Κάτω από το Μπέλες και τα Κρούσια, μια τεχνητή λίμνη δημιούργησε ένα από τα ομορφότερα και πιο διάσημα οικοσυστήματα της χώρας. Με χιόνια ή βροχή, με ήλιο ή παχιά καταχνιά, η Κερκίνη θα σου αποκαλύπτει πάντα κάτι που δεν έχεις ξαναδεί.

Κάπου στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, όλο και περισσότεροι φίλοι του οικοτουρισμού μιλούσαν για τον νέο μυστικό παράδεισο της φύσης. Βέβαια η λίμνη Κερκίνη δεν ήταν καθόλου φυσική, αλλά στο «παράδεισος» δεν σηκώνει παζάρια, ακόμα και σήμερα που δεν είναι καθόλου μυστική.

\"Υδάτινος

Υδάτινος καθρέφτης η Κερκίνη για το Μπέλες

Ο εναλλακτικός τουρισμός, που στις αρχές περιοριζόταν σε αυθημερόν επισκέψεις από τις γύρω περιοχές, τώρα διαθέτει σύγχρονα συγκροτήματα και προτάσεις που μπορούν να κρατήσουν ζευγάρια, φίλους και οικογένειες χαρούμενες για μέρες. Ισως σας έχουν περιγράψει ήδη πως την άνοιξη τα νούφαρα καλύπτουν την υδάτινη επιφάνεια με κίτρινα ανθάκια και πλατιά πράσινα φύλλα σε τέτοια έκταση, που αναρωτιέσαι αν μπορείς να περπατήσεις πάνω τους κι ας μην είσαι παιδί. Αλλά αυτό που θα καταλάβετε μόνοι σας είναι πως εδώ πάνω δεν υπάρχει εποχή που να μην είναι η «καλύτερη του χρόνου» για να αρχίσεις την εξερεύνηση.


Το φράγμα της ζωής

Αποτέλεσμα αναγκαστικής αλλά καλής συνεργασίας του ανθρώπου με τη φύση, η λίμνη Κερκίνη δημιουργήθηκε με δύο φράγματα. Το πρώτο το ύψωσε η Ούλεν το 1932 στον Λιθότοπο, με σκοπό να αποταμιευτούν για αρδευτικούς σκοπούς τα νερά του Στρυμόνα, που ως τότε έπνιγε χωριά και εύφορα χωράφια στις «κακές» του και απειλούσε τους κατοίκους με ελονοσία.

Το 1982 ένα δεύτερο φράγμα και ψηλότερα αναχώματα συγκράτησαν καλύτερα τα ορμητικά νερά και τις ξένες ύλες που παρέσυραν και μεγάλωσαν τη λίμνη. Το οικοσύστημα που είχε δημιουργηθεί στους βάλτους του Στρυμόνα αποτελούσε ήδη έναν από τους έντεκα συνολικά ελληνικούς υγρότοπους που προστατεύονται από τη Συνθήκη Ramsar, ως διεθνούς σημασίας.

\"Μια

Μια ανάσα από τη Βουλγαρία, η ελληνική σημαία έχει άλλη δυναμική

Με υδάτινη έκταση γύρω στα 60 τετ. χλμ. ανάλογα με την εποχή του χρόνου, και ένα Εθνικό Πάρκο 831.000 στρεμ. να την κυκλώνει, η λίμνη Κερκίνη δεν περιγράφεται με αριθμούς, αλλά αξίζει να αναφέρουμε μερικούς.

Στα παρόχθια δάση της, που σχηματίζονται κυρίως από άγριες ιτιές, έχουν καταγραφεί πάνω από 600 είδη φυτών. Ανάμεσά τους δημιουργήθηκε μια από τις πλουσιότερες ορνιθοπανίδες της χώρας, με 300 είδη πουλιών, πολλά από τα οποία σπάνια, τα οποία ακολουθούν πιστά τον πανάρχαιο αεροδιάδρομο μετανάστευσης κάθε φθινόπωρο και άνοιξη – φέρτε κιάλια οπωσδήποτε.

\"Οταν

Οταν τα νερά ανεβαίνουν, τα δέντρα γίνονται καταφύγιο και για τα ψάρια

Εκτός από τα περισσότερα νούφαρα, εδώ θα δείτε και τους πιο πολλούς νεροβούβαλους που μπορείτε να συναντήσετε σε οποιαδήποτε άλλη υδάτινη περιοχή της Ελλάδας. Ή τόσους πολλούς πελεκάνους να πλησιάζουν με οικειότητα κατοικίδιου τους ψαράδες που καθαρίζουν τα γεμάτα δίχτυα έξω από τις βάρκες τους στους παραλίμνιους οικισμούς.

