σπούδασε σχέδιο, ενώ η γνωριμία του με τον Μάκη Τσέλιο απογείωσε και τη δική του αξία στο σχεδιασμό ρούχων. Μέχρι που νόσησε από AIDS. «Ήμουν στη Γαλλία για να πάρω υφάσματα και ξαφνικά με πήρε τηλέφωνο: “Έκανα μια εξέταση. Σαν να μη μου τα λέει καλά ο γιατρός…”. Του είπα να πάρει το πρώτο αεροπλάνο και να έρθει στο Παρίσι.

Ήρθε. Και στο Παρίσι του είπαν τα ίδια. “Έφυγε” μέσα σε εννέα μήνες…» έχει δηλώσει ο συνεργάτης του για εκείνη την εποχή, ενώ στο βιβλίο της Φρίντας Μπιούμπι …Και το Όνειρο Πάγωσε. Ένα Χρονικό του AIDS περιγράφει το κλίμα καχυποψίας της εποχής: «Την άλλη μέρα κιόλας, πήγαμε στον Π., το γιατρό που είχε υποδείξει ο δικός μας γιατρός, για το τεστ AIDS. Ο Π. μας δέχθηκε με μια ερεθισμένη νευρικότητα και καχυποψία που τη μετέφρασα να σημαίνει ακόμα και χαιρεκακία για το “σπουδαίο” πελάτη που είχε στα χέρια του. Το ύφος του, καθώς μας έκανε ερωτήσεις που δεν είχε λόγο να κάνει (ποιοι είμαστε,  αν είχαμε σχέσεις και τι σχέση είχαμε μεταξύ μας). Ήταν πολύ αδιάκριτος…».

Το άγχος, η αγωνία και ο φόβος για τα σχόλια ήταν που έκαναν την 1η Ιουλίου του 1987 τον 45χρονο Λευτέρη Βουρνά να δώσει τέρμα στη ζωή του. Ο ηθοποιός, σύμφωνα με ομολογίες φίλων του, είχε υποβληθεί σε εξετάσεις για AIDS, αλλά, πριν πάρει την απάντηση, προτίμησε να κόψει τις φλέβες του και να πέσει στο κενό από τον τρίτο όροφο της πολυκατοικίας που έμενε στη Βούλα.

Σε ηλικία 31 ετών (1995) πέθανε ο σκηνοθέτης Αλέξης Μπίστικας, έχοντας μόλις ολοκληρώσει την ταινία Το Χάραμα που τον έκανε ευρύτερα γνωστό. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας, Σταύρος Ζαλμάς, έχει πει: «Σε κάποια μου συνέντευξη τότε ανέφερα το γεγονός ότι με τον Αλέξη ήμασταν συγκάτοικοι και μου είπε: “Δεν έπρεπε να το πεις. Θα δεις ότι θα το πληρώσεις πολύ ακριβά”. Ήταν όταν μπαινοέβγαινε στον Ευαγγελισμό και όλοι ήξεραν από τι έπασχε. Λίγο καιρό μετά, τα έντυπα που διαμόρφωναν τη νέα γενιά τότε έγραψαν ότι είχα κι εγώ AIDS.

Προκειμένου να πουλήσουν, διέπραξαν εις βάρος μου κανιβαλιστική κτηνωδία. Σε μια εποχή ακόμη που το AIDS δεν αντιμετωπιζόταν και ήταν σαν κοινωνική πανούκλα, έγραφαν ψευδώς για έναν άνθρωπο επώνυμα ότι έπασχε από αυτό. Ζημιώθηκα επαγγελματικά, κοινωνικά και ερωτικά. Έχασα δουλειές, βρέθηκα στην απομόνωση, βίωσα μεγάλη μοναξιά…». Με την πάροδο του χρόνου και καθώς, λόγω των νέων φαρμάκων, το AIDS εξελίχθηκε σε χρόνια ασθένεια, τα πρωτοσέλιδα για «επώνυμους που χτυπήθηκαν από το AIDS» άρχισαν να μειώνονται και οι αντιλήψεις να διαφοροποιούνται ακόμα και ανάμεσα στους νοσούντες. Η δημοσιογράφος και συγγραφέας Μαίρη Παπαγιαννίδου, οροθετική από το 1995, ξόδεψε ενέργεια για να καταλήξει ότι το AIDS «δεν υπάρχει. Τα φάρμακα μας αρρωσταίνουν». Δραστήρια και αισιόδοξη, έγραφε στην ιστοσελίδα της, www.hivwave.gr: «Είμαι πρώην ασθενής του AIDS, μια από τους πολλούς πλέον που έψαξαν, διάβασαν, αποχαιρέτησαν το σύνδρομο και τη θεωρία του κι έγιναν ξανά φυσιολογικοί άνθρωποι. Ο ιός HIV, που υποτίθεται ότι προκαλεί το AIDS, δεν έχει εντοπιστεί ποτέ και πουθενά. Ή, σε μια πιο κομψή εκφορά του λόγου, ο ιός ΗΙV –αν υπάρχει (ακόμη αναζητείται)– δεν μπορεί να προκαλεί το AIDS». Παράλληλα, αναρωτιόταν: «Μήπως έχουμε παραπλανηθεί εδώ και 25 χρόνια;». Το 2007 αποφάσισε να διακόψει τη θεραπευτική αγωγή που ακολουθούσε πεπεισμένη για την ορθότητα των απόψεών της. Η επιθυμία, ωστόσο, δεν συμβάδισε με την πραγματικότητα. Στις 15 Απριλίου του 2012, σε ηλικία 47 ετών, πέθανε από πνευμονική εμβολή και θρόμβωση του δεξιού ποδιού, συνδεδεμένα και τα δύο με την ασθένεια.

Αστέρια για Πάντα
◆ Ο Rock Hudson ήταν το πρώτο διάσημο θύμα του AIDS. Αρρενωπός, σέξι, ρομαντικός, αλλά και εγκλωβισμένος στο πρότυπο του ετεροφυλόφιλου. Στα φανερά αγαπήθηκε από γυναίκες (στα 30 του, παντρεύτηκε τη γραμματέα του Phyllis Gates). Στα κρυφά αγαπούσε μόνο άντρες. Χωρίς να έχει διάθεση να κοινοποιήσει την ομοφυλοφιλία του, «αναγκάστηκε» να το κάνει όταν νόσησε, το 1985, καθώς η ασθένεια ήταν ταυτισμένη με τους gay. Πέθανε λίγο πριν συμπληρώσει τα 60 του χρόνια.
◆ Στις 6 Ιανουαρίου του 1993, σε ηλικία 55 ετών, «έσβησε» σε νοσοκομείο του Παρισιού ο χορευτής Rudolf Nureyev, πληγωμένος από το AIDS. Δεν έκρυψε ποτέ τις σεξουαλικές του προτιμήσεις και η ζωή του, πέρα από τη λάμψη, συνοδεύτηκε με ιστορίες γεμάτες έρωτα, σεξ και σκάνδαλα.
◆ Στα 26 της χρόνια, η Gia Carangi ήταν ήδη top model. Παράλληλα, ηρωινομανής και κατηγορούμενη για πορνεία. Η περίπτωσή της συντάραξε το Ηollywood, καθώς η παραφιλολογία ήθελε το AIDS να μην «επισκέπτεται» τις γυναίκες. Πέθανε το 1986. Στο σινεμά, σε βιογραφική ταινία, την υποδύθηκε το 1998 η Angelina Jolie.
◆ Ο ομοφυλόφιλος Brad Davis μπήκε στο προσωπικό του Εξπρές του Μεσονυχτίου (ο τίτλος της ταινίας που τον έκανε ευρέως γνωστό) στα 41 του. Ήταν ήδη εθισμένος στα ναρκωτικά. Άφησε την τελευταία του πνοή το 1985.
◆ Το 1988 ήταν η χρονιά που «έσβησε» ο διασημότερος σταρ της βιομηχανίας bisexual πορνό, John Holmes. Για πολλούς ήταν αναμενόμενο, καθώς ο «υπερμεγέθης John» δεν χρησιμοποίησε προφυλακτικό σε καμία από τις 2.500 ταινίες που συμμετείχε, αλλά ούτε και με τις –κατ’ εκτίμηση– 12.500 περιστασιακές συντρόφους του. Ήταν 44 ετών.
◆ Φορώντας νυφικό υποδέχτηκε το θάνατό του, στις 24 Νοεμβρίου του 1991, ο τραγουδιστής τoυ συγκροτήματος Queen, Freddie Mercury. Ήταν 45 ετών και είχε πάρει μέρος σε πολλές καμπάνιες για την ευαισθητοποίηση των πολιτών απέναντι στη νόσο.
◆ Στα 60 του χρόνια, το 1992, κατέληξε από AIDS ο πρωταγωνιστής του Ψυχώ Anthony Perkins. Φημολογείται ότι έζησε έναν παθιασμένο έρωτα με τον Rudolf Nureyev, ωστόσο δημοσίως κυκλοφορούσε με αιθέριες γυναίκες, όπως η Victoria Principal. Δήλωναν ερωτευμένες μαζί του η Brigitte Bardot και η Jane Fonda. Μέχρι το τέλος της ζωής του, ήταν παντρεμένος με τη φωτογράφο Berry Berenson και απέκτησε μαζί της δύο γιους.
◆ Τη δεκαετία του ’80, o Jean Anthony Ray θριάμβευε ως χορευτής και ηθοποιός του θρυλικού Fame. Ο τηλεοπτικός «Λι Ρόι» πέθανε το 2003, σε ηλικία 41 ετών.
◆ Το άστρο του Klaus Nomi δεν πρόλαβε να ανατείλει, καθώς η διεθνής επιτυχία του «Total eclipse» ήρθε μετά το θάνατό του, το 1983. Ήταν 39 ετών.

