Βρισκόμαστε αισίως, λίγες μόνο ημέρες πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων και τις Πρωτοχρονιάς και αναμφισβήτητα τα παιδιά έχουν την τιμητική τους.
Γνώριμες εικόνες, με παιδιά να παίζουν ανέμελα σε παιδότοπους και παιδικές χαρές, συναντά κανείς σε κάθε πόλη, σε κάθε γειτονιά.
Έχουμε αναρωτηθεί όμως, πόσο ασφαλές είναι το παιχνίδι σε αυτούς τους παιδότοπους και τις παιδικές χαρές; Ή μάλλον καλύτερα, κατά πόσο τηρούνται οι κανονισμοί και οι προδιαγραφές, ώστε αυτοί οι χώροι να είναι ασφαλείς για τα παιδιά μας.
Τα τελευταία χρόνια, η νομοθεσία γύρω από αυτό το θέμα, έχει αυστηροποιηθεί, καθορίζοντας ρητά τις προϋποθέσεις και τις τεχνικές προδιαγραφές για την κατασκευή και τη λειτουργία τους, καθώς και τα όργανα και τη διαδικασία πιστοποίησης και ελέγχου αυτών.
Καταρχάς, να ξεκινήσουμε από το βασικό της υπόθεσης. Ένας παιδότοπος ή μια παιδική χαρά, για να λειτουργεί νόμιμα, θα πρέπει να έχει και τη σχετική άδεια λειτουργίας.
Παιδότοποι
Σχετικά με τουςπαιδότοπους είναι απαραίτητος ο έλεγχος καταλληλότητας του εξοπλισμού, των υλικών και των λοιπών στοιχείων που τον αποτελούν, όπως επίσης και η σωστή προσβασιμότητα, σύμφωνα με το ΦΕΚ 1364/02.08.2007 και τη σειρά προτύπων ΕΛΟΤ ΕΝ 1176, ΕΛΟΤ ΕΝ 1177, ΕΛΟΤ ΕΝ 71, ΕΛΟΤ ΕΝ 14960. Βάσει της νομοθεσίας, η άδεια λειτουργίας ανανεώνεται κάθε χρόνο μέσω του ετήσιουεπανέλεγχου,με ευθύνη του ιδιοκτήτη του χώρου και του οικείου Δήμου.
Παιδικές χαρές
Σχετικά με τις παιδικές χαρές,σύμφωνα με την Υ.Α. 28492 (ΦΕΚ 931/Β/ 2009), καθίσταται απαραίτητος ο έλεγχος και η αξιολόγηση της συμμόρφωσης προς τιςαπαιτήσεις ασφαλείας των προτύπων της σειράς ΕΛΟΤΕΝ 1176, και ΕΛΟΤ ΕΝ 1177. Επίσης είναι απαραίτητος οεπανέλεγχος της παιδικής χαράς ανά διετία, προκειμένουνα διατηρείται η ισχύς τηςάδειας λειτουργίας της και με την προϋπόθεση ότι διατηρούνται οι όροι ασφάλειας του εξοπλισμού και τουχώρου της παιδικής χαράς.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την εν λόγω Υπουργική Απόφαση:
- Τίθενται οι απαιτήσεις τόσο για την επιλογή όσο και για τη σχεδίαση του χώρου μιας παιδικής χαράς καθώς επίσης και τα πρότυπα ασφαλείας για τον εξοπλισμό, τα όργανα και τις κατασκευές της παιδικής χαράς.
- Ορίζεται υπεύθυνος λειτουργίας της παιδικής χαράς, ο οποίος έχει την ευθύνη για τη σωστή λειτουργία και τη συντήρησή της.
- Προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Ελέγχου Παιδικών Χαρών σε κάθε νομό, η οποία θα ελέγχει και θα πιστοποιεί την καταλληλότητα της παιδικής χαράς με ειδικό σήμα, το οποίο θα προμηθεύει το Υπουργείο Εσωτερικών, ώστε να είναι εμφανής η πιστοποιημένη λειτουργία της.
- Προβλεπόταν μεταβατικό στάδιο έως 31-12-2012 μέσα στο οποίο, όλοι οι δήμοι και οι κοινότητες θα έπρεπε να προχωρήσουν στις απαιτούμενες παρεμβάσεις, ώστε όλες οι παιδικές χαρές που λειτουργούν στην περιφέρειά τους, να πληρούν τις απαιτήσεις του νέου θεσμικού πλαισίου.
Αφού, κάναμε μια σύντομη περιγραφή του πλαισίου λειτουργίας των παιδότοπων και των παιδικών χαρών, θα σταθούμε στο πρακτικό μέρος του ζητήματος, το οποίο αφορά όλους μας.
Το ερώτημα που εύλογα προκύπτει από τα παραπάνω, είναι κατά πόσο οι αρμόδιοι, προβαίνουν στις απαραίτητες ενέργειες ώστε παιδότοποι και παιδικές χαρές να λειτουργούν με γνώμονα την ασφάλεια και υγεία των παιδιών. Και λέγοντας αρμοδίους, αναφερόμαστε στον εκάστοτε ιδιώτη, ο οποίος διαθέτειστις εγκαταστάσεις του παιδότοπο, αλλά φυσικά και στους δήμους που έχουν υπό τη διαχείριση τους παιδότοπους και παιδικές χαρές.
Για να δούμε λοιπόν, τι συμβαίνει στην πραγματικότητα, μιλήσαμε με τον κύριο Κωνσταντίνο Πολυμίλη, της JOY MACHINE, μιας εταιρείας που σχεδιάζει και υλοποιεί παιχνίδια αλλά και έργα πολυμορφικών χώρων για παιχνίδι, σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, στην Κρήτη αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα.
