16 Νοεμβρίου, 2014 | 10:08

Λίγοι μήνες χρειάστηκαν, προκειμένου να έρθει στο φως το καλά κρυμμένο μυστικό του τύμβου Καστά στην Αρχαία Αμφίπολη. Στο διάστημα αυτό, τα ευρήματα δεν σταμάτησαν να μας εκπλήσσουν και να κάνουν τον γύρο του κόσμου. 

Μόλις πριν από μερικές ημέρες, το πιο σημαντικό μέρος των ανασκαφών τελείωσε, καθώς αποκαλύφθηκε ο σκελετός του νεκρού, που ήταν θαμμένος στο μοναδικό αυτό μνημείο.

Ωστόσο, το πιο δύσκολο κομμάτι τώρα αρχίζει, μιας και οι ανθρωπολόγοι παίρνουν τη σκυτάλη από τους αρχαιολόγους, με σκοπό να δώσουν τις πολυπόθητες απαντήσεις, σχετικά με την ταυτότητα του νεκρού.

Με λίγα λόγια, οι επιστήμονες από τον σκελετό θα μπορέσουν να αντλήσουν όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούν για τον νεκρό. Για παράδειγμα, από την κάτω γνάθο θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ψηφιακά το πρόσωπο του νεκρού.  Από τον σκελετό θα μάθουν το φύλο, την ηλικία, τη διατροφή και τον τρόπο και τη χρονολογία του θανάτου, ενώ το DNA θα αποκαλύψει αν υπάρχει συγγένεια με την βασιλική οικογένεια της Μακεδονίας, σε ποια φυλή ανήκε, καθώς και αν έφερε ασθένειες.

Εν αναμονή λοιπόν των αποτελεσμάτων από την ανθρωπολογική μελέτη του σκελετού, ας θυμηθούμε βήμα – βήμα τις ανασκαφές στον Τύμβο Καστά και τα πολύτιμα ευρήματα, που έφεραν στο φως της δημοσιότητας.

Το χρονικό των ανασκαφών 

11 Αυγούστου. Οι αρχαιολόγοι που εργασίες στον μνημειακό περίβολο του Τύμβου Καστά έρχονται αντιμέτωποι με τον τάφο της Αρχαίας Αμφίπολης. Η αστυνομική δύναμη στην περιοχή αυξάνεται και η αρχαιολογική σκαπάνη πιάνει δουλειά. Το ταξίδι στο εσωτερικό του τάφου μόλις αρχίζει…

12 Αυγούστου. Ο Αντώνης Σαμαράς, επισκέπτεται την Αμφίπολη και ξεναγείται στον χώρο της αρχαιολογικής ανασκαφής, συνοδευόμενος από τον υπουργό Πολιτισμού, Κώστα Τασούλα.«Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα εξαιρετικά σημαντικό εύρημα», δήλωσε ο πρωθυπουργός.

18 Αυγούστου. Απομακρύνονται οι λίθοι που βρίσκονται μπροστά στην είσοδο του τάφου, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση των αρχαιολόγων στο εσωτερικό του.

20 Αυγούστου. Αποκαλύπτονται πλήρως οι Σφίγγες από μάρμαρο Θάσου. Το  ύψος των αγαλμάτων είναι 1.45 μέτρα. Το  συνολικό ύψος με τις κεφαλές υπολογίζεται ότι θα έφτανε τα δύο μέτρα περίπου. Στους κορμούς τους, που είναι δουλεμένοι με ψιλό ντισιλίδικο,  αποτυπώνεται η πλαστικότητα και η λεπτοδουλειά των γλυπτών της τελευταίας εικοσιπενταετίας του 4ου π.Χ αιώνα. Επίσης, αποκαλύπτεται τμήμα από τη ράχη του Λέοντος, καθώς και μικρό τμήμα της ανωδομής του μνημείου. 

21 Αυγούστου. Αποκαλύπτεται κάτω από τη βάση των Σφιγγών το ανώτερο τμήμα του μαρμάρινου θυρώματος. Καλύπτεται με  fresco σε μίμηση  ιωνικού επιστυλίου. Φέρει διακόσμηση με κόκκινο, μπλε  και μαύρο χρώμα. Αμέσως, κάτω από το  ιωνικό  επιστύλιο, αποκαλύφθηκαν δυο ιωνικά επίκρανα των  παραστάδων της θύρας, επίσης επικαλυπτόμενα με fresco και επιζωγραφισμένα  με τα ίδια χρώματα. 

24 Αυγούστου. Αποκαλύπτεται η συνέχεια της πρόσοψης της εισόδου του μνημείου, με διάκοσμο, όμοιο με αυτόν των πλαϊνών τοίχων. Δηλαδή,  νωπογραφία  λευκού χρώματος, εξαιρετικά επιμελημένη, που μιμείται τον μαρμάρινο περίβολο.

25 Αυγούστου. Η αφαίρεση των λιθόπλινθων από τον τοίχο σφράγισης αποκάλυψε σχεδόν ολόκληρη την πρόσοψη του ταφικού μνημείου, που αποτελεί μία εξαιρετικά πρωτότυπη σύνθεση για την  αντίστοιχη αρχιτεκτονική του τύπου του μακεδονικού τάφου, του τελευταίου τετάρτου του 4 π.Χ. αιώνα. Σε απόσταση 6 μέτρων από  το άνοιγμα της εισόδου αποκαλύφθηκε το άνω μέρος  μαρμάρινου διαφραγματικού τοίχου, ελλιπούς κατά τμήμα του αριστερού μέρους του. Πίσω από αυτόν διακρίνονται δύο ακόμη χώροι.

26 Αυγούστου. Βλέπει το φως το ψηφιδωτό δάπεδο του τάφου, ενώ ολοκληρώνεται η τοποθέτηση προσωρινού στέγαστρου, που καλύπτει το μνημείο. 

2 Σεπτεμβρίου. Θωρακίζουν το μνημείο από τις καιρικές συνθήκες. 

7 Σεπτεμβρίου. Αποκαλύπτονται οι δύο Καρυάτιδες στον χώρο μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο του τύμβου. Οι δύο εξαιρετικής τέχνης Καρυάτιδες είναι από θασίτικο μάρμαρο, συμφυείς με πεσσό, διατομής 0,20Χ0,60 μέτρων. Επιπλέον, στον ίδιο χώρο εντοπίζονται και σχέδια με κόκκινο και κυανό χρώμα.

9 Σεπτεμβρίου. Παρουσιάζεται η πρώτη σχεδιαστική αναπαράσταση του ταφικού μνημείου.

11 Σεπτεμβρίου. Αποκαλύπτονται πλήρως οι Καρυάτιδες, με τους χειριδωτούς χιτώνες τους να προκαλούν θαυμασμό. Ακόμη, εντοπίστηκαν τμήματα του προσώπου και της πόλου της ανατολικής καρυάτιδας.

12 Σεπτεμβρίου. Οι αρχαιολόγοι μπαίνουν στον τρίτο θάλαμο του μνημείου. Επίσης, συνεχίζεται η τοπογραφική αποτύπωση, ώστε να προκύψει η ακριβής γεωμετρία του μνημείου.

14 Σεπτεμβρίου. Ο τρίτος θάλαμος αποκαλύπτεται μπροστά στα μάτια των αρχαιολόγων.

17 Σεπτεμβρίου. Ενισχύεται η στερέωση του ταφικού μνημείου, ενώ η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, δηλώνει πως «η ανασκαφή κρύβει μεγαλύτερες εκπλήξεις».

21 Σεπτεμβρίου. Έρχονται στο φως ολόκληρες οι Καρυάτιδες, ενώ υπάρχουν ενδείξεις και για τέταρτο θάλαμο.

2 Οκτωβρίου. Με την αφαίρεση των χωμάτων του τρίτου θαλάμου αποκαλύφθηκε μαρμάρινη θύρα στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο του τύμβου. Η θύρα είναι κατασκευασμένη από θασίτικο μάρμαρο και έχει εφηλίδες που μιμούνται την κεφαλή καρφιών. Στη δυτική πλευρά της θύρας, υπάρχει στροφέας (μεντεσές).

12 Οκτωβρίου. Αποκαλύπτεται το μεγαλύτερο τμήμα του ψηφιδωτού δαπέδου το οποίο καλύπτει όλη την επιφάνεια του δεύτερου χώρου, δηλαδή, 4,5 μ. πλάτος επί 3 μ. μήκος. Το ψηφιδωτό είναι κατασκευασμένο από μικρά βότσαλα, λευκού, μαύρου, γκριζωπού, μπλε, κόκκινου και κίτρινου χρώματος, ενώ η κεντρική παράσταση απεικονίζει άρμα σε κίνηση, που σύρεται από δύο λευκά άλογα, το οποίο οδηγεί γενειοφόρος άνδρας, με στεφάνι δάφνης στο κεφάλι. Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός, ο οποίος φορά πέτασο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά κηρύκειο. Η σύνθεση έχει κατεύθυνση από ανατολικά προς τα δυτικά.

16 Οκτωβρίου. Το υπουργείο Πολιτισμού ανακοινώνει πως το περίτεχνο ψηφιδωτό αναπαριστά την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Η γυναικεία μορφή φορά λευκό χιτώνα και έχει υψωμένο το αριστερό της χέρι προς τα πάνω.

21 Οκτωβρίου. Εντοπίζεται ακέραιο το μαρμάρινο κεφάλι της ανατολικής Σφίγγας, με ύψος 0,60 μ., που ήταν ένθετο. Επίσης, αποκαλύφθηκε το βόρειο τμήμα του μαρμάρινου κατωφλίου.

25 Οκτωβρίου. Βρίσκονται ακόμη δύο θραύσματα από τα σπασμένα φτερά των Σφιγγών κοντά στην είσοδο του τρίτου  θαλάμου.

28 Οκτωβρίου. Το υπουργείο Πολιτισμού δίνει στη δημοσιότητα το πρώτο βίντεο από τις ανασκαφές στο εσωτερικό του τάφου. Παράλληλα, δημοσιεύονται φωτογραφίες από τα κομμάτια φτερών των Σφιγγών που βρέθηκαν στον τρίτο θάλαμο. 

31 Οκτωβρίου. Επιβεβαιώνεται η ύπαρξη δαπέδου σφράγισης στον τέταρτο χώρο, ενώ εντοπίζεται τεχνητό όρυγμα.

12 Νοεμβρίου. Η αρχαιολογική σπαπάνη φέρνει στο φως τον τάφο και τον σκελετό του «ενοίκου» του τύμβου Καστά. Εντός του τάφου δημιουργήθηκε μια επιμήκης βάθυνση πλάτους 0,54 μ. και μήκους 2,35 μ. Πρόκειται για τη θέση στην οποία τοποθετήθηκε  ξύλινο φέρετρο. Βρέθηκαν επιπλέον διάσπαρτα, σιδερένια και χάλκινα καρφιά, καθώς και οστέινα και  γυάλινα διακοσμητικά στοιχεία του φέρετρου.