Magic Johnson: 22 χρόνια φορέας
Ήταν Νοέμβριος του 1991 όταν ο σπουδαιότερος τότε παίκτης του μπάσκετ ανακοίνωνε σε συνέντευξη Tύπου το νέο που μόλις είχε πληροφορηθεί: «Αποσύρομαι από την ενεργό δράση. Δεν έχω AIDS, αλλά τον ιό του HIV. Η έγκυος γυναίκα μου είναι καλά. Σκοπεύω να ζήσω κανονικά για πολύ καιρό» είπε στους πανικοβλημένους οπαδούς του. Σήμερα λέει: «Εκείνη την εποχή ήταν η σωστή απόφαση. Αν ήξερα τότε όσα ξέρω σήμερα, ότι θα μπορούσα να παίζω μπάσκετ και να είμαι καλά, πιθανώς να μην είχα αποσυρθεί». Ο 52άχρονος σηκώνεται καθημερινά στις 5.00 το πρωί για να κάνει μια σκληρή προπόνηση –στρέτσινγκ, τρέξιμο και τάε μπο– και μετά πηγαίνει στο γραφείο του. «Συχνά λέω ότι είμαι καλός και κακός για την HIV λοίμωξη. Καλός γιατί τα πηγαίνω καλά και μπορώ να ενημερώνω τον κόσμο και να τον ενθαρρύνω να ελέγχεται. Κακός, επειδή, όταν ο κόσμος με βλέπει τόσο καλά, χαλαρώνει στο όλο θέμα. Πολλοί νομίζουν πως όποιος κολλάει τον ιό μπορεί να ζήσει για πάντα μαζί του, αλλά γεγονός παραμένει πως εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας του» δηλώνει.

«Είμαι οροθετικός»
Ο δημοσιογράφος Στέφανος Κυριαζής, αρχισυντάκτης του βρετανικού περιοδικού Star, αποκάλυψε πριν από ένα χρόνο στους αναγνώστες του: «Έχω αποδεχθεί την ευθύνη των πράξεών μου στο παρελθόν και πιστεύω πως βρήκα έναν τρόπο για να συμφιλιωθώ μαζί τους και να προχωρήσω μπροστά με τη ζωή μου. Οπότε, μην αρχίσετε να ουρλιάζετε πως έχω ευθύνη να γίνω ιεροκήρυκας του ασφαλούς σεξ. Η μόνη μου ευθύνη είναι απέναντι στον εαυτό μου και, όσον αφορά τη συγκεκριμένη στήλη, στο να εξηγήσω πώς είναι να ζεις με τον HIV… O καθένας σας είναι υπεύθυνος για τη ζωή του… Μολονότι πολλοί συνεχίζετε να συμπεριφέρεστε ανεύθυνα και να είστε επιρρεπείς στις καταστροφικές κατηφοριές, όπως είμαστε όλοι μας. Αν δεν είσαι φορέας, μην επαναλαμβάνεις χωρίς σκέψη αυτά που ξέρεις ότι θα έπρεπε να κάνεις».

Το AIDS σήμερα
Η Υπεύθυνη Γραφείου HIV λοίμωξης & ΣΜΝ του ΚΕΕΛΠΝΟ, Δήμητρα Παρασκευά, λέει στο People: «Σήμερα, η HIV λοίμωξη θεωρείται χρόνια νόσος, υπό την προϋπόθεση ότι ο/η ασθενής παρακολουθείται τακτικά και λαμβάνει συστηματικά τη θεραπεία του/της. Η έγκαιρη χορήγηση συνδυασμού αντιρετροϊκών φαρμάκων υψηλής δραστικότητας επιβραδύνει σημαντικά την εξέλιξη του νοσήματος. Ωστόσο, η πρόληψη παραμένει το ισχυρότερο όπλο στη μάχη κατά του HIV/AIDS. Γι’ αυτό και καθοριστικό ρόλο παίζει η ευαισθητοποίηση όλων και φυσικά η γνώση των πιθανών τρόπων μετάδοσης. Ας μην ξεχνάμε, λοιπόν, ότι μπορεί να μεταδοθεί μέσω της χωρίς προφυλακτικό σεξουαλικής επαφής (πρωκτική, κολπική, στοματική) ή μέσω της από κοινού χρήσης αιχμηρών αντικειμένων (ξυραφάκια, βελόνες, σύριγγες) με HIV οροθετικό άτομο και από μία HIV οροθετική μητέρα στο νεογνό κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού και του θηλασμού. Ο ιός, όμως, δεν μεταδίδεται μέσω της κοινωνικής επαφής (χειραψία, αγκαλιά, φιλί στο μάγουλο), των κουνουπιών, της από κοινού χρήσης οικιακών σκευών, του σάλιου, των δακρύων, του ιδρώτα, του αέρα ή του νερού.

Το AIDS στην Ελλάδα
Σύμφωνα με το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης, μέχρι και την 31η Οκτωβρίου του 2013 έχουν καταγραφεί στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων 13.496 περιστατικά HIV λοίμωξης. * 3.054 έχουν εμφανίσει AIDS. * 6.150 είναι υπό αντιρετροϊκή θεραπεία.* 2.380 έχουν πεθάνει. * Την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2013 δηλώθηκαν στο ΚΕΕΛΠΝΟ 792 HIV λοιμώξεις.* Οι 709 αφορούσαν σε άντρες και οι 83 σε γυναίκες.

protothema.gr