Οι 26 ηγέτες που τελικά στήριξαν τον Γιούνκερ συμπαθούν σε πολύ διαφορετικό βαθμό τον Λουξεμβούργιο και την πολιτική του θέση. Ηγέτες όπως ο σουηδός πρωθυπουργός Φρέντρικ Ράινφλεντ ή ο Ολλανδός Μαρκ Ρούτε (που ήταν αρχικά αντίθετοι) είχαν επισημάνει εδώ και ημέρες πως τα πρόσωπα είναι δευτερεύοντα και η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τις πολιτικές που θα ακολουθήσει η ΕΕ.
Πίσω από την επικράτηση του Λουξεμβούργιου φαίνεται ότι βρίσκεται μία άσκηση πολιτικής ισορροπίας από εκείνες που μόνο η περίπλοκη δυναμική στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να δώσει: Η ικανοποίηση εκείνων που, όπως η Στοκχόλμη (ή ακόμη και η αντίθετη Βρετανία), ζητούν να δοθεί έμφαση στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, συνδυάζεται με το αίτημα όσων, όπως το Παρίσι και η Ρώμη, επιδιώκουν «μεγαλύτερη ευελιξία» στο δημοσιονομικό πλαίσιο.
Οι παραχωρήσεις στους δε, που φάνηκαν με την επισήμανση για «ευελιξία προς όφελος της ανάπτυξης», ήταν εκείνο το μέρος εκείνο του παζαριού που είχε διασφαλίσει την υποστήριξη και των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων στον Γιούνκερ.
Συμβιβασμός, η απάντηση της ΕΕ σε όλα
Η πολιτική ατζέντα την οποία προετοίμαζαν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες για τον Γιούνκερ (όπως έγραφε ο ευρωπαϊκός τύπος τις παραμονές της τελικής μάχης για την Κομισιόν) φαίνεται ότι στηρίζεται σε μεταρρυθμίσεις για πιο ανταγωνιστική οικονομία, με τη μετέπειτα προσθήκη του σημείου περί ευελιξίας.
Το εάν αυτό μοιάζει θολό ή συγκεχυμένο συμβαίνει επειδή όντως ο συμβιβασμός έπρεπε να καλύψει τους πάντες: Από αυτήν την άποψη, ήταν καθαρά από εκείνες τις λύσεις που συνηθίζουν οι Βρυξέλλες από το ξέσπασμα της κρίσης και έπειτα.
Τμήμα του ευρωπαϊκού Τύπου, και δη του γερμανικού, βλέπει σε αυτό μία φόρμουλα του «ικανοποιούμε τους πάντες και δεν ενοχλούμε κανέναν», την αποτελεσματικότητα της οποίας αμφισβητεί.
Από την άποψη οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, ο Γιούνκερ θεωρείται κεντροδεξιός με «κοινωνική συνείδηση». Τις απόψεις του δεν έχουν φανεί πάντως να συμμερίζονται με ιδιαίτερη ζέση κατά περιπτώσεις ούτε οι σημερινοί υποστηρικτές του στο Συμβούλιο -η Άνγκελα Μέρκελ, το κόμμα της οποίας βρίσκεται στο ΕΛΚ που είχε ως υποψήφιο τον Γιούνκερ, είχε διαφωνήσει αρκετές φορές με τον Λουξεμβούργιο.
Στην παρούσα φάση, είναι μάλλον ζήτημα ανάγνωσης το εάν η επιλογή Γιούνκερ αντιπροσωπεύει νίκη πνεύματος συναίνεσης και συνεννόησης ή αναγκαστικό συμβιβασμό που αγνοεί τις πολιτικές διαφορές.
Θα φανεί με το πώς θα ηγηθεί της Κομισιόν το εάν ο Γιούνκερ είναι όντως ένα λειτουργικό κοινό έδαφος ή ο άνθρωπος που απλά καλείται να ικανοποιήσει τους πάντες. Η μέχρι τώρα πορεία του έχει αποδείξει πάντως πως δεν αρκείται στη θέση του απλού παρατηρητή.
Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ο Γιούνκερ θεωρείται κοινό έδαφος εκτός από μία πολύ κεντρική παράμετρο: Τον αδιαμφισβήτητο ευρωπαϊκό του προσανατολισμό. Αυτός ο «ακραίος φεντεραλισμός» ήταν που ενοχλούσε το Λονδίνο, και η επικράτησή του δείχνει ότι, από τη νότια πλευρά της Μάγχης, ο ευρωπαϊσμός θεωρείται πλέον κοινός τόπος.
Χρυσώνοντας το χάπι στη Βρετανία
Στον άμεσο απόηχο της ηχηρής ήττας του Ντέιβιντ Κάμερον, την οποία ο ίδιος συνειδητά εκβίασε, φαίνεται ότι ίσως οι τελευταίες εξελίξεις θα θεωρηθούν μετά από χρόνια η πρώτη πράξη που θα οδηγήσει την Βρετανία πιο μακριά από την πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτή η απομάκρυνση, ο μελλοντικός βαθμός της οποίας είναι μεν άγνωστος αλλά η τάση προς τα εκεί σαφής, είναι διαδικασία που έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια. Παραδόξως -ή μάλλον, και πάλι όπως συνήθως στη Ευρώπη- ο διορισμός Γιούνκερ θα συνοδευτεί σίγουρα με παραχωρήσεις απέναντι στο Λονδίνο.
Για να αμβλύνουν τη δυσαρέσκεια της Βρετανίας, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι έτοιμες να αναζητήσουν τρόπους να ικανοποιήσουν τα βρετανικά αιτήματα για πιο «ευέλικτη» σχέση με τις Βρυξέλλες. Κι αυτό γιατί έχει αντίκρισμα η απειλή που επέσεισε ο Κάμερον περί εξόδου με το δημοψήφισμα που προτίθεται να κάνει: Ο βρετανός πρωθυπουργός έφτασε πιο κοντά από ποτέ την Παρασκευή να πει ότι θα μπορούσε ακόμη και να εισηγηθεί έξοδο από τους «28» εάν το νέο πλαίσιο που επιδιώκει δεν τον ικανοποιεί.
Οι επικρίσεις για την στάση καμικάζι που κράτησε ο Κάμερον ήταν πολλές και προέρχονταν από παντού -η άλλη επιλογή, η «ευρωπαϊκή», θα ήταν να κρατήσει χαμηλότερους τόνους δημόσια και παρασκηνιακά να διαπραγματευτεί καλύτερους όρους για το Λονδίνο (κάτι για το οποίο ο Γιούνκερ ήταν, κατ\’ ιδίαν, διατεθειμένος). Όσο κι αν η ήττα του θα συνοδευτεί και πάλι με «ανταλλάγματα», το αποτέλεσμα δεν είναι το ίδιο: Η πικρία στη Βρετανία εξαιτίας της «περιφρόνησης» στις Βρυξέλλες βαρύνει σημαντικά το κλίμα, ενώ η αντιπολίτευση επιρρίπτει στον Κάμερον ότι έκαψε κάθε συμμαχία μέσα στους «28».
Οι επισημάνσεις της Μέρκελ και άλλων ηγετών μετά τη Σύνοδο πως η αναφορά στη Συνθήκη της Λισαβώνας για όλο και πιο κοντινή ένωση «δεν σημαίνουν ότι όλοι πρέπει να προχωρούν με την ίδια ταχύτητα» είναι αντικείμενο διαφωνίας στο βρετανικό Τύπο για το εάν επρόκειτο απλώς για ρητορική αναφορά ή καθαρή αναγνώριση της έλευσης μίας ΕΕ διαφορετικών ταχυτήτων.
Οι θεσμικές ισορροπίες φτιάχνονται στην πράξη
Ο συμβιβασμός είναι, τέλος, ο πυλώνας στη θεσμική μάχη που είχε ανοίξει για το πώς θα καθορίζεται η ηγεσία της Κομισιόν. Η μάχη είχε ξεσπάσει μετά τις ευρωεκλογές, όταν όλοι στην Ευρωβουλή καλούσαν να γίνει η εισήγηση για τον Γιούνκερ αλλά η Σύνοδος είχε αρνηθεί, επιμένοντας πως είναι δική της αρμοδιότητα η επιλογή.
Ήταν η πρώτη φορά που η Συνθήκη της Λισαβώνας εφαρμοζόταν πλήρως και, ουσιαστικά, όλες οι πλευρές αντιλαμβάνονταν ως ιστορική τους ευθύνη το ότι δημιουργείται προηγούμενο.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οι κυβερνήσεις δηλαδή των «28», «με πλειοψηφία προτείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έναν υποψήφιο για την προεδρία της Κομισιόν, αφού προχωρήσει στις κατάλληλες διαβουλεύσεις και λάβει υπόψη το αποτέλεσμα των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο». Η υποψηφιότητα αυτή, συνεχίζει η Συνθήκη, τίθεται σε ψηφοφορία στην Ευρωβουλή.
Όλες οι μεγάλες ομάδες της Ευρωβουλής είχαν συμφωνήσει ότι έπρεπε να δοθεί η εντολή στον Γιούνκερ, ως υποψήφιο από το πρώτο κόμμα. Το Στρασβούργο είχε πάρει αυτή τη θέση επειδή θεωρούσε ότι τρίτο πρόσωπο (εκτός των κομματικών υποψηφίων) θα ήταν πισωγύρισμα για την ΕΕ, παρά τις πολιτικές διαφωνίες των κομμάτων στον Γιούνκερ -όπως φάνηκε με το ότι ο Αλέξης Τσίπρας συντάχθηκε με τα υπόλοιπα μεγάλα ευρωπαϊκά κόμματα, που εξέφραζαν τις ίδιες επιφυλάξεις.
Τελικά, οι ισορροπίες μεταξύ Ευρωβουλής και «28» βρέθηκαν, έστω και συγκρουσιακά. Όντως οι «28» αποδέχθηκαν να εισηγηθούν τον Γιούνκερ, αλλά τράβηξαν το όριο ότι το έκαναν μετά από επιλογή και διαβούλευση, όχι αναγκαστικά ή αυτόματα. Αποδείχθηκε, και λόγω Κάμερον, πως όσο απαραίτητη κι αν είναι η γνώμη της Ευρωβουλής, εξίσου αναγκαίο παραμένει ο πρόεδρος της Κομισιόν να μπορεί να βρει υποστήριξη στη μεγάλη πλειονότητα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
in.gr