Στα ρηχά νερά της Κερκίνης τα ψάρια έχουν περισσότερο εμπορικό και γαστρονομικό ενδιαφέρον, με τα γριβάδια, τις πεταλούδες και τους γουλιανούς να γίνονται ανάρπαστα στις ταβέρνες της περιοχής. Απλά, μη φανταστείτε τραπεζάκια πλάι στο κύμα. Οχι όσο οι περιορισμοί της συνθήκης Ραμσάρ εφαρμόζονται τουλάχιστον.

\"Ιππασία

Ιππασία στα παρυδάτια δάση και στο Μπέλες

Τα μυστικά της λίμνης

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μυηθείτε στα μυστικά της λίμνης, ακόμη και χωρίς να βρέξετε μπατζάκι: με τζιπ, με ποδήλατα, με τα πόδια, με άλογα, με κανό, με καγιάκ ή με μια παραδοσιακή βαρκάδα με την πλάβα. Τα 60 χλμ. δρόμου που την κυκλώνουν είναι γεμάτα δυνατότητες για τμηματικές περιηγήσεις αλλά και απρογραμμάτιστες στάσεις. Πότε γιατί η πρωινή υγρασία σε κάνει να σαστίζεις, την άλλη γιατί οι αυτοσχέδιες καλύβες των ψαράδων με τα τηγάνια ετοιμοπόλεμα για λιμνίσια μεζεδάκια, σε κάνουν να αναρωτιέσαι σε τι χρησιμεύει ο πολυεξοπλισμός σου στην κουζίνα.

\"Παράδεισος

Παράδεισος για τα πουλιά, αλλά και για τους παρατηρητές τους η Κερκίνη

Αν έχετε έρθει για παρατήρηση πουλιών, θα πάρετε το ανατολικό ανάχωμα ακολουθώντας τον παραλίμνιο χωματόδρομο που ξεκινά από τον Λιθότοπο και καταλήγει στο Μεγαλοχώρι, δίπλα στο δέλτα που σχηματίζει η γη και το ποτάμι. Τα Βυθισμένο Δάσος είναι γεμάτο από φωλιές και φουρφουρίσματα που κατά τη διάρκεια της βαρκάδας δεν σε αφήνουν να αφήσεις τη μηχανή από το χέρι: δεν ξέρεις αν θα είναι ένα μοναχικό ή θα ακολουθήσει ολόκληρο φτερωτό κοπάδι που θα καλύψει τον ουρανό ή θα απλωθεί σαν πουπουλένιο κάλυμμα στη λίμνη.

Αν προτιμάτε σταθερά την άσφαλτο, πάρτε τη δυτική μεριά από τον Λιθότοπο στα νότια ως το χωριό της Κερκίνης (18 χλμ.). Αυτά είναι τα μεγάλα χωριά της λίμνης, «παλιά» στην όψη αλλά τουριστικά ανεπτυγμένα και τα δύο, με σύγχρονους ξενώνες, εστιατόρια και γραφεία που θα σας κατατοπίσουν για όλες τις εναλλακτικές δραστηριότητες που σας έφεραν ως τα βόρεια σύνορα της χώρας (Περιηγητικό Οικολογικό Κέντρο Κερκίνης – Μπέλες Οικοπεριηγητής, τηλ. 2327 041450, 6947 152240, www.oikoperiigitis.gr). Στο χωριό της Κερκίνης δημιουργήθηκε η πρώτη ιχθυόσκαλα, δίνοντας άτυπα τον τίτλο του «μεγαλύτερου» στη σύγκριση μεταξύ τους. Εχει και όμορφο λιμανάκι, κι εδώ θα δείτε τις περισσότερες φωλιές πελεκάνων πάνω σε πασσάλους της ΔΕΗ και καμινάδες.

\"Στο

Στο λιμανάκι του χωριού Κερκίνη οι πελεκάνοι περιμένουν πρώτοι πρώτοι τους ψαράδες να βγουν με την ψαριά τους

Η περιήγηση μέσα από το νερό είναι μακράν η πιο δυνατή εμπειρία και οι βαρκάρηδες γίνονται ξεναγοί σε αυτή την άγνωστη χώρα που ξετυλίγεται μπροστά σας. Θα σας περάσουν μέσα από καλαμιές και δέντρα σε αβαθή σημεία για να δείτε φλαμίνγκο, κορμοράνους και πελεκάνους χωρίς κιάλια, θα σας «εξηγήσουν» τα παρυδάτια δάση που έχουν για σπίτι τους από λαγοί και ζαρκάδια ως τσακάλια και αγριογούρουνα, και θα σας πουν και για τον βυθό όπου έχουν καταμετρηθεί ως και 30 διαφορετικά ψάρια. Αλλά θα σας περάσουν και από υδάτινα μονοπάτια όπου η απόλυτη σιωπή θα είναι η καλύτερη πληροφορία.

