Το Σάββατο και ενώ την πολιτική ζωή της χώρας μονοπωλούσε η καταγγελία Χαϊκάλη περί απόπειρας δωροδοκίας του με στόχο να ψηφίσει υπερ της εκλογής Δήμα για την Προεδρία της Δημοκρατίας, στην Βουλή κατατίθονταν τροπολογία με την οποία αίρεται η δεκαπενθήμερη απαγόρευση δημοσιοποίησης δημοσκοπήσεων κατά τις βουλευτικές εκλογές.
Οι δημοσκοπήσεις δηλαδή, θα επιτρέπονται σε όλη την προεκλογική περίοδο, ενώ ήδη έχει ξεκινήσει η πρώτη «βροχή» δημοσκοπικών ερευνών, μιας και βρισκόμαστε άτυπα σε προεκλογική περίοδο.
Αυτό από μόνο του δεν λέει τίποτα αλλά ελλείψει ουσιαστικού πολιτικού διαλόγου, καθαρών θέσεων και σοβαρών πολιτικών προτάσεων, φαίνεται από τώρα που «θα πέσει το βάρος» της πολιτικής αντιπαράθεσης. Παρέα με βίντεο και κάθε είδους οπτικοακουστικά υλικά που τις τελευταίες ημέρες μετέτρεψαν το πολιτικό σκηνικό της χώρας σε κακοστημένο θέατρο του παραλόγου, τον δημόσιο διάλογο φαίνεται ότι για μια ακόμη φορά θα μονοπωλήσει η ανάλυση των δημοσκοπήσεων και των κάθε είδους σφιγομετρήσεων της κοινής γνώμης.
Μια κοινή γνώμη βέβαια της οποίας συχνά, οι επιλογές σε δημοσκοπικές έρευνες, μοιάζουν αντιφατικές και δεν ερμηνεύονται λογικά. Γιατί; Πώς μπορεί ένα άτομο που ρωτάται και καλείται να εκφράσει ελεύθερα την γνώμη του, να πέφτει σε αντιφάσεις ή οι απαντήσεις του να μην αποτυπώνουν την πραγματικότητα;
Ενα αριστοτεχνικό παράδειγμα του πώς ο τρόπος που δομείται ένα ερωτηματολόγιο μπορεί να οδηγήσει το υποκείμενο της έρευνας να δώσει τις «επιθυμητές» απαντήσεις, φαίνεται μέσα από ένα δίλεπτο βίντεο από την θρυλική πολιτική κωμωδία “Yes Minister”, που προβάλλονταν στο BBC, τη δημόσια δηλαδή τηλεόραση στην Αγγλία, και ήταν αγαπημένη σειρά της Θάτσερ! (πολλά τα «χτυπήματα» μέσα σε μια πρόταση για την δική μας φτωχή εως ανύπαρκτη πολιτική κουλτούρα).
Η ίδια η τηλεοπτική σειρά ήταν μια απόδειξη του πώς η κωμωδία μπορεί να κάνει πολιτική και η αναδρομή σε αυτήν (πέρα από το θέμα των δημοσκοπήσεων) δεν γίνεται τυχαία αλλά για να αντιπαραβληθεί με την δική μας πραγματικότητα στην οποία η πολιτική έχει γίνει “επικίνδυνη” κωμωδία (και μάλιστα πολύ κακής ποιότητας ξεπερνώντας την επικινδυνότητα της… ζούγκλας.)
Το επεισόδιο με τίτλο «Leading Question» δείχνει πώς μπορεί να αντιστραφεί ένα μη επιθυμητό αποτέλεσμα έρευνας με ένα που «βολεύει» απλά διατυπώνοντας διαφορετικές ερωτήσεις. Το θέμα της έρευνας ήταν αν θα πρέπει να ισχύσει υποχρεωτική στρατιωτική εκπαίδευση των νέων όταν τελειώνουν το σχολείο ή όχι. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, ο ίδιος άνθρωπος απαντά διαφορετικά, καθοδηγούμενος ουσιαστικά από τον τρόπο που διατυπώθηκαν οι ερωτήσεις.
