Στην επίκαιρη ερώτηση του Λευτέρη Αυγενάκη απάντησε σήμερα στην Βουλή ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Θανάσης Σκορδάς.
1. Αναγραφή είδους ελαίων στους καταλόγους επιχειρήσεων μαζικής εστίασης
Λευτέρης Αυγενάκης: «Σύμφωνα με την Υπ. απόφαση Α2-861/22-8-2013, μεταξύ των ενδείξεων που πρέπει να αναγράφονται απαραίτητα στους κατάλογους περιλαμβάνεται και «το είδος των χρησιμοποιούμενων ελαίων και η χρήση τους». Ωστόσο, αν και έχουν παρέλθει αρκετοί μήνες, δεν έχει διαπιστωθεί η εμφάνιση αυτής της ένδειξης σε τιμοκαταλόγους επιχειρήσεων εστίασης. Έτσι, ενώ όπως είναι γνωστό, σε επίπεδο χώρας αλλά και ακόμη και σε ελαιοπαραγωγικές περιοχές όπως στην Κρήτη, σε αρκετά από τα φαγητά, γλυκά και στο σύνολο σχεδόν των τηγανητών που προσφέρονται από τις επιχειρήσεις εστίασης, αφήνεται τεχνηέντως να εννοηθεί ότι παρασκευάζονται με ελαιόλαδο, ενώ στην πράξη παρασκευάζονται με σπορέλαια. Στην έγγραφη απάντησή σας, που μου αποστείλατε λίγες ημέρες πριν αναφέρετε ότι «στις περισσότερες δε περιπτώσεις οι επιχειρηματίες έχουν συμμορφωθεί προς το συμφέρον του καταναλωτή. Οι υπηρεσίες ελέγχων διενεργούν συνεχείς ελέγχους για την πιστή εφαρμογή της νομοθεσίας και όπου υπάρχουν παραβάσεις επιβάλλονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις». Γνωρίζεται και εσείς ότι αυτό δεν αρκεί.»
Αθανάσιος Σκορδάς: «Σε ό,τι αφορά το ερώτημα για το αν υπάρχει αναγραφή στους τιμοκαταλόγους, υπάρχει θεσμοθετημένο, έχουμε υιοθετήσει αυτή τη διάταξη, υπάρχει υποχρέωση σε όλα τα καταστήματα εστίασης να γράφουν στους τιμοκαταλόγους τους το είδος των ελαίων και της χρήσης τους και με αυτόν τον τρόπο ο καταναλωτής να γνωρίζει επακριβώς τι τύπος ελαιολάδου ή άλλων ελαίων χρησιμοποιείται, είτε στο μαγείρεμα των φαγητών είτε στις σαλάτες κ.λπ. Γίνονται έλεγχοι γι’ αυτό, δηλαδή όταν υπάρχει κλιμάκιο του Υπουργείου που ελέγχει χώρο εστίασης ελέγχει και την αναγραφή βάσει της συγκεκριμένης διάταξης στους τιμοκαταλόγους.»
2. Αύξηση συσκευασιών ελαιολάδου για επιχειρήσεις μαζικής εστίασης
Λευτέρης Αυγενάκης: Στην Έκθεση του ΟΟΣΑ προτείνεται η αύξηση της μέγιστης επιτρεπτής συσκευασίας ελαιολάδου από 5 λίτρα που είναι σήμερα, σε μεγαλύτερη για τον εφοδιασμό των επιχειρήσεων και φορέων μαζικής εστίασης.
Αθανάσιος Σκορδάς: «Σε ό,τι αφορά την πώληση σε συσκευασία μεγαλύτερη των πέντε λίτρων για τους χώρους μαζικής εστίασης, ναι, πράγματι, αυτό το εξετάζουμε. Το ζήτημα της χρήσης συσκευασιών μικρότερης των πέντε λίτρων προέκυπτε από ευρωπαϊκούς κανονισμούς και οδηγίες που ίσχυαν τα παλαιότερα χρόνια. Και δεν ήταν λάθος, αν θέλετε, το ότι υπήρξε αυτός ο περιορισμός, διότι ένα από τα στοιχεία που δεν βοήθησαν το ελληνικό ελαιόλαδο να αποκτήσει ταυτότητα και επωνυμία ήταν το γεγονός ότι διακινείτο για οικιακή χρήση με τον περίφημο γκαζοντενεκέ των δεκαεπτά κιλών, πράγμα το οποίο απέτρεψε ουσιαστικά το να αναπτυχθεί μια στρατηγική επώνυμου προϊόντος με στοιχεία ιχνηλασημότητας στη συσκευασία του.