Βρείτε χρόνο να γνωρίσετε και το παρόχθιο δάσος με έναν ειδικό της περιοχής. Στον «πυθμένα» της λίμνης, που αποκαλύπτει η υποχώρηση των νερών, θα δείτε κουφάρια από δέντρα που ολοένα λιγοστεύουν και είναι αδύνατον να αναπαραχθούν (αυτή είναι και η μόνιμη ανησυχία των περιβαλλοντικών οργανώσεων). Σκεφτείτε όμως πως όταν ανεβαίνουν τα νερά, στις κουφάλες τους φωλιάζουν κυπρίνοι για παράδειγμα, και ναι, αυτά που βλέπετε να κρέμονται στα ψηλά κλαδιά είναι μαραμένα νούφαρα από μια άνοιξη που έπλεαν στην επιφάνεια της λίμνης.

\"Κερκίνη:

Τα ιερά ζώα της γαστρονομίας

Μία από τις πιο δημοφιλείς διαδρομές πεζοπορίας (6,5 χλμ.) πάντως, είναι ο χωματόδρομος που ξεκινά από το λιμανάκι στο δυτικό ανάχωμα και καταλήγει στις όχθες με τα νεροβούβαλα, τον άλλον πρόσφατο «χρυσό» της περιοχής. Οχι ότι δεν θα μπορέσετε να τα δείτε και μέσα από τη λίμνη, κι αυτό ισχύει για τα περισσότερα αξιοθαύμαστα της Κερκίνης.

Τα νεροβούβαλα μοιάζουν να το έχουν σκάσει από ντοκιμαντέρ άγριας φύσης αλλά για τους κατοίκους υπήρξαν μέρος της καθημερινής ζωής τους από παλιά. Στα μέσα του προηγούμενου αιώνα υπολογίζεται πως ζούσαν γύρω στα 80.000 συνολικά σε Μακεδονία, Θράκη και Θεσσαλία, αλλά ως το 1990 ο πληθυσμός τους μειώθηκε σε σημείο να υπάρχει κίνδυνος να εξαφανιστούν.

\"Το

Το «ωραίο» βουνό πάνω από την παραμυθένια λίμνη

Το είδος εντάχθηκε σε ένα πρόγραμμα διατήρησης ως σπάνια φυλή αγροτικού ζώου, το κρέας τους αναγνωρίστηκε ως θρεπτικότερο και πιο υγιεινό ακόμα κι από το μοσχαρίσιο, η εκτροφή τους από ιδιωτικές επιχειρήσεις επιδοτήθηκε και σήμερα οι νεροβούβαλοι της Κερκίνης μόνο φτάνουν τα 1.400 άτομα.

Μπορεί να είναι μεγαλόσωμοι και μαύροι, αλλά θυμίζουν περισσότερο τετράποδους βούδες παρά επικίνδυνα θηλαστικά. Θα τους δείτε να περιφέρονται νωχελικά στα υγρολίβαδα, να βόσκουν ελεύθερα και μετά να αράζουν μες στις λάσπες, να λιάζονται κάτω από τη χειμωνιάτικη λιακάδα ή να παίρνουν το μπάνιο τους βουλιάζοντας ως το κεφάλι ακίνητοι μες στο νερό.

\"Για

Για ψάρια του γλυκού νερού δημιουργήθηκε το μικρό ενυδρείο της Βυρώνειας

Εκτός από τους φυσιολάτρες, τα νεροβούβαλα έφεραν και τον γαστρονομικό τουρισμό στην Κερκίνη με τοπικές σπεσιαλιτέ που εκθειάζονται. Βουβαλίσιος καβουρμάς, λουκάνικα, καπνιστές μπριζόλες, κιμάς για βουβαλίσια σουτζουκάκια ή μπιφτέκια, γάλα και βούτυρο για αυθεντικό καζάν ντιπί έκαναν το πακέτο του οικοτουρισμού ακόμα πιο δελεαστικό και ανοιχτό προς τους ενδιαφερομένους.

Πέρα από τη λίμνη…

\"Σταθμός

Σταθμός για την ιστορία μας ο σιδηροδρομικός σταθμός της Βυρώνειας

Από το χωριό της Κερκίνης ξεκινήστε για τα Ανω Πορόια, προς τα δυτικά. Ιστορικό βλαχοχώρι που αναπτύχθηκε μέσα στα νερά και τα πλατάνια, είναι στάνταρ σταθμός για επισκέπτες και ντόπιους που γεμίζουν τις ταβέρνες του πριν ή μετά τις εξορμήσεις. Βλέπετε, ο οικισμός είναι χτισμένος αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Μπέλες κι, εκτός του ότι «βλέπει» τη λίμνη, από την πλατεία του ξεκινούν αμέτρητες διαδρομές για τζιπ ή μονοπάτια πεζοπορίας στο «ωραίο» ή «λευκό» βουνό όπως σημαίνει το «Μπέλες» στα βλάχικα.

Ψωνίστε τοπικές λιχουδιές από τον Γυναικείο Συνεταιρισμό και μετά ανηφορίστε για το Μπέλες, περάστε από πνιγμένες στο νερό και το πράσινο ρεματιές για να ανακαλύψετε τον βοτανικό παράδεισο με δάση από σημύδες και οξιές, τη θέση Οβατζικ για τη θέα σε Κερκίνη και Δοϊράνη, το λιβάδι του Μαβί Γκιόλ ή το καταφύγιο στο φυλάκιο 1777. Μπορείτε να φτάσετε ως την κορυφή του Μπέλες αν το θέλετε, στην κορυφογραμμή που ενώνει και χωρίζει τρεις χώρες: Ελλάδα, Βουλγαρία και ΠΓΔΜ.

Στο Ακριτοχώρι θα πάτε για να ρουφήξετε τη θέα της λίμνης από το ησυχαστήριο του Τίμιου Προδρόμου, το γυναικείο μοναστήρι που δημιουργήθηκε μόλις το 1981, αλλά ξεχώρισε αμέσως ως «θαύμα» αγιορείτικης αρχιτεκτονικής.

Στη Βυρώνεια θα δείτε τον σιδηροδρομικό σταθμό με τον ιστορικό πλάτανο και το φυλάκιο όπου Ελευθέριος Βενιζέλος και βασιλιάς Κωνσταντίνος υπέγραψαν το 1913 όρους ανακωχής με τους Βούλγαρους. Εκεί δίπλα, στις παλιές εγκαταστάσεις του ΟΣΕ, βρίσκεται και το Δημοτικό Ενυδρείο γλυκού νερού (23230 31449), όπου, πέραν της ιχθυοπανίδας Κερκίνης θα δείτε τοπικά ερπετά και φίδια από τη Μήλο έως τον Αμαζόνιο.

Το οχυρό του Ρούπελ (23210 95100,1), 3 χλμ. από τον Προμαχώνα, είναι το ραντεβού σας με την Ιστορία: το μεγαλύτερο συγκρότημα οχυρωμένης τοποθεσίας στη Γραμμή Μεταξά υπερασπίστηκε τα βόρεια σύνορά μας και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Μόνο οι υπόγειες στοές του ξεπερνούν τα τέσσερα χιλιόμετρα, ενώ στο επισκέψιμο τμήμα λειτουργεί και μουσείο.

Ακόμα ένα ιστορικό οχυρό που αξίζει να επισκεφτείτε είναι του Ιστίμπεη. Θα το βρείτε ανηφορίζοντας στο βουνό από το Νέο Πετρίτσι και το Σαββατοκύριακο είναι ανοιχτό 9-1. Οποιαδήποτε άλλη μέρα, η διαδρομή μόνο φτάνει και περισσεύει ως εμπειρία.

Στο Σιδηρόκαστρο θα ανεβείτε στο βυζαντινό Δεμίρ Ισάρ (Σιδερένιο Κάστρο) για το πολύχρωμο πανόραμα, αν έχετε χρόνο θα πάρετε κι άλλες δόσεις ιστορίας μέσα από το πολεμικό υλικό του Μουσείου Μιχάλη Τσαρτσίδη, αλλά θα περάσετε σίγουρα από τα Λουτρά με το αυθεντικό τούρκικο χαμάμ αλλά και σύγχρονες εγκαταστάσεις (23230 22422).

Ο,τι πρόγραμμα κι αν έχετε, βρείτε χρόνο για μια στάση στην Ηράκλεια. Τα λουκάνικα Τζουμαγιάς είναι η κορυφαία εναλλακτική από χοιρινό κρέας για εσάς που δεν σας κάνει πια καρδιά να δοκιμάσετε τον βούβαλο που χαζεύατε προ ολίγου.

ethnos.gr/Ερση Μηλιαράκη-φωτό: Ηρακλής Μήλας

Ακολουθήστε το flashnews.gr στο Google News και την σελίδα μας στο Facebook