Το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης αναμένεται να αποτελέσει την βασική χρηματοδοτική πηγή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για έργα και επενδύσεις την επταετία 2014-2020, με δεδομένες τις ελάχιστες κρατικές/δημόσιες επιχορηγήσεις που δίνονται πλέον προς τους Δήμους για επενδυτικές δραστηριότητες. Το νέο πρόγραμμα έχει αρκετές διαφοροποιήσεις και πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις σε σχέση με το τρέχον ΕΣΠΑ, δίνοντας έμφαση στην προώθηση της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας, της «έξυπνης εξειδίκευσης», της απασχόλησης, της ενίσχυσης της κοινωνικής προστασίας και συνοχής και σε ολοκληρωμένα προγράμματα τοπικής ανάπτυξης.
Σημαντικό επίσης στοιχείο είναι ότι η χρηματοδότηση των προγραμμάτων αυτών θα είναι πολυτομεακή και πολυταμειακή (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, ΤΣ, ΕΓΤΑΑ, ΕΤΘΑ) ενώ άξιο αναφοράς είναι ότι το ΣΕΣ παρέχει στους ΟΤΑ νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση τοπικών στρατηγικών ανάπτυξης όπως για παράδειγμα είναι τα χρηματοδοτικά προγράμματα «Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων», «Ολοκληρωμένη Εδαφική Επένδυση», και «Ολοκληρωμένη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη».
Αυτό ωστόσο που διαφοροποιεί σημαντικά το ΣΕΣ σχέση με το ΕΣΠΑ, είναι ότι τα προγράμματα και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που προβλέπονται για την Τοπική Αυτοδιοίκηση έχουν έναν άκρως ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι Δήμοι που θα αποκτήσουν προβάδισμα όσον αφορά το σχεδιασμό και την ωρίμανση έργων και δράσεων θα έχουν και ένα σαφές πλεονέκτημα στη διεκδίκηση χρηματοδότησης για τις παρεμβάσεις που έχουν σχεδιάσει. Επιπλέον, το πλαίσιο του ΣΕΣ είναι πλέον πολύ πιο αυστηρό όσον αφορά τα χρηματοοικονομικά χαρακτηριστικά των προτεινόμενων έργων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε κριτήρια, όπως η βιωσιμότητα και η ανταποδοτικότητά ενός έργου.
Τα παραπάνω δημιουργούν συνακόλουθα μεγάλες ευθύνες στις νέες Δημοτικές Αρχές – που προέκυψαν από τις πρόσφατες Δημοτικές Εκλογές του Μαΐου – και οι οποίες καλούνται άμεσα, χωρίς καμία χρονοτριβή, να διαμορφώσουν – σε συνεργασία με τους φορείς της τοπικής κοινωνίας (ΜΚΟ, τοπικές οργανώσεις, κλπ) και οικονομίας (ενώσεις παραγωγικών φορέων, ιδιώτες, κ.α.) – και να προωθήσουν το νέο προγραμματικό σχεδιασμό των Δήμων για την περίοδο 2014-2020, στη βάση των διαπιστωμένων τοπικών αναγκών και δυνατοτήτων, αξιοποιώντας στο έπακρο το έργο και τα αποτελέσματα της δημοτικής περιόδου 2011-2014.
Σε ότι αφορά το Δήμο Χανίων, τα τελευταία 3,5 χρόνια, έγινε μία πολύ σοβαρή, συστηματική και τεκμηριωμένη δουλειά από την παρούσα δημοτική αρχή, στον τομέα της αξιοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων και πόρων όπως άλλωστε καταδεικνύεται από τα 40 και πλέον νέα έργα και δράσεις, ύψους άνω των 60 εκατ. € που εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ και άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα (πχ Jessica), την περίοδο 2011-2014.
Στοίχημα και ζητούμενο, είναι η προσπάθεια αυτή να συνεχιστεί με την ίδια (τουλάχιστον) ένταση και μεθοδικότητα και από τη νέα δημοτική αρχή, η οποία θα έχει ως «προίκα» – εκτός από ένα μεγάλο αριθμό έργων και δράσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη (πχ αποκατάσταση παλαιού Τελωνείου, κατασκευή Κέντρου Υγείας Αστικού Τύπου, έργα ολοκληρωμένων αναπλάσεων στην παλιά πόλη, έργα αποχέτευσης, κ.α.) – ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τοπικής ανάπτυξης (το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Χανίων για την περίοδο 2012-2014), το οποίο δύναται να αξιοποιήσει, να εμπλουτίσει και να προσαρμόσει στα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΣΕΣ καθώς και ένα σημαντικό αριθμό ολοκληρωμένων μελετών έργων, έτοιμων για υποβολή χρηματοδότησης στο ΣΕΣ (π.χ. αποκατάσταση Δημοτικής Αγοράς, βιοκλιματική αναβάθμιση Πάρκου Ειρήνης και Φιλίας, διαμόρφωση οδού Χάληδων και πλατείας Μητροπόλεως, ενεργειακή αναβάθμιση Ναυταθλητικού Κέντρου Σούδας, αποκατάσταση εκβολής ποταμού Μορώνη, ενεργειακή αναβάθμιση Νηπιαγωγείου Τσικαλαριών, κατασκευή Βρεφονηπιακού Σταθμού Κουμπέ).
Εν κατακλείδι γίνεται σαφές πως χρόνος για χάσιμο, από τους νέους αιρετούς άρχοντες της Αυτοδιοίκησης, δεν υπάρχει. Καθότι από την μέγιστη αξιοποίηση των νέων διαρθρωτικών πόρων θα εξαρτηθεί εν πολλοίς αν η τοπική ανάπτυξη γίνει πράξη προς όφελος της κοινωνίας και των πολιτών ή θα παραμείνει “οραματική” διακήρυξη. Τα αποτελέσματα θα δείξουν…
Γαβριήλ Α. Κουρής
Γενικός Γραμματέας Δήμου Χανίων – Κοινωνικός-Πολιτικός Επιστήμων, M.Sc.
Β’ Αντιπρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης»