Σε φιάλες μιας χρήσης να σερβίρονται τα ελαιόλαδα στα εστιατόρια της χώρας μας, όπως γίνεται σε άλλες χώρες της ΕΕ, ζητάνε σε υπόμνημα που κατέθεσαν από κοινού ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ), ο Σύνδεσμος Προστασίας και Ανάδειξης Κρητικού Ελαιολάδου (ΣΠΑΚΕ) και το Δίκτυο Επιχειρήσεων Αποκλειστικής Χρήσης Ελαιολάδου (ΔΕΑΧΕ).
Το υπόμνημα, που κατέθεσαν προς τα Υπουργεία Ανάπτυξης, Αγροτικής Ανάπτυξης, την Περιφέρεια και τις Αντιπεριφέρειες Κρήτης, καθώς και τους Βουλευτές και Ευρωβουλευτές της Κρήτης, αφορά τη διάθεση του ελαιολάδου στις επιχειρήσεις εστίασης και στη λιανική αγορά.
Στο υπόμνημα περιλαμβάνεται μέρος των αποφάσεων που λήφθηκαν στην κοινή συνεδρίαση που είχαν τα Δ.Σ. του ΣΕΔΗΚ, ΣΠΑΚΕ και ΔΕΑΧΕ «ΕλαιοΓευσίες» πρόσφατα στο Ρέθυμνο. Συγκεκριμένα προτείνεται η εφαρμογή της θεσμοθετημένης υποχρεωτικής αναγραφής του είδους των ελαίων που χρησιμοποιούνται στους καταλόγους, η θεσμοθέτηση της αύξησης των συσκευασιών ελαιολάδου και της υποχρεωτικής χρήσης μη επαναχρησιμοποιούμενων συσκευασιών. Επίσης στον τομέα της λιανικής προτείνεται θεσμοθέτηση της κατευθείαν διάθεσης από τον παραγωγό στον καταναλωτή και η απαγόρευση των μιγμάτων ελαιολάδου – σπορελαίων.
Όπως επισημαίνει ο ΣΕΔΗΚ, «με το παρόν υπόμνημα αναφερόμαστε μόνο σε μερικά θέματα που σχετίζονται με την διάθεση του ελαιολάδου στις επιχειρήσεις εστίασης και την λιανική αγορά, τα οποία σας παρακαλούμε να εξετάσετε με την δέουσα προσοχή και να προχωρήσετε στην επίλυση τους δεδομένου ότι, ενώ δεν απαιτούν κρατικές δαπάνες, θα ωφελήσουν παραγωγούς, καταναλωτές, ενώ παράλληλα μπορούν να εισφέρουν και σημαντικά έσοδα στον προϋπολογισμό».
Ειδικότερα το υπόμνημα περιλαμβάνει τα εξής:
1. Αναγραφή είδους ελαίων στους καταλόγους επιχειρήσεων μαζικής εστίασης
Το θέμα της υποχρεωτικής αναγραφής τους είδους των χρησιμοποιούμενων ελαίων στους τιμοκαταλόγους των επιχειρήσεων εστίασης, σας έχει αναφερθεί επανειλημμένα απο τον ΣΕΔΗΚ (Υπόμνημα αρ. πρ. 13/26-8-2011). Για αυτό με ικανοποίηση διαπιστώσαμε ότι υπήρξε κάποιο βήμα για την επίλυση του, αφού σύμφωνα με την Υπ. απόφαση Α2-861/22-8-2013, αρθ. 91, παρ. 4, μεταξύ των ενδείξεων που πρεπει να αναγράφονται απαραίτητα στους κατάλογους περιλαμβάνεται και «το είδος των χρησιμοποιούμενων ελαίων και η χρήση τους» .
Ωστόσο, καίτοι έχουν παρέλθει αρκετοί μήνες, δεν έχει διαπιστωθεί η εμφάνιση αυτής της ένδειξης σε τιμοκαταλόγους επιχειρήσεων εστίασης.
Έτσι, ενώ όπως είναι γνωστό, σε επίπεδο χώρας αλλά και ακόμη και σε ελαιοπαραγωγικές περιοχές όπως στην Κρήτη, σε αρκετά από τα φαγητά, γλυκά και στο σύνολο σχεδόν των τηγανητών που προσφέρονται από τις επιχειρήσεις εστίασης, αφήνεται τεχνηέντως να εννοηθεί ότι παρασκευάζονται με ελαιόλαδο, ενώ στην πράξη παρασκευάζονται με σπορέλαια!
