Εχουμε τα κεφάλαια για να πληρωθεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ);
Αν ναι, φθάνουν και για τους μισθούς και τις συντάξεις του Ιουνίου; Αν όχι, υπάρχει κάποια εναλλακτική λύση να εξοφληθεί το Ταμείο αργότερα; Τι στάση θα τηρήσουν η Ευρωζώνη και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και τι επιπτώσεις θα έχει μια στάση πληρωμών προς το Ταμείο στην καθημερινή μας ζωή;
Με τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους να είναι στην πλέον οριακή τους κατάσταση, το ενδεχόμενο μη πληρωμής του ΔΝΤ πλησιάζει ολοένα και περισσότερο. Με τα σημερινά δεδομένα, η κυβέρνηση έχει τα περίπου 300 εκατ. ευρώ που πρέπει να καταβάλει στις 5 Ιουνίου στο Ταμείο, αλλά δεν ισχύει το ίδιο για τη δόση της 12ης Ιουνίου και πολύ περισσότερο για τα κεφάλαια που χρειάζονται ώστε να καταβληθούν μισθοί και συντάξεις στο τέλος του μήνα.
Ετσι, η κυβέρνηση αναμένεται να βρεθεί πιο κοντά από οποιαδήποτε άλλη φορά στο να αθετήσει μια υποχρέωσή της προς το ΔΝΤ, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα έχει επέλθει κάποια συμφωνία με την Ευρωζώνη που θα ξεμπλοκάρει μέρος της χρηματοδότησης της χώρας.
Επί της διαδικασίας
Σε ό,τι αφορά τα βήματα που θα ακολουθηθούν μετά μία στάση πληρωμών προς το Ταμείο, αυτά έχουν ως εξής:
1. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΔΝΤ ενημερώνουν τη γενική διευθύντρια, Κριστίν Λαγκάρντ, για το γεγονός.
2. Τόσο οι αρμόδιες υπηρεσίες όσο και η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ θα ξεκινήσουν τις επαφές με την κυβέρνηση και τις ελληνικές υπηρεσίες (καθένας στο επίπεδό του), ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσον μπορούν να πληρωθούν οι δόσεις, που δεν έχει καταστεί δυνατόν να δοθούν, εντός το πολύ 30 ημερών. Ενδεχομένως η Αθήνα να δηλώσει στο Ταμείο ότι θα πληρώσει όλες τις δόσεις του Ιουνίου (τέσσερις συνολικά, ύψους 1,6 δισ. ευρώ) στις 19 του μήνα ή μέχρι το τέλος του. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, αυτή η λύση έχει προς το παρόν και ανεπισήμως απορριφθεί.
3. Αν παρέλθει ο μήνας (για παράδειγμα αν φθάσουμε στις 5 Ιουλίου) και δεν έχει γίνει η πληρωμή, τότε η κ. Λαγκάρντ θα συγκαλέσει το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ταμείου και η χώρα θα τεθεί σε καθεστώς «ληξιπρόθεσμων χρεών προς το ΔΝΤ» («in arrears to IMF»). Πάντως, το Ταμείο έχει το δικαίωμα να μην περιμένει τις 30 ημέρες να περάσουν και να κινήσει γρηγορότερα τις διαδικασίες. Ακόμα και την επόμενη ημέρα (6 Ιουνίου) θα μπορούσε η Ελλάδα να τεθεί σε καθεστώς «ληξιπρόθεσμων χρεών».
4. Αμέσως θα διακοπεί οποιαδήποτε αποστολή του Ταμείου μπορεί να υπάρχει στην Ελλάδα ή στις Βρυξέλλες. Αν, για παράδειγμα, είναι σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις μεταξύ Αθήνας και δανειστών, τότε τα κλιμάκια του ΔΝΤ θα ανακληθούν.
5. Το ΔΝΤ θα σταματήσει να διαθέτει δάνεια στην Ελλάδα.
6. Από το σημείο αυτό και μετά οι επιπτώσεις θα κλιμακώνονται έως ότου πληρωθούν οι δόσεις από την Ελλάδα. Η χώρα σταδιακά θα χάσει το δικαίωμα ψήφου, τα κεφάλαιά της στο ΔΝΤ και εν τέλει θα βρεθεί εκτός του Ταμείου. Βέβαια, για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να έχει περάσει πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στην πράξη
«Αν χάσεις μία πληρωμή, θέτεις σε κίνηση γεγονότα που δεν μπορείς να ελέγξεις», αναφέρουν στελέχη με γνώση των διεργασιών που θα ακολουθήσουν μια στάση πληρωμών προς το Ταμείο. Οι ίδιοι σημειώνουν πως αν επισήμως το ΔΝΤ ανακοινώσει ότι η Ελλάδα έχει ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Ταμείο, τότε θα συγκληθούν εκτάκτως τόσο το Eurogroup όσο και το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ (έχει αποφασιστεί να συνεδριάσει την ίδια ημέρα που θα ανακοινωθεί η στάση πληρωμών προς το ΔΝΤ) για να εκτιμήσουν την κατάσταση.
Εφόσον η Ελλάδα έχει ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Ταμείο, τότε θα ενεργοποιηθούν οι ρήτρες διασταυρούμενης χρεοκοπίας (cross default clauses) που υπάρχουν στα δάνεια τα οποία έχει λάβει η Ελλάδα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (EFSF). Αυτό σημαίνει ότι ο EFSF έχει το δικαίωμα να κάνει άμεσα απαιτητά όλα τα δάνειά του, ύψους 141,9 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν αναμένεται να είναι αυτό, καθώς στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι η Ευρωζώνη δεν θα προχωρήσει σε τέτοιου είδους ενέργεια. Το σημαντικότερο πρόβλημα θα είναι η στάση που θα τηρήσει η ΕΚΤ αναφορικά με τη ρευστότητα που παρέχει στις ελληνικές τράπεζες μέσω του έκτακτου μηχανισμού ELA. Δεδομένου ότι η Ελλάδα θα πάψει να είναι ένα φερέγγυο κράτος, οι τράπεζές της θα ακολουθήσουν σε αυτόν τον δρόμο και αρκετοί εντός κι εκτός κυβέρνησης εκτιμούν ότι αυτό θα είναι αρκετό για να σταματήσει η παροχή ρευστότητας μέσω του ELA. Κάτι που μπορεί να ανοίξει και τον δρόμο για την επιβολή μέτρων ελέγχου κεφαλαίων (capital controls) στις τράπεζες.
Πάντως, η αβεβαιότητα που θα προκληθεί από τη μη πληρωμή του ΔΝΤ θα έχει άμεσο και αρνητικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή, καθώς η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να «παγώσει» (με ό,τι αυτό συνεπάγεται) έως ότου αρθούν οι φόβοι επενδυτών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών για το μέλλον.