Σιγά-σιγά αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει, έχει ωριμάσει η αγορά και στην οικιακή και στη μαζική κατανάλωση ελαιολάδου και νομίζω ότι όλες οι προσπάθειες που οφείλουμε να συνεχίσουμε να κάνουμε ως πολιτεία πρέπει να είναι προς αυτή την κατεύθυνση, την ανάδειξη δηλαδή της αξίας του ελαιολάδου ως τυποποιημένου επώνυμου ελληνικού προϊόντος.
Είναι ένα θέμα που έχει τεθεί και από τους οργανωμένους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και από τις επιχειρήσεις συσκευασίας και εμπορίας ελαιολάδου. Προσφέρει μια κάποια οικονομία κλίμακος η μεγαλύτερη συσκευασία. Είμαστε στην τελική φάση αυτών των συζητήσεων και μπορώ να πω ότι κινούμαστε προς την κατεύθυνση υιοθέτησης αυτής της πρότασης.»
3. Υποχρεωτική χρήση μη ξαναγεμιζόμενων συσκευασιών στην εστίαση
Λευτέρης Αυγενάκης: «Η υποχρεωτική καθιέρωση επώνυμων μη ξαναγεμιζόμενων συσκευασιών (μιας χρήσης) για το νωπό ελαιόλαδο που προσφέρεται στα τραπέζια των επιχειρήσεων εστίασης, αντί των γνωστών ξαναγεμιζόμενων φιαλιδίων με το «λαδόξυδο», είναι γνωστό ότι ενώ τον περασμένο Μάιο ψηφίστηκε στην Διαχειριστική Επιτροπή της Ε.Ε., αναιρέθηκε στην συνεχεία χωρίς να δοθούν οι απαραίτητες εξηγήσεις.»
Αθανάσιος Σκορδάς: «Σε ό,τι αφορά τη χρήση προσυσκευασμένου ελαιολάδου, μη επαναγεμιζόμενων φιαλιδίων, ατομικής συσκευασίας για τους χώρους μαζικής εστίασης, θα πω ότι αυτό δεν απαγορεύεται. Σε πολλά εστιατόρια χρησιμοποιείται ήδη. Ούτε το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο απαγορεύει κάτι τέτοιο. Το χρησιμοποιούν κάποια εστιατόρια που επενδύουν στην ποιότητα και στην εικόνα τους και πραγματικά όποιος είναι υπέρ της τυποποίησης δεν μπορεί να διαφωνήσει με αυτή την πρακτική.
Ενθαρρύνουμε ως πολιτεία τη χρήση τέτοιων συσκευασιών ατομικής χρήσης. Επίσης, είναι ένα θέμα που το συζητάμε με τους εστιάτορες, τους εκπροσώπους τους και το ΣΕΒΙΤΕΛ, το Σύνδεσμο των Εταιρειών Τυποποίησης Ελαιολάδου. Νομίζω ότι θέλουμε λίγο χρόνο ακόμη σε ό,τι αφορά στο να καταλήξουμε στο συγκεκριμένο θέμα, γιατί θα πρέπει να λάβουμε υπ\’ όψιν μας και τη συγκυρία που υπάρχει και τη φύση πολλών καταστημάτων που είναι σε απομονωμένα μέρη ή πολύ μικρά και δεν έχουν πάντα αυτή τη δυνατότητα. Είναι ένα θέμα, πάντως, που θέλουμε να το ενθαρρύνουμε.»