Επομένως, είναι φανερό ότι θα πρέπει να ληφθούν σχετικά μέτρα και να δοθούν κατάλληλες οδηγίες στις αρμόδιες υπηρεσίες ελέγχων ώστε η σωστή αυτή νομοθετική ρύθμιση να εφαρμοστεί και να μην μείνει μόνο στα χαρτιά!
Έτσι, θα υπάρξει σημαντικό όφελος όχι μόνο για τους ελαιοπαραγωγούς αλλά και κυρίως για τον τομέα του τουρισμού αφού απο έρευνες με ερωτηματολόγια που έκανε ο ΣΕΔΗΚ διαπιστώθηκε ότι υψηλό ποσοστό Τουριστών επιθυμούν φαγητά με ελαιόλαδο και είναι διατεθειμένοι να τα πληρώσουν και ακριβότερα.
2. Αύξηση συσκευασιών ελαιολάδου για επιχειρήσεις μαζικής εστίασης
Η αύξηση της μέγιστης επιτρεπτής συσκευασίας ελαιολάδου για τις επιχειρήσεις και φορεις μαζικής εστίασης που είχε ζητηθεί επίσης με το έγγραφο αρ. πρ. 13/26-8-2011 του ΣΕΔΗΚ , διαπιστώσαμε ότι περιλαμβάνεται και στην Έκθεση του ΟΟΣΑ με την οποία προτείνεται η αύξηση της μέγιστης επιτρεπτής συσκευασίας ελαιολάδου απο 5 λίτρα που είναι σήμερα, σε μεγαλύτερη για τον εφοδιασμό των επιχειρήσεων και φορέων μαζικής εστίασης.
Η δυνατότητα αυτή προσφέρεται και απο πλευράς του Καν. (ΕΕ) 29/2012 αλλά μέχρι σήμερα η Ελλάδα με την ΚΥΑ 3232902/2009 δεν την έχει υιοθετήσει.
Θεωρούμε ότι η ρύθμιση αυτή είναι ορθή και απαραίτητη, γιαυτο και προτείνουμε και πάλι την εφαρμογή της με αύξηση της μέγιστης επιτρεπτής συσκευασίας απο 5 λίτρα που είναι σήμερα σε 20 και άνω λίτρα, για τροφοδοσία των επιχειρήσεων και φορέων μαζικής εστίασης ταβερνών, εστιατορίων, ξενοδοχείων, νοσοκομείων, στρατού κ.α. όπως γίνεται και στην Ισπανία που έχει επιτρέψει συσκευασίες μέχρι και 50 λίτρα.
3. Υποχρεωτική χρήση μη ξαναγεμιζόμενων συσκευασιών στην εστίαση
Η υποχρεωτική καθιέρωση επώνυμων μη ξαναγεμιζόμενων συσκευασιών (μιας χρήσης) για το νωπό ελαιόλαδο που προσφέρεται στα τραπέζια των Ταβερνών, αντί των γνωστών ξαναγεμιζόμενων φιαλιδίων με το «λαδόξυδο», είναι γνωστό ότι ενώ τον περασμένο Μάϊο ψηφίστηκε στην Διαχειριστική Επιτροπή της ΕΕ, αναιρέθηκε στην συνεχεία, χωρίς να δοθούν οι απαραίτητες εξηγήσεις.
Ωστόσο, η δυνατότητα να εφαρμοστεί η ρύθμιση αυτή στο εσωτερικό των Κρατών Μελών που επιθυμούν, προφανώς υφίσταται και ήδη έχει αξιοποιηθεί απο την Πορτογαλία που την εφαρμόζει τώρα και μερικά έτη, ενώ πρόσφατα στις 15 Νοέμβριου 2013, αξιοποιήθηκε και απο την Ισπανία η οποία, προχώρησε σε σχετική νομοθετική ρύθμιση.
Σύμφωνα με Βασιλικό Διάταγμα που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο στην Ισπανία, απο την 1η Ιανουαρίου 2014, τα ελαιόλαδα στις επιχειρήσεις Εστίασης θα προσφέρονται σε νόμιμες επώνυμες μη ξαναγεμιζόμενες συσκευασίες, με κατάλληλες ετικέτες και πώμα απαραβίαστο, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να γνωρίζει με ακρίβεια την ποιότητα και την ταυτότητα του τυποποιητή του ελαιόλαδου που καταναλώνει.