Το “Yes Minister” ήταν μια εκπομπή αληθινής πολιτικής σάτιρας, που πλάθονταν με σημείο αναφοράς το πολιτικό σύστημα και όχι από τις προσωπικές ορέξεις του συγγραφέα και του διαμορφούμενου όχλου, πολύ μακριά δηλαδή από αυτό που έχει πλασαριστεί να θεωρείται ως σάτιρα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα.
Ο νοών νοείτω.
Απέδειξε ότι η κωμωδία μπορεί να πραγματευτεί ζητήματα που τίθενται στο δημόσιο βίο με σοβαρό τρόπο, δημιουργώντας εποικοδομητικό προβληματισμό. Δύσκολο να γίνει αντιληπτό σε εμάς που μάθαμε τις σοβαρές στιγμές να τις αντιμετωπίζουμε με γελοίες τακτικές ή το αντίθετο, γελοίες τακτικές να τυγχάνουν σοβαρής αντιμετώπισης.
Και ο νοών νοείτω και πάλι.
(Οι ερωταπαντήσεις σε ελεύθερη μετάφραση)
Sir Humphrey: “Ξέρεις τι συμβαίνει όταν μια νέα όμορφη γυναίκα έρχεται σε εσένα. Προφανώς θελεις να της δημιουργήσεις καλή εντύπωση, δεν θέλεις να φανείς ανόητος, θέλεις; Ξεκινάει να σου κάνει ερωτήσεις”:
Mr Woolley, “Ανησυχείται για τον αριθμό των νέων χωρίς δουλειά”
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “Ανησυχείται για την αύξηση της εγκληματικότητας μεταξύ των εφήβων;”
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “Νομίζεται ότι υπάρχει έλλειψη πειθαρχίας στα σχολεία μας;”
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “Νομίζετε ότι οι νέοι καλωσορίζουν κάποια εξουσία (authority) ή καθοδήγηση στη ζωή τους ;“
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “Νομίζετε ότι ανταποκρίνονται σε μια πρόκληση;”
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “ Είστε υπερ της επαναφοράς των Εθνικών Υπηρεσιών (αφορά στην υποχρέωση των νέων να καταταγούν στο στρατό μετά που τελειώνουν το σχολείο)
Bernard Woolley: ” Ο, λοιπόν νομίζω ότι μπορεί και να ήμουν.”
Sir Humphrey: “Ναι ή όχι?”
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: ” Φυσικά και θα ήσουν υπέρ. Μετά από όσα είπες δεν μπορείς να πεις όχι σε αυτό. Δεν αναφέρουν τις πέντε πρώτες ερωτήσεις και δημοσιοποιούν την τελευταία.
Bernard Woolley: “Αυτό κάνουν πραγματικά;”
Sir Humphrey: “΄Όχι αυτές που έχουν κύρος, αλλά δεν υπάρχουν πολλές από αυτές.
Ενναλακτικά η νεαρή γυναικα μπορεί να αποσπάσει το αντίθετο αποτέλεσμα
Bernard Woolley: “Πώς?”
Sir Humphrey: “Mr. Woolley, ανησυχείται για τον κίνδυνο πολέμου ;“
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “Ανησυχείται για την αύξηση των εξοπλισμών;”
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “Νομίζεται ότι υπάρχει κίνδυνος στο να δίνεις σε νέους ανθρώπους όπλα και να τους μαθαίνεις πώς να σκοτώνουν;”
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “Νομίζετε ότι είναι λάθος να εξαναγκάζεις ανθρώπους να παίρνουν όπλα παρά την θέλησή τους. ;”
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “Θα ήσασταν αντίθετος στην επαναφορά της Υποχρεωτικής στράτευσης;
Bernard Woolley: “Ναι”
Sir Humphrey: “Ορίστε, βλέπεις Bernard. Το τέλειο ισορροπημένο δείγμα .”