4. Όχι στα μίγματα ελαιολάδου-σπορελαίων
Λευτέρης Αυγενάκης: «η πρόταση της έκθεσης ΟΟΣΑ να επιτραπεί στην Ελλάδα η παραγωγή μιγμάτων ελαιολάδου –σπορελαίων, δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να ωφελήσει ούτε τους παραγωγούς, ούτε τους καταναλωτές.
Οι περισσότεροι καταναλωτές ελαιολάδου γνωρίζουν ότι ένα μίγμα ελαιολάδου -σπορελαίων μπορεί να είναι φθηνότερο από το ελαιόλαδο αλλά δεν είναι πια ελαιόλαδο. Έχει όλα τα μειονεκτήματα των «τροποποιημένων χημικά ελαίων» όπως τα πλείστα σπορέλαια. Επομένως, αν παραβλέψουν αυτά τα μειονεκτήματα μπορούν να επιλέξουν κατευθείαν σπορέλαια που θα είναι πράγματι φθηνότερα.
Επομένως, είναι φανερό ότι με την καθιέρωση των μιγμάτων οι μόνοι που πρόκειται να ωφεληθούν είναι οι εισαγωγείς και οι βιομηχανίες σπορελαίων, οι όποιοι θα επιχειρήσουν να διαθέσουν σπορέλαια με την «πλάτη» του ελαιολάδου, λανσάροντας στις σκευασίες και διαφημίσεις τους την λέξη «ελαιόλαδο» παραπλανώντας τους μη ενήμερους καταναλωτές.»
Αθανάσιος Σκορδάς: «Πράγματι η ερώτηση προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία να διευκρινίσουμε το θόρυβο που έχει γίνει γύρω από αυτό το θέμα. Η Ελλάδα όντως παράγει το ποιοτικότερο ελαιόλαδο και αυτό δεν το λέμε εμείς μόνο που ζούμε σε αυτή τη χώρα, το λένε διεθνή πανεπιστήμια που ειδικεύονται στον αντικείμενο, όπως το πανεπιστήμιο της Μάλαγα.
Θα έλεγα, λοιπόν, ότι θα συνιστούσε αυτοκτονική τάση να πάει η οργανωμένη πολιτεία να καταστρέψει ένα απόλυτο, όχι απλώς συγκριτικό, πλεονέκτημα σε ένα προϊόν πράγματι στρατηγικής σημασίας όπως είναι το ελαιόλαδο.
Θέλω, λοιπόν, να ξεκαθαρίσω με τον πλέον σαφή και απόλυτο τρόπο ότι η Κυβέρνηση δεν προτίθεται να νομοθετήσει σε καμία περίπτωση την ανάμιξη του ελαιολάδου με άλλους τύπους ελαίων. Σε αυτό είμαστε ξεκάθαροι και με σαφήνεια πρέπει να φτάσει αυτό το μήνυμα παντού για να σταματήσει αυτή η συζήτηση
Επιπλέον, μου δίνεται η ευκαιρία να θυμίσω ότι προβλέπεται από το ν.4117/2013, που ψηφίσαμε μόλις πριν από λίγους μήνες, ότι όποιος αναμειγνύει παράνομα και πολλά είδη διαφορετικών ποιοτήτων τιμωρείται με φυλάκιση. Αυτή η διάταξη είναι σε ισχύ και θα παραμείνει σε ισχύ. Συνεπώς, όποιος μπορεί να ονειρεύεται προσμείξεις ελαιολάδων καλά θα κάνει να το ξεχάσει.»
5. Ελληνοποιήσεις αγροτικών προϊόντων.
Λευτέρης Αυγενάκης: «μένω σε ένα θέμα το οποίο το έχουμε συζητήσει πολλαπλώς και κατά το παρελθόν. Έχει να κάνει με τις ελληνοποιήσεις αγροτικών προϊόντων. Έχετε αντιληφθεί και εσείς ότι είναι αρκετοί οι υπεύθυνοι που έχουν ως αρμοδιότητα τους ελέγχους στην αγορά, με αποτέλεσμα κανένας να μην κάνει ικανοποιητικό αποτελεσματικό έλεγχο στην αγορά- για να μην αδικώ αυτούς που κάνουν καλά την δουλειά τους. Σε προηγούμενο χρόνο είχαμε δει ελληνοποιήσεις οπωροκηπευτικών και άλλων αγροτικών προιόντων, που έτρεχαν εκ των υστέρων οι υπηρεσίες των Περιφερειών σε συνδυασμό με τις δικές σας υπηρεσίες, να συντονιστούν, να τρέξουν και να ελέγξουν.
