ΤώνιαΛιοδάκη
Δημοσιογράφος
Σε ένα τόπο που φορτίζει συναισθηματικά τους Έλληνες, εκεί που ο μουεζίνης καλεί από τον Μιναρέ τους μουσουλμάνους σε προσευχή, ένας Κρητικός Αρχιμανδρίτης διακονεί τους πιστούς κρατώντας ζωντανά τα ψήγματα της ορθοδοξίας μέσα στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες πόλεις της Τουρκίας.
Ο Πανοσολογιότατος Αρχιμανδρίτης Πατήρ Πανάρετος Ψαραύτης, βρίσκεται τον τελευταίο μήνα στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα σε ένα από τα Πριγκηπονήσια, την ιστορική Χάλκη, στην οποία η ονομαστή Θεολογική Σχολή έκλεισε, όμως η Μονή της Αγίας Τριάδας συνεχίζει να λειτουργεί με μόλις 4 μοναχούς και ιερείς.
Εκεί, μπροστά από τη θάλασσα του Μαρμαρά, στο χώρο της Μονής της Χάλκης, μιλήσαμε με έναν από τους τέσσερις της Μονής, με τον Κρητικό, Αρχιμανδρίτη Πατέρα, Πανάρετο.
Γεννήθηκε στα Χανιά πριν από 34 χρόνια και στη συνέχεια έγινε καλόγερος στη Μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη στο Ηράκλειο.
Στο Ηράκλειο έμεινε για 10 χρόνια μέχρι που το Πατριαρχείο τον έστειλε στη Ρωσία. Εκεί έμεινε για 3 χρόνια και έμαθε τη ρωσική γλώσσα.
Πριν από λίγο καιρό το Πατριαρχείο τον κάλεσε στην Πόλη για να διακονήσει στην Τουρκία σε ενορίες όπου υπάρχουν Ρώσοι αδερφοί όπως στην Κωνσταντινούπολη, την Προύσα, την Αττάλεια και την Αλάνια.
Ίσως αρκετοί να θεωρούν ότι ο ίδιος και οι υπόλοιποι πατέρες, αποτελούν θεματοφύλακες της ορθοδοξίας στην Πόλη. Όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει και χώρος για μισαλλοδοξίες ευτυχώς δεν υπάρχει.
«Είμαι μόλις ένα μήνα εδώ. Παρατηρείται μια αρμονία σε αυτόν τον τόπο. Πλέον τα τελευταία χρόνια υπάρχει διαφορετική συμπεριφορά, φιλική, τόσο από το κράτος της Τουρκίας όσο και από τους ανθρώπους. Υπάρχει σεβασμός στη θρησκεία, με αποτέλεσμα μέσα στη διαφορετικότητα να επιτυγχάνεται συγχρόνως και η αρμονία.»
«Το πνεύμα της ορθοδοξίας και του Χριστιανισμού δεν εξαλείφεται πουθενά. Βλέπετε είμαστε νέοι πατέρες, οπότε αυτό δίνει ελπίδα. Ο Πατριάρχης πολύ σοφά τοποθετεί νέους ανθρώπους, μορφωμένους, με διευρυμένο πνεύμα. Προσπαθούμε με κάθε τρόπο να ανταπεξέλθουμε. Πολλά πράγματα τα οποία θεωρούμε δεδομένα στην Ελλάδα εδώ δεν ισχύουν. Η ακολουθία αρχίζει 9-10 το πρωί γιατί οι ιερείς μένουν σε άλλο μέρος, για παράδειγμα, εδώ είμαστε στα Πριγκηπονήσια και για να κατέβουμε στην πόλη χρειαζόμαστε τουλάχιστον μια ώρα. Γενικότερα υπάρχει άλλο πνεύμα και νοοτροπία.»
Όταν αφιερώνεσαι στο Θεό δεν υπάρχει νοσταλγία, παρόλα αυτά τον ρωτήσαμε αν του λείπει η Κρήτη.
«Όταν όλα γίνονται με υπακοή σε σκεπάζει η χάρη του Θεού και δε σου λείπει κάτι. Ανθρωπίνως μπορεί να μας λείπουν πολλά πράγματα. Η οικογένειά μου, η μητέρα μου, τα αδέρφια μου είναι στην Κρήτη. Αλλά τις περισσότερες φορές μας γεμίζει την ψυχή αυτό το λίγο που κάνουμε, αυτό το λίγο που προσφέρουμε και έτσι νοιώθουμε καλυμμένοι. Εξάλλου, όπως ενδεχομένως διαπιστώσατε και εσείς υπάρχει μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα εδώ στην Πόλη. Συγκινείσαι, σε πιάνει ένα ρίγος. Όσες φορές έχω έρθει το ίδιο συναίσθημα νοιώθω. Αυτή η πόλη σου δίνει την εντύπωση ότι… ήσουν πάντα εδώ πέρα…»
Στο χώρο της Μονής βρισκόταν η Θεολογική Μονή της Χάλκης που το 1971 έκλεισε εξαιτίας ενός τουρκικού νόμου που απαγόρευε τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.
«Σίγουρα είναι στενάχωρο που δε λειτουργεί εδώ η Σχολή και τα κτίρια μένουν άδεια. Η Σχολή “εφοδίαζε” με κληρικούς το Πατριαρχείο και έβγαλε Πατριάρχες. Τόσο ο σημερινός Οικουμενικός Πατριάρχης, Βαρθολομαίος όσο και ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ειρηναίος, έχουν αποφοιτήσει από εδώ.»
Ήδη έχει εκφραστεί διεθνές ενδιαφέρον για την επαναλειτουργία της Σχολής, ενώ η Ε.Ε. το έχει φέρει ως ζήτημα στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Τουρκίας στην Ένωση. Είναι επομένως, θέμα πολιτικής απόφασης από την πλευρά της γείτονος χώρας.
Τα άδεια θρανία σήμερα στο εσωτερικό του κτιρίου, έμειναν να θυμίζουν το κλείσιμο και του Γυμνασίου της Σχολής, το 1983.
Η σύντομη συνάντησή μας με τον Πανοσολογιότατο, έκλεισε με μια προτροπή – ευχή από τον ίδιο:
«Εύχομαι να έρθουν οι Κρητικοί να δουν από κοντά όχι μόνο τη Χάλκη αλλά και τη μαγεία της Πόλης, να νοιώσουν αυτό το διαφορετικό συναίσθημα που κατακλύζει όποιον έρχεται εδώ.»
Σε μια πόλη, των μόλις 2500 – 3000 Ελλήνων μεταξύ των 18 εκατομμυρίων κατοίκων, που γεννά συναισθηματισμούς μέσα από τη μήτρα της ιστορικότητάς της, είναι συγκινητικό να συναντάς ένα νέο Κρητικό που από τη θέση του Αρχιμανδρίτη, κρατά ζωντανό μαζί με τους υπόλοιπους πατέρες το ορθόδοξο στοιχείο στο σημείο που η Ανατολή συναντά τη Δύση.