Η πράξη αυτή του Υπουργικού Συμβούλιου, φαίνεται να βρίσκει σύμφωνο όλο τον τομέα ελαιολάδου της Ισπανίας, αφού ο Πρόεδρος της Εθνικής Επαγγελματικής Ελαιολάδου κ. Pedro Barato, σε δηλώσεις του έχει εξάρει την απόφαση αυτή, με την οποία, όπως δήλωσε, αποκαθίσταται, έστω μερικά, η αδικαιολόγητη υπαναχώρηση των Βρυξελλών, για την υποχρεωτική εφαρμογή του Μέτρου σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
Θεωρούμε ότι η ρύθμιση αυτή πρέπει να εφαρμοστεί και στην χωρά μας αφού είναι φανερό ότι θα ενισχύσει το γαστρονομικό επίπεδο των επιχειρήσεων εστίασης και θα συμβάλει στην ενίσχυση του τουρισμού της χωράς.
Ήδη, στην Κρήτη, το «Δίκτυο Αποκλειστικής Χρήσης Ελαιόλαδου – ΕλαιοΓευσίες», σχεδιάζει ήδη σε εθελοντική βάση την εφαρμογή του μέτρου.
4. Ρυθμίσεις για μείωση ψαλίδας παραγωγού – καταναλωτή
Στην χώρα μας, οι ανάγκες της οικογενειακής κατανάλωσης, η οποία κυμαίνεται στα 20 κιλά/άτομο ετησίως σε επίπεδο χώρας και ακόμη υψηλότερα στην Κρήτη, δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν ούτε πρακτικά, ούτε οικονομικά απο τα συνήθη καταστήματα λιανικής (Σουπερ Μάρκετ) όπου οι τιμές είναι 100 έως και 300% υψηλότερες απο τις τιμές παραγωγού.
Η κατάσταση αυτή εξωθεί, όπως είναι φυσικό, σε μια άτυπη διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων ελαιολάδου κατευθείαν απο παραγωγούς σε καταναλωτές, σε τιμές 40-50% υψηλότερες απο τις τιμές παραγωγού, οι οποίες είναι συμφερότερες και για τις δυο πλευρές και φαίνεται να καλύπτει ένα ποσοστό άνω απο το 30% της Ελληνικής κατανάλωσης
Η μορφή αυτή της οικογενειακής κατανάλωσης ενώ έχει σειρά πλεονεκτημάτων γιατί μειώνει δραστικά την ψαλίδα παραγωγού καταναλωτή, οπωσδήποτε επιτρέπει, όπως και η τυπική λιανική αγορά, περιπτώσεις νοθειών και φοροδιαφυγής. Επομένως με κατάλληλες ρυθμίσεις, πρεπει να τεθεί υπό νομιμοποίηση και ώστε και η ψαλίδα παραγωγής – κατανάλωσης να μειωθεί και η απώλεια φορολογικών εσόδων να περιοριστεί.
5. Όχι στα μίγματα ελαιολάδου – σπορελαίων
Η πρόταση της έκθεσης ΟΟΣΑ να επιτραπεί στην Ελλάδα η παραγωγή μιγμάτων ελαιολάδου –σπορελαίων θεωρούμε ότι δεν έχει καμία σκοπιμότητα και δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να ωφελήσει ούτε τους παραγωγούς ούτε τους καταναλωτές!
Και αυτό γιατί, οι πλείστοι καταναλωτές ελαιολάδου γνωρίζουν ότι ένα μίγμα ελαιολάδου -σπορελαίων μπορεί να είναι φθηνότερο απο το ελαιόλαδο αλλά δεν είναι πια ελαιόλαδο! Έχει όλα τα μειονεκτήματα των «τροποποιημένων χημικά ελαίων» όπως τα πλείστα σπορέλαια. Επομένως, αν παραβλέψουν αυτά τα μειονεκτήματα, μπορούν να επιλέξουν κατευθείαν σπορέλαια που θα είναι πράγματι φθηνότερα!
Επομένως, είναι φανερό ότι με την καθιέρωση των μιγμάτων οι μόνοι που πρόκειται να ωφεληθούν είναι οι εισαγωγείς και οι βιομηχανίες σπορελαίων, οι όποιοι θα επιχειρήσουν να διαθέσουν σπορέλαια με την «πλάτη» του ελαιολάδου, λανσάροντας στις σκευασίες και διαφημίσεις τους την λέξη «ελαιόλαδο» παραπλανώντας τους μη ενήμερους καταναλωτές.