Για όποιον έχει διασχίσει την Εγνατία Οδό το πρώτο που του μένει είναι το αίσθημα της ασφάλειας που σου εμπνέει αυτός ο πραγματικά ευρωπαϊκός δρόμος. Αντίθετα όποιος έχει οδηγήσει, για παράδειγμα από τα Χανιά προς τον Αγ. Νικόλαο, το πρώτο που κάνει είναι το σταυρό του αφού φτάσει σώος στον προορισμό του.
Τα τελευταία 20 χρόνια η Κρήτη στάθηκε «τυχερή» αλλά και «άτυχη». «Τυχερή» γιατί κατάφερε θαυμαστούς ρυθμούς ανάπτυξης που την κατέταξαν 2η περιφέρεια της χώρας με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ (μετά την Αττική). Μπήκε στο χάρτη των πλέον δημοφιλών τουριστικών προορισμών παγκοσμίως, βελτίωσε κι αύξησε ακόμα περισσότερο την αγροτική της παραγωγή, καινοτόμησε στην έρευνα.
Στάθηκε όμως και «άτυχη» γιατί, παρόλα αυτά, έμεινε πολύ πίσω σε βασικές υποδομές μειονεκτώντας τελικά σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, ειδικά στο οδικό της δίκτυο. Οι αιτίες είναι λίγο πολύ γνωστές. Για μένα η βασική αιτία ήταν ότι η Κρήτη αντιμετωπίστηκε (και από το κεντρικό Κράτος αλλά και από τους τοπικούς παράγοντες) ως νησί και όχι ως μία ουσιαστικά ηπειρωτική περιοχή της Ελλάδας.
Η πικρή αλήθεια είναι ότι η Κρήτη έχασε οριστικά το τρένο μιας περιόδου που τα ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια δίνονταν απλόχερα για την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων. Η εποχή αυτή όμως έχει περάσει έτσι κι αλλιώς ανεπιστρεπτί για όλη τη χώρα. Σήμερα όλοι ανεξαιρέτως διαμαρτύρονται για το χάλι του βόρειου οδικού άξονα της Κρήτης και ζητούν πράγματα που φαίνονται σε πρώτη ανάγνωση δίκαια αλλά είναι συχνά εκτός πραγματικότητας. Και πολλοί από αυτούς είτε δεν θέλουν είτε δεν μπορούν να δουν κατάματα την σημερινή πραγματικότητα η οποία είναι πολύ συγκεκριμένη.
Για να κατασκευαστεί ένας άρτιος και σύγχρονος ΒΟΑΚ που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες αναπτυξιακές και κοινωνικές ανάγκες του νησιού χρειάζεται με συντηρητικούς υπολογισμούς πάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ…! Ανύπαρκτο νούμερο για ένα ουσιαστικά πτωχευμένο Δημόσιο το οποίο προφανώς ούτε μπορεί ούτε πρόκειται να χρηματοδοτήσει τέτοιο έργο.
Εξίσου δυσθεώρητο είναι το ίδιο ποσό για μια κοινοτική χρηματοδότηση καθώς το επόμενο ΕΣΠΑ φαίνεται ότι θα χρηματοδοτήσει ελάχιστα έργα υποδομών. Κατά συνέπεια πρέπει να σκεφτούμε άλλους τρόπους χρηματοδότησης και υλοποίησης ενός τόσο μεγάλου και απαραίτητου έργου. Ένας από αυτούς είναι η αναζήτηση ιδιωτών επενδυτών με συμβάσεις παραχώρησης κι αυτοχρηματοδότηση που, ανάμεσα σε άλλα, συνεπάγονται διόδια… Αυτή η άβολη αλήθεια, την οποία δεν την λένε πολλοί, είναι ότι ένας σύγχρονος ΒΟΑΚ είτε θα κατασκευαστεί με αυτή (ή παρεμφερή) μέθοδο είτε δεν θα γίνει ποτέ.
Το ζητούμενο είναι να ξεφύγουμε από την μεμψοιμιρία και τα μισόλογα, να δούμε κατάματα την πραγματικότητα και να μην κρυβόμαστε πίσω από κραυγές και συνθήματα που ανήκουν σε μία άλλη, παρωχημένη εποχή. Το πόσο διατεθειμένοι είμαστε ως τοπική κοινωνία της Κρήτης συνολικά να αποδεχτούμε αυτήν την πραγματικότητα θα δείξει τελικά και το πόσο πολύ θέλουμε έναν σύγχρονο δρόμο που θα συνδέσει επιτέλους την μία άκρη του νησιού μας με την άλλη.
Το θέλουμε;
Δημήτρης Φραγκάκης
Πολιτικός Επιστήμονας