Η πολιτική αβεβαιότητα που δημιουργείται από τη διαδικασία εκλογής νέου Προέδρου της Δημοκρατίας και το ενδεχόμενο να μην ολοκληρωθεί από την παρούσα Βουλή, οδηγώντας σε προκήρυξη εκλογών αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τις άμεσες ξένες επενδύσεις και γενικά την επενδυτική δραστηριότητα στη χώρα μας, σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ για την Ελληνική Οικονομία, που δημοσιέυει το www.businessnews.gr.
Ως αποτέλεσμα των τάσεων στους επιμέρους προσδιοριστικούς παράγοντες που διαμορφώνουν τις επενδύσεις, αναμένεται μικρή υποχώρησή τους για ακόμα ένα έτος, κατά 2-3%.
Αν και στην τρέχουσα Έκθεση σημειώνεται ότι τα κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας δεν διαφέρουν αισθητά από την εικόνα που είχε καταγραφεί και πριν από ένα τρίμηνο και ότι διατηρείται ένας θετικός ρυθμός ανάπτυξης, εντούτοις η ύπαρξη κινδύνων εμφανίζεται πλέον σημαντικά αυξημένη. Αυτό συμβαίνει κυρίως για τρεις λόγους.
Πρώτον, γιατί διεθνώς καταγράφεται μια μικρή αλλά σαφής υποχώρηση των προοπτικών ανάπτυξης και ειδικότερα στην Ευρώπη, όπως και αύξηση των γεωπολιτικών κινδύνων στην περιοχή. Δεύτερον, όσο οι δομικές μεταρρυθμίσεις και η ανάπτυξη θα καθυστερούν, τόσο θα αυξάνεται και ο κίνδυνος ανατροπής της ισορροπίας που έχει επιτευχθεί και θα καθίσταται επισφαλής η τελική επιτυχία της οικονομικής πολιτικής. Τέλος και το κυριότερο, είναι η πολιτική αβεβαιότητα που επικρατεί, η οποία δημιούργησε την εικόνα ότι μάλλον δεν υπάρχει η πρόθεση ή η δυνατότητα ουσιαστικής εφαρμογής και εμβάθυνσης των δομικών μεταρρυθμίσεων, ότι στο επίπεδο της δημοσιονομικής ισορροπίας η πίεση για άκριτες μειώσεις φόρων μπορεί να δημιουργήσει μελλοντικούς κινδύνους, ενώ στο επίπεδο της εξωτερικής χρηματοδότησης δόθηκε μεγάλη έμφαση στην άμεση απεμπλοκή από τη συμφωνία με τους επίσημους πιστωτές και εταίρους.
Νέα συνεννόηση μεταξύ της Ελλάδας και της ΕΕ
Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη να υπάρξει μια νέα συνεννόηση μεταξύ της Ελλάδας και της ΕΕ. Ρητή βάση για τη συμφωνία πρέπει να αποτελεί το νέο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας, με έμφαση στην εξωστρέφεια, την καινοτομία και τις επενδύσεις.
Μάλιστα η Έκθεση υπογραμμίζει ότι από την ελληνική πλευρά θα πρέπει να τηρηθούν οι εξής προϋποθέσεις:
1. Έμφαση στις απαραίτητες δομικές μεταρρυθμίσεις, με προτεραιότητα σε όσες βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και την αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα.
2. Διατήρηση της δημοσιονομικής εξισορρόπησης που έχει συμφωνηθεί, χωρίς όμως περαιτέρω προσαρμογή (θα λειτουργούσε αρνητικά για την ανάπτυξη).
3. Η συμφωνία για τις μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να περιγράφει σαφείς και μετρήσιμους στόχους που θα είναι όμως συνολικοί. Να αποτελέσει αντικείμενο και ευθύνη της ελληνικής πλευράς το πώς ακριβώς θα επιδιώξει την επίτευξη του κάθε στόχου.
Στο πεδίο των δημοσιονομικών εξελίξεων, εξετάζεται αυτή την περίοδο στο πλαίσιο της αξιολόγησης του Προγράμματος Δημοσιονομικής Πολιτικής η αναγκαιότητα παράτασης υφιστάμενων δημοσιονομικών μέτρων τα οποία προβλεπόταν να ολοκληρωθούν φέτος ή/και λήψης νέων μέτρων, για την περίοδο 2015-2017, εντός της οποίας θα ολοκληρωθεί η δημοσιονομική προσαρμογή. Ανεξαρτήτως από το εάν και ποια δημοσιονομικά μέτρα θα συνεχιστούν /ληφθούν το 2015, η συσσώρευση φορολογικών υποχρεώσεων (ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος) στο τελευταίο τετράμηνο του 2014, μάλλον θα ασκήσει πιέσεις μεγαλύτερες των αντίστοιχων περυσινών (ΕΕΤΑ) στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.
Παράλληλα, μέχρι την ολοκλήρωση των stress tests και της κάλυψης των εκτιμώμενων μικρών πρόσθετων κεφαλαιακών αναγκών που θα προκύψουν από αυτά για όλες ή κάποιες τράπεζες, σχεδόν ως το τέλος του 2014, δεν αναμένονται ουσιαστικές μεταβολές στην ακολουθούμενη το τρέχον έτος πιστοδοτική πολιτική τους. Ωστόσο, το 2015 αναμένεται να είναι έτος καμπής για την τάση των τραπεζικών χορηγήσεων, οι οποίες εκτιμάται ότι θα διευρυνθούν κυρίως προς τις επιχειρήσεις. Σε αυτή την εξέλιξη θα συμβάλλει και η πρόσφατη απόφαση της ΕΚΤ για περιορισμό του «κουρέματος» στα ελληνικά ομόλογα που αυτή διακρατεί ως ενέχυρο για την παροχή ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες.
Οι ξένες άμεσες επενδύσεις και γενικότερα η επενδυτική δραστηριότητα πλήττονται εν μέρει από τη χαμηλή και φέτος δραστηριότητα του ΤΑΙΠΕΔ. Η προς τα κάτω αναπροσαρμογή των προβλεπόμενων εσόδων του στην προηγούμενη αξιολόγηση από την τρόικα, η οποία αφορούσε κυρίως στο τρέχον έτος (στα €1,5 δισεκ., από €3,6 δισεκ. στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού 2014), θα έχει επιπτώσεις στις επενδύσεις και την παραγωγική δραστηριότητα όχι μόνο τη φετινή χρονιά, αλλά κυρίως το 2015.
Η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών θα είναι περίπου 0,7% υψηλότερη το τρέχον έτος σε σύγκριση με πέρυσι.
Στην πλευρά του εξωτερικού ισοζυγίου της οικονομίας, η συνέχιση του σαφώς μεγαλύτερου του περυσινού διεθνούς τουριστικού ρεύματος, ενδεχομένως σε μικρότερη κλίμακα στο τρέχον εξάμηνο, καθώς η διεύρυνσή του ξεκίνησε την ίδια εποχή πέρυσι, θα οδηγήσει σε αύξηση του συνόλου εξαγωγών, περίπου κατά 4,0-4,5%, ενώ αναμένεται διεύρυνση εισαγωγών φέτος, για πρώτη φορά από το 2008, της τάξης του 2,5%.