Ο κύριος Πολυμίλης, μέσα από την εμπειρία του από έργα που αναλαμβάνει η εταιρεία του σε όλη την Ελλάδα, αλλά ειδικότερα στην Κρήτη, μας τονίζει ότι πολλοί από τους παιδότοπους και τις παιδικές χαρές που συναντάμε καθημερινά, δεν τηρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές και λόγω μη τήρησης του χρονοδιαγράμματος των απαιτούμενων παρεμβάσεων και διορθωτικών ενεργειών, παρατηρούνται βεβιασμένες κινήσεις των Δήμων και του ιδιωτικού τομέα με αποτέλεσμα την αναστάτωση και την παραπληροφόρηση όλων των εμπλεκόμενων.
«Όχι μόνο δεν τηρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές, αλλά δεν έχουν καν άδεια λειτουργίας», μας λέει χαρακτηριστικά, «με ότι συνεπάγεται αυτό».
«Μετά την Υ.Α. 28492 και την αυστηροποίηση της σχετικής νομοθεσίας, κάποιοι δήμοι αλλά και ιδιώτες, προσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα και προέβησαν στις αλλαγές που έπρεπε να γίνουν, ώστε να λειτουργούν βάσει προδιαγραφών. Βλέπετε, λέγοντας προδιαγραφές, δεν μιλάμε για κάτι απλό. Περιλαμβάνει δεκάδες διαφορετικά πράγματα, από θέματα που αφορούν στην προστασία από προεξέχουσες βίδες έως την παγίδευση ρούχων, του σώματος, των άκρων κ.α. Επίσης, σημαντικό θέμα αποτελούν και οι προδιαγραφές των υλικών. Για παράδειγμα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μεταλλικά μέρη που προστατεύονται από τις καιρικές συνθήκες (αντοχή στη σκουριά), ξύλινα μέρη που αποφεύγουν τη δημιουργία ακίδων και δεν είναι εμποτισμένα με τοξικά υγρά, συνθετικά υλικά ανθεκτικά στην υπεριώδη ακτινοβολία και χωρίς χρήση τοξικών υλικών όπως ο μόλυβδος και ο αμίαντος, και άλλα πολλά».
Παρακάτω ακολουθούν ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις, από παιχνίδια και χώρους που δεν τηρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές:
Κούνιες ιδιοκατασκευή εκτός προδιαγραφών
Καρεκλάκι εκτός προδιαγραφών
Τοποθέτηση τσουλήθρας σε όργανο που αφήνει περιθώρια για παγίδευση ρουχισμού με κίνδυνο τραυματισμού
Κατεστραμμένο παιχνίδι μύλος
Τσουλήθρα πολυεστέρα επικίνδυνη προς χρήση
Τραμπάλα χωρίς συντήρηση με εμφανή τα σημάδια του χρόνου – καρεκλάκια και αλυσίδες κούνιας, εκτός προδιαγραφών
Παιχνίδι ελατηρίου τοποθετημένο σε επικίνδυνο σκάμα μπετόν
Ιδιοκατασκευή κρεμαστής κλίμακας, εκτός προδιαγραφών
Υπεύθυνοι και … ανεύθυνοι
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφέρουμε το εξής παράδοξο. Δεν είναι λίγοι οι δήμοι οι οποίοι, στους ελέγχους που διεξάγουν οι αρμόδιες υπηρεσίες τους, επιβάλλουν πρόστιμα σε ιδιώτες που λειτουργούν παιδότοπους, ενώ την ίδια στιγμή, παιδότοποι και παιδικές χαρές που ανήκουν στην δικαιοδοσία τους, λειτουργούν χωρίς άδεια.
Οι ευθύνες λοιπόν, βαραίνουν όλους τους εμπλεκόμενους. Όχι μόνο τους ιδιώτες επιχειρηματίες, αλλά πρωτίστως τους δήμους, οι οποίοι και λόγω του θεσμικού ρόλου που έχουν, θα πρέπει να δίνουν το σωστό παράδειγμα. Βεβαίως, άμοιροι ευθυνών δεν είναι ούτε οι ίδιοι οι γονείς. Οι γονείς θα πρέπει να παρατηρούν προσεκτικά τους χώρους και τα παιχνίδια και να υποδεικνύουν προβλήματα που ενδεχομένως έχουν δημιουργηθεί από φθορά και τυχόν παραλήψεις και αν χρειαστεί να καταγγέλλουν τέτοιου είδους καταστάσεις.
Ο επιχειρηματίας που θα σκεφτεί να δημιουργήσει ένα χώρο παιδότοπου, θα πρέπει να ψάξει και να απευθυνθεί τελικά σε πιστοποιημένους κατασκευαστές παιδότοπων. Εκείνοι θα του εξηγήσουν, θα δουν το χώρο του και θα του προτείνουν λύσεις οι οποίες θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τα πρότυπα ασφαλείας. Η ίδια περίπου διαδικασία πρέπει να ακολουθείται και από τους δημόσιους φορείς αν θέλουν να δημιουργήσουν και να έχουν ασφαλείς παιδότοπους και παιδικές χαρές.
Ας ελπίσουμε, στο εξής, να μην συναντήσουμε άλλες τριτοκοσμικές εικόνες σε παιδότοπους και παιδικές χαρές. Οι χώροι αυτοί θα πρέπει γίνονται σημείο αναφοράς για όμορφες εκδηλώσεις και όχι για καταγγελτικά δημοσιεύματα ή για ρεπορτάζ κατόπιν ατυχημάτων.
Ο καιρός θα δείξει, όπως και η αίσθηση ευθύνης ορισμένων.