Σύμφωνα με την απόφαση που έλαβε το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠ.ΠΟ.Τ., κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 19 Μαϊου 2011, “…το 2o διδακτήριο του Δημοτικού Σχολείου Αγίας Βαρβάρας χαρακτηρίζεται μνημείο, διότι αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα σχολικού κτιρίου λειτουργίας, πολύτιμου για την μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής της Κρήτης. Το 2ο διδακτήριο του Δημοτικού Σχολείου Αγίας Βαρβάρας, από την πολυετή χρήση του ως εκπαιδευτήριο, αποτελεί κτίριο με ιδιαίτερη κοινωνική και ιστορική σημασία και είναι στενά συνδεδεμένο με την ιστορία του τόπου και τις μνήμες των ανθρώπων της ευρύτερης περιοχής.”
Ως μια σημαντική απόφαση που θα συμβάλει στην διαφύλαξη και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Αγίας Βαρβάρας, χαρακτήρισε την παραπάνω απόφαση ο Δήμαρχος Γόρτυνας Νικόλαος Σχοιναράκης, καθώς όπως ανέφερε, “το εν λόγο σχολικό συγκρότημα έχει προσφέρει τα φώτα της γνώσης σε εκατοντάδες “αγιοβαρβαρίτες” ενώ παράλληλα η ανέγερσή του αποτελεί και φάρο εθελοντισμού, καθώς τόσο το οικόπεδο όσο και το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που δαπανήθηκαν για να κατασκευαστεί το σχολείο, προήλθαν από δωρεές των κατοίκων της Αγίας Βαρβάρας.
Κατά τη διαδρομή αυτών των 80 περίπου χρόνων, από τότε δηλαδή που άνοιξαν οι θύρες του σχολείου για να υποδεχτούν τους πρώτους μαθητές, έως και σήμερα, που εξακολουθεί το συγκεκριμένο κτίριο να στεγάζει τη μαθητιώσα νεολαία της Αγίας Βαρβάρας, οι αναμνήσεις όλων είναι πλούσιες και σχεδόν άπαντες οι κάτοικοι του χωριού, που έχουν περάσει εκεί τα πρώτα τους μαθητικά χρόνια, μπορούν να αναμοχλεύσουν και να διηγηθούν μια ιστορία που είναι συνδεδεμένη με τον χώρο.
Η διαφύλαξη αυτού του κτιρίου στην αυθεντική του μορφή αποτελεί χρέος όλων μας και η απόφαση που έλαβε το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου, αναμφίβολα συνδράμει προς την επίτευξη αυτού του στόχου.” τόνισε μεταξύ άλλων ο κ. Σχοιναράκης.
Το “κεραμιδωτό”
Μιλώντας για την παραπάνω απόφαση ο διευθυντής του σχολείου, Μιχάλης Αναγνωστάκης, δεν έκρυψε την ικανοποίησή αφού όπως είπε το “κεραμιδωτό”, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι το 2ο διδακτήριο, αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα στο κέντρο της Αγίας Βαρβάρας, άρρηκτα συνυφασμένο με την σύγχρονη ιστορία του τόπου.
“Πιστεύω ό,τι είναι ένα κόσμημα στο κέντρο του χωριού, στο οποίο είχαν φοιτήσει και συνεχίζουν να φοιτούν πολλές γενιές Αγιοβαρβαριτών. Είναι αδύνατον να περάσει κάποιος από το δρόμο ή από την αυλή του σχολείου και να τον αφήσει αδιάφορο , να μη θαυμάσει την αρχιτεκτονική του συγκεκριμένου κτιρίου. Ειδικά σε όσους είχαν φοιτήσει ως μαθητές, τους γεννά συναισθήματα θαυμασμού, ανακαλώντας στη μνήμη τους διάφορες αναμνήσεις ,που είχαν ζήσει στα σχολικά τους χρόνια και όλοι κάτι έχουν να πουν.
Όλοι οι δάσκαλοι που έχουμε υπηρετήσει στην Αγία Βαρβάρα, καθώς και οι Αγιοβαρβαρίτες μαθητές, ξέρουν το συγκεκριμένο κτίριο ως «Κεραμιδωτό», γιατί έτσι το προσδιορίζαμε για να το ξεχωρίσουμε από τις υπόλοιπες πτέρυγες του σχολικού συγκροτήματος. Είναι βέβαια το μοναδικό από τα κτίρια του υπάρχοντος σχολικού συγκροτήματος, που φέρει κεραμοσκεπή και μάλιστα την διατηρεί από τη χρονολογία ανέγερσής του το 1928.
Η κήρυξή του ως διατηρητέο μνημείο με χαροποιεί ιδιαίτερα, γιατί δίνεται η ευκαιρία, με ειδική μελέτη που αρμόζει στην αρχιτεκτονική του, να γίνουν παρεμβάσεις και να «αναδειχτεί».Να τονίσω επίσης, ότι κάποια στιγμή, ειδικά σ΄ αυτό το κτίριο του σχολείου, έχουμε υποχρέωση να του προσθέσουμε «προσωνυμία», δίνοντάς του όνομα σχετικό με την ιστορία του και νομίζω πως δε θα δυσκολευτούμε να βρούμε.” ανέφερε μεταξύ άλλων ο διευθυντής του 12θέσιου δημοτικού σχολείου Αγίας Βαρβάρας.
Ιστορικά στοιχεία
Το Β’ διδακτήριο του δημοτικού σχολείου Αγίας Βαρβάρας θεμελιώθηκε το 1928 και αποπερατώθηκε το 1932. Η ανέγερσή του έγινε σε οικοπεδική έκταση που παραχωρήθηκε δωρεάν από τους κατοίκους: Χρυσή Νικ. Ματαλλιωτάκη,
τα αδέρφια Αντώνιο, Ελένη, Αικατερίνη, Απόστολο και Μιχαήλ Καρακωνσταντάκη του Φραγκίσκου, τα αδέρφια Μιχαήλ και Μαρία Καρακωνσταντάκη του Γεωργίου και Στέφανο Αναστ. Τιτομιχελάκη
Η δαπάνη ανέγερσης ανήλθε στο ποσό των 323.000 δρχ. Απ’ αυτά τα χρήματα η κρατική επιχορήγηση ήταν μόλις 60.000 δρχ. και το υπόλοιπο ποσό που απαιτήθηκε για να ολοκληρωθεί το σχολείο, συγκεντρώθηκε μέσα από δωρεές και προσφορές των κατοίκων της Αγίας Βαρβάρας.
Συντελεστές στην ανέγερση του νέου διδακτηρίου ήταν οι: Παπα-Γεώργιος Ζ. Σηφάκης (δ/ντής του σχολείου), Σταύρος Μιχ. Ανωγειανάκης ( πρόεδρος της κοινότητας), Κωνστ/νος Αντ. Κοκολάκης (σχολικός ταμίας) και Γεώργιος Π. Σηφάκης (ενοριακός επίτροπος)
Το νέο αυτό κτίριο ήταν σε άριστη κατάσταση μέχρι το Μάιο του 1941. Στη συνέχεια καταλήφθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και χρησιμοποιήθηκε για μια διετία σαν αρτοποιείο και για ενάμιση περίπου χρόνο ως νοσοκομείο. Τα τριάμισι αυτά χρόνια που διήρκησε η επίταξη του διδακτηρίου τα μαθήματα γινόταν σε διάφορα σπίτια της Αγίας Βαρβάρας, ενώ αμέσως μετά τον πόλεμο, μαθητές και εκπαιδευτικοί, επέστρεψαν στο φυσικό χώρο του σχολείου.