28 Ιουνίου, 2014 | 15:40

Εντονα διχασμένη η Βοσνία – Ερζεγοβίνη τιμά τα εκατό χρόνια από τη δολοφονία του διαδόχου του θρόνου της αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου και της συζύγου του Σοφίας, από τον Σέρβο Γαβρίλο Πρίντσιπ επανέφερε στο προσκήνιο παλαιές διαφορές για τις ιστορικές ευθύνες της Σερβίας, που σήμανε την έναρξη του Α\’ Παγκοσμίου Πολέμου.

H δολοφονία του Φερδινάνδου, στις 28 Ιουνίου του 1914, χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για να κηρύξει τον πόλεμο στη Σερβία η Αυστροουγγρική αυτοκρατορία και ουσιαστικά να αρχίσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Υπό το πρίσμα των πρόσφατων πολέμων στον χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας και ιδιαίτερα στη Βοσνία, οι διαφορές αυτές για τα αίτια του «μεγάλου πολέμου», πέρα από ιστορική, λαμβάνουν και πολιτική διάσταση.

Δείτε βίντεο με ντοκιμαντέρ για τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο

Έτσι, στις εκδηλώσεις της επετείου έναρξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που πραγματοποιούνται από χθες Σάββατο, 27 Ιουνίου, στο Σεράγεβο δεν θα παραβρεθεί κανένας πολιτικός από τη Σερβία, αλλά ούτε και πολιτικοί εκπρόσωποι των Σέρβων της Βοσνίας.

Οι Σέρβοι πολιτικοί αρνούνται να συμμετάσχουν στις εκδηλώσεις, διότι πραγματοποιούνται στο παλαιό Δημαρχείο, ένα νεοκλασικό κτίριο από την εποχή της Αυστροουγγαρίας, όπου στεγαζόταν η εθνική και πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη και το οποίο βομβαρδίστηκε από τους Σερβοβόσνιους το 1992.

Το πρόβλημα με το κτίριο αυτό προέκυψε όταν, πρόσφατα, μετά την ολοκλήρωση της ανακαίνισής του, στην είσοδο τοποθετήθηκε επιγραφή που αναφέρει: «τον Αύγουστο του 1992 Σέρβοι εγκληματίες βομβάρδισαν τη βιβλιοθήκη». Η επιγραφή αυτή θεωρείται πρόκληση από τους Σέρβους πολιτικούς, οι οποίοι κατηγορούν την τοπική κυβέρνηση του Σεράγεβο, που έχει αναλάβει τη διοργάνωση των εκδηλώσεων, ότι δημιουργεί κλίμα εθνικής μισαλλοδοξίας.

Η διαμάχη για το γεγονός έχει βέβαια βαθύτερες ρίζες, που φτάνουν εκατό χρόνια πίσω. Το ερώτημα αν ο δολοφόνος του Φερδινάνδου, Γκαβρίλο Πρίντσιπ, ήταν τρομοκράτης ή επαναστάτης δίχαζε ιστορικούς και πολιτικούς στον χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας, από το 1914.

Ένα άλλο ερώτημα που επανήλθε στο προσκήνιο αφορά τον ρόλο της Σερβίας και κατά πόσο ευθύνεται για την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Βόσνιοι πολιτικοί, παραβλέποντας τη Συνθήκη των Βερσαλλιών που ορίζει ως αποκλειστικά υπεύθυνη τη Γερμανία, αποδίδουν την ευθύνη στη Σερβία και μάλιστα ερμηνεύουν τη συμπεριφορά της κατά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας τη δεκαετία μετά το 1990 ως συνέχεια του σερβικού επεκτατισμού.

Στην προσπάθεια τους να ξαναγράψουν την ιστορία κάποιοι Βόσνιοι πολιτικοί, χρησιμοποιώντας επίκαιρη ορολογία, παρουσιάζουν τον Γκαβρίλο Πρίντσιπ ως τρομοκράτη, τον παρομοιάζουν με τον Μπιν Λάντεν και την οργάνωση «Νέα Βοσνία», στην οποία ανήκε, με την Αλ Κάιντα.

Η οδός που έφερε το όνομά του στο Σεράγεβο μετονομάστηκε, το μνημείο με τα μπρούτζινα αποτυπώματα των παπουτσιών του που βρισκόταν στο πεζοδρόμιο, απ΄όπου πυροβόλησε, ξηλώθηκαν το 1992, ενώ η δημοτική Αρχή ανέλαβε πρόσφατα πρωτοβουλία για την ανέγερση αγάλματος του αρχιδούκα Φερδινάνδου.

Διακεκριμένοι Βόσνιοι ιστορικοί εντοπίζουν το πρόβλημα στο γεγονός ότι οι πολιτικοί για λόγους σκοπιμότητας ανέλαβαν ρόλο ιστορικών. Ο ακαδημαϊκός Μουχάμεντ Φιλλίποβιτς χαρακτηρίζει ανόητους όσους υποστηρίζουν ότι ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ ήταν τρομοκράτης επισημαίνοντας ότι το κίνημα «Νέα Βοσνία» αγωνιζόταν για την απαλλαγή από τους κατακτητές και στόχος του ήταν η ένωση όλων των λαών της περιοχής.

Ο Μουχάμεντ Φιλλίποβιτς κατακρίνει επίσης και την πρωτοβουλία για την ανέγερση αγάλματος του Φερδινάνδου τονίζοντας ότι «όσοι επιθυμούν κάτι τέτοιο δεν γνωρίζουν την ιστορία και πόσο υπέφεραν όλοι οι λαοί της Βοσνίας κάτω από το ζυγό της Αυστροουγγαρίας».

Η επέτειος των 100 ετών από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου διευρύνει ακόμη περισσότερο το χάσμα στις σχέσεις Βόσνιων μουσουλμάνων και Σέρβων. Η ιδέα κάποιων μετριοπαθών πολιτικών παραγόντων να αποτελέσει η επέτειος αυτή ευκαιρία για τη συμφιλίωση των εθνών που συνθέτουν τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, δεν βρίσκει πλέον ανταπόκριση. Κάθε λαός θα γιορτάσει ξεχωριστά. Οι Βόσνιοι στο Σαράγεβο, οι Σέρβοι στη Μπάνια Λούκα, στο Βίσεγραντ και σε άλλες πόλεις της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας.

Βίοι παράλληλοι και μοναχικοί, λαών που ζουν στο ίδιο κράτος και αντιλαμβάνονται τη συμβίωση ως κατάρα και όχι ως ευχή.

ethnos.gr