Από την Διεύθυνση Υγείας της Περιφέρειας Κρήτης, επιθυμούμε να ενημερώσουμε τους πολίτες για το θέμα της επιδημίας αιμορραγικής γαστρεντερίτιδας στην Βόρεια Ευρώπη.
Κατ αρχήν, δεν έχει τεθεί με κανένα τρόπο θέμα λήψης ιδιαίτερων μέτρων για την Ελληνική επικράτεια, καθόσον δεν έχει αναφερθεί ούτε ένα ύποπτο κρούσμα στην Ελλάδα. Η αρχή της επιδημίας φαίνεται ότι έγινε από την Νοτιοδυτική Ευρώπη, αν και τα τελευταία δεδομένα είναι αντικρουόμενα. Σε κάθε περίπτωση, τόσο οι τοπικές υπηρεσίες, όσο και το ΚΕΕΛΠΝΟ είναι σε επιφυλακή, αν τεθεί θέμα εισόδου του επίμαχου βακτηριδίου στην χώρα μας.
Για την νόσο ευθύνεται ένα ειδικό στέλεχος του βακτηρίου Escherichia coli, μικρόβιου κοινότατου, μέλους της ανθρώπινης εντερικής χλωρίδας. Η νόσος μεταδίδεται με την στοματοπρωκτική οδό, δηλαδή με μεταφορά του βακτηριδίου από μολυσμένα κόπρανα ζώων στον άνθρωπο, μέσω συνήθως νωπών λαχανικών, που δεν έχουν πλυθεί επιμελώς και καταναλώνονται ωμά. Επίσης, και με την κατανάλωση μολυσμένου κρέατος, πού δεν έχει μαγειρευτεί επαρκώς.
Στον άνθρωπο, το συγκεκριμένο στέλεχος, με την ονομασία Escherichia coli O157:H7, προκαλεί πόνους στην κοιλιά και σοβαρή διάρροια, συνήθως συνοδευόμενη από αιμορραγία.
Οι ασθενείς συχνά παραμένουν απύρετοι και στις περισσότερες περιπτώσεις αναρρώνουν πλήρως έπειτα από πέντε με οκτώ ημέρες. Στο 2 με 7 τοις εκατό των κρουσμάτων, κυρίως σε νήπια κάτω των πέντε ετών, η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε «αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο», μια επείγουσα κατάσταση που χαρακτηρίζεται από καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων και νεφρική ανεπάρκεια.
Το υπαίτιο στέλεχος φαίνεται όμωςΑπό τους ασθενείς που εμφανίζουν το σύνδρομο, το 93 με 95 τοις εκατό καταφέρνει να αναρρώσει έπειτα από μεταγγίσεις και αιμοκάθαρση στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Τα αντιβιοτικά έχουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα σε αυτή τη λοίμωξη και συχνά αντενδείκνυνται λόγω του κινδύνου περαιτέρω νεφρικής βλάβης.
Η παθογένεια του E. coli O157:H οφείλεται κυρίως στις τοξίνες που παράγει (τοξίνες Σίγκα), παρόμοιες με την τοξίνη ρισίνη του ρετσινόλαδου, η οποία έχει χρησιμοποιηθεί ως βιολογικό όπλο. Σε αντίθεση με τον άνθρωπο, τα βοοειδή δεν διαθέτουν υποδοχείς για αυτές τις τοξίνες, γι΄αυτό και έχουν ανοσία.
Η κατανάλωση μολυσμένου μοσχαρίσιου κιμά και κρέατος που δεν έχει μαγειρευτεί επαρκώς είναι η κύρια πηγή μόλυνσης, ωστόσο το βακτήριο μεταδίδεται επίσης από μη παστεριωμένο γάλα και χυμούς, λαχανικά και αλλαντικά.
Οι κυριότεροι τρόποι πρόληψης είναι το καλό και τακτικό πλύσιμο των χεριών, το μαγείρεμα των τροφίμων και το καλό πλύσιμο των λαχανικών που καταναλώνονται ωμά.
Το μαγείρεμα καταστρέφει όχι μόνο το βακτήριο, αλλά και την τοξίνη που παράγει.
Δυστυχώς, το O157:H7 είναι εξαιρετικά μολυσματικό σε σχέση με άλλα στελέχη E.coli. Ακόμα και 10 έως 100 κύτταρα του βακτηρίου αρκούν για να εμφανιστεί λοίμωξη.
Η περίοδος επώασης, δηλαδή ο χρόνος που μεσολαβεί από τη μόλυνση μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων, μπορεί να φτάσει τις οκτώ ημέρες.
Το γεγονός της ύπαρξης αυτής της νέας μορφής απειλής για την δημόσια υγεία, κάνει ακόμη για μια φορά αναγκαία την υπενθύμιση για την σημασία των μέτρων ατομικής και γενικής υγιεινής, όσον αφορά την προετοιμασία και παρασκευή φαγητών:
Επιγραμματικά:
1. Σχολαστικός καθαρισμός συσκευών και εργαλείων που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα. Ισχύει περισσότερο για επαγγελματικούς χώρους.
2. Πολύ καλό πλύσιμο των χεριών και αν είναι δυνατόν, χρήση γαντιών μιάς χρήσης.
3. Πολύ καλό πλύσιμο όλων των τροφών που πρόκειται να καταναλωθούν νωπά (σαλατικά, φρούτα κ.λ.) ακόμα και αν ξέρουμε την πηγή τους η έχουν καλλιεργηθεί από εμάς. Μπορεί να φέρουν σωματίδια από ζώα που τυχόν τα έχουν «επισκεφθεί». Μια άριστη μέθοδος είναι η εμβάπτισή τους σε αραιό (10%) διάλυμα ξυδιού για διάστημα 10 λεπτών.
4. Πλήρες μαγείρεμα όλων των φαγητών, ιδιαίτερα ζωικών τροφών σε θερμοκρασίες πάνω από 150 βαθμούς για περισσότερο από 30 λεπτά. Να αποφεύγεται η κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος «με το αίμα».
Επισημαίνουμε εμφατικά ότι δεν τίθεται θέμα ύπαρξης σήμερα στην χώρα μας της επιδημίας. Ότι προτείνουμε, έχει προληπτική και μόνον σημασία.
Ο παρακάτω σύνδεσμος στο ΚΕΕΛΠΝΟ περιλαμβάνει οδηγίες για τους ταξιδιώτες στις χώρες που έχει παρατηρηθεί η επιδημία.