Πηγαίνοντας στις Βρύσες Αποκορώνου και κάνοντας μια στάση στην πλατεία με τα πλατάνια, συναντάμε ένα μνημείο, το οποίο αναφέρεται, στην Μεταπολιτευτική Επιτροπή 1895 – 1898, τα αποκαλυπτήρια του οποίου πραγματοποιήθηκαν το 1954.

Όμως τι συμβολίζει αυτό το μνημείο;

Ως γνωστό, οι Οθωμανοί κατέλαβαν τα Χανιά και το Ρέθυμνο το 1645. Ύστερα από 21 ετών διαρκή πολιορκία, ο Χάνδακας (Ηράκλειο) πέρασε και αυτός υπό οθωμανική κατοχή, το 1669. Κατά την περίοδο αυτή της Τουρκοκρατίας ο Χριστιανισμός της Κρήτης γνώρισε απάνθρωπη καταπίεση.

Οι Κρητικοί μη αντέχοντας την Τουρκική κατοχή, επαναστάτησαν επανειλημμένα, με κυριότερες το 1770, το 1841, το 1858, το 1866-1869, το 1878 και το 1897-1898.

Η έκβασή της επανάστασης του1878 υπήρξε θετική. Αν και η κυριαρχία του νησιού παρέμεινε στη δικαιοδοσία του Σουλτάνου, υπεγράφη η Σύμβαση της Χαλέπας, η οποία κατοχύρωσε σημαντικά προνόμια στους Κρητικούς. Όμως τα σημαντικά κεκτημένα, χάθηκαν μέσα στη δεκαετία που ακολούθησε, καθώς κομματικές διενέξεις μεταξύ των Χριστιανών, προσέφεραν έδαφος για βιαιοπραγίες σε βάρος τους, από τους Τούρκους.

Επειδή οι Κρήτες ηγέτες, αντιλήφθηκαν ότι η ένωση με την Ελλάδα, δεν ήταν δυνατόν να επιτευχθεί με μια τοπική επανάσταση, σταδιακά άρχισε να προβάλλεται η ιδέα της μεταπολίτευσης, δηλαδή της ίδρυσης μια αυτόνομης ηγεμονίας, υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων, και να μετατεθεί για το μέλλον η ιδέα της ένωσης με το εθνικό κέντρο.

\"\"

Τον Ιουν του 1895, οι Κρήτες αιτήθηκαν την επαναφορά του Χάρτη της Χαλέπας. Την ίδια περίοδο εμφανίστηκε στο προσκήνιο ο πολιτευτής Μανούσος Κούνδουρος, που ήταν πρωτοδίκης στο Βάμο του Αποκόρωνα από το 1890. Πίστευε ότι, η αυτονομία θα ήταν το πρώτο βήμα για την ένωση και κινήθηκε μυστικά για την οργάνωση μιας Μεταπολιτευτικής Επιτροπής. Υπόμνημα που συνέταξε και έλαβε την έγκριση στις 10 Σεπτεμβρίου του 1895 σε Γενική Συνέλευση στην Κράπη Σφακίων, υποβλήθηκε στους Προξένους των Μεγάλων Δυνάμεων. Οι βασικές του διατάξεις ήταν:

α. Να ανακηρυχθεί η Κρήτη σε αυτόνομη πολιτεία φόρου υποτελής στον σουλτάνο. β. Η εξουσία θα ασκείτο από χριστιανό διοικητή με θητεία πέντε ετών.

γ. Να δοθούν εκ νέου τα προνόμια του Χάρτη της Χαλέπας αλλά βελτιωμένα.

Η Τουρκία δεν δέχτηκε τα αιτήματα των επαναστατών και έτσι άρχισαν οι εχθροπραξίες. Έγιναν πολλές και πολύνεκρες μάχες με τον Τούρκικο στρατό, με κυριότερες τις εξής: Βρύσες Αποκορώνου 27/11/1895, Επισκοπή Ρεθύμνου 31/3/1896, Σελιά Ρεθύμνου, πολιορκία του Βάμου 3-18/5/1896, Δρομόνερο Κισσάμου 14/6/1896. Στις 17-18/8/1896 στους Κάμπους με αρχηγό πάλι τον Μανούσο Κούνδουρο.

Στις 22/8/1896 η Τουρκία θα συναινέσει για ένα «Νέο Πολίτευμα» και το λόγο θα έχει η διπλωματία.

Αυτά που υποσχέθηκε όμως δεν τα τήρησε. Αντίθετα, τον Ιανουάριο του 1897, έγιναν σφαγές χριστιανών στα Χανιά και, άρχισαν μάχες στο Ακρωτήρι Χανίων με αίτημα την άμεση ένωση με την Ελλάδα. Οι μεγάλες δυνάμεις αντέδρασαν δυναμικά, άρχισε Ελληνοτουρκικός πόλεμος, λόγω της άμεσης ανάμιξης της Ελλάδας στην επανάσταση και του αιτήματος της ένωσης.

Ηττήθηκε η Ελλάδα και έτσι όλοι συναίνεσαν σε μια προσωρινή λύση αυτονομίας της Κρήτης.

Έτσι στις 9/12/1898 αποβιβάζεται στο λιμάνι της Σούδας ο Πρίγκιπας Γεώργιος της Ελλάδος και δημιουργείται το κράτος της Κρητικής Πολιτείας, όπου στα χρόνια που θα διαρκέσει (1898-1906), η Κρήτη θα γνωρίσει μεγάλη οικονομική και κοινωνική ευημερία.

Ο δρόμος πλέον για την ένωση άνοιξε μετά από 230 χρόνια αγώνων και ποταμών Κρητικού αίματος.

Ακολουθήστε το flashnews.gr στο Google News και την σελίδα μας στο Facebook