Νομίζω ότι πρέπει να είναι αυστηρότερος ο έλεγχος στα σύνορα, σεβόμενοι όλες τις συμφωνίες που έχουμε με τα γειτονικά κράτη, και από την άλλη να γίνει ένα ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων. Και εδώ έρχεται η δική σας παρέμβαση, ώστε να υπάρξει μια νομοθετική πρωτοβουλία. Οι συναρμοδιότητες δεν ωφελούν στην προκειμένη περίπτωση, υπάρχει και περιορισμένο προσωπικό απ’ ότι θα έπρεπε, ενώ και η συνεννόηση των περιφερειακών υπηρεσιών με τις κεντρικές υπηρεσίες, όπως για παράδειγμα η Περιφέρεια Κρήτης έχει διαφορετικό μοντέλο λειτουργίας και στρατηγικής ελέγχων, εν συγκρίσει με την Περιφέρεια Αττικής.»
Αθανάσιος Σκορδάς: «Σε ό,τι αφορά τώρα τους ελέγχους, έχει δίκιο ο κ. Αυγενάκης, πράγματι υπάρχουν ζητήματα σε ό,τι αφορά το πλήθος και την ποιότητα των ελέγχων που γίνονται. Αυτό όμως έχει να κάνει κυρίως με την κατάτμηση αρμοδιοτήτων ελέγχου. Μάλιστα, έχω πει κι άλλη φορά με τον κίνδυνο να παρεξηγηθώ ότι δεν μπορεί το Υπουργείο σε κεντρικό επίπεδο να κάνει εποπτεία των ελέγχων που οφείλουν να κάνουν οι υπηρεσίες των περιφερειακών αυτοδιοικήσεων. Είναι ένα ζήτημα δηλαδή το πώς οι περιφερειακές αυτοδιοικήσεις ασκούν αυτή την αρμοδιότητα στις τοπικές αγορές.
Σε ό,τι αφορά όμως τις ελληνοποιήσεις, εκεί γίνονται έλεγχοι και έχουν παρθεί και μέτρα -κι είναι ευκαιρία που είναι κι ο Υφυπουργός Οικονομικών εδώ- διότι το σύστημα επιστροφής του ΦΠΑ στους αγρότες, έτσι όπως λειτουργούσε μέχρι πρότινος, αποτελούσε ουσιαστικά ένα κίνητρο για την ελληνοποίηση προϊόντων. Είμαι βέβαιος ότι το γνωρίζετε, μην το αναπτύξουμε εδώ τώρα.
Σε κάθε περίπτωση όμως η προσπάθεια που εμείς αναπτύσσουμε, με επιμονή και ένταση, είναι να αναπτυχθεί ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών Αθήνας και Θεσσαλονίκης -αυτό που λέμε Λαχαναγορά του Ρέντη δηλαδή- σε σύγχρονη, οργανωμένη αγορά χονδρικού εμπορίου τροφίμων, γιατί εκεί ο έλεγχος είναι πιο εύκολος, οι επιχειρήσεις έχουν ένα πλαίσιο λειτουργίας πολύ πιο κοντά σε αυτό που ορίζει ο νόμος και σε αυτή την κατεύθυνση νομίζω ότι πρέπει να συνεχίσουμε. Πρέπει δηλαδή να ενθαρρύνουμε το χονδρεμπόριο, που είναι ένα σημείο στο οποίο μπορούν να αναπτυχθούν οι ελληνοποιήσεις, να γίνεται σε οργανωμένους χώρους, όπως είναι οι Οργανισμοί κεντρικών αγορών.»