Επί μία πενταετία ζήσαμε με το δίλλημα Μνημόνιο-Αντιμνημόνιο. Βολικό για πολλούς, άβολο για άλλους, όπως και αν το αντιλαμβανόταν ο καθένας από εμάς, η χώρα πήγε με αυτό μέχρι τις πρόσφατες εθνικές εκλογές. Από τότε μέχρι σήμερα, για πολλούς λόγους, το δίλημμα φαίνεται να να ξεθωριάζει κυρίως ως πολιτικό σύνθημα με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Και ό,τι ξεθωριάζει, συνήθως προσπαθείς να το αντικαταστήσεις με κάτι άλλο. Έστω λοιπόν και με έναν καλυμμένο τρόπο, το νέο δίλημμα που πάει να διαμορφωθεί στην Ελλάδα είναι το εντός ή εκτός Ευρώπης…
Ακούω από πολλούς την ερώτηση «και τι κερδίσαμε από την συμμετοχή μας στην Ευρώπη»; Η ίδια η ερώτηση έχει κατ΄αρχήν μία παραπλανητική βάση καθώς δεν συμμετέχουμε απλά στην Ευρώπη. Η Ελλάδα είναι Ευρώπη! Από το 1961 που υπογράψαμε την συμφωνία σύνδεσης με την ΕΟΚ και με πολλούς ενδιάμεσους σταθμούς μέχρι σήμερα, η χώρα έχει ενσωματωθεί πολιτικά και οικονομικά με την ενωμένη Ευρώπη.
Πάω όμως στο προκείμενο, δηλαδή τι κερδίσαμε από την Ευρώπη. Αν και δεν θα ήθελα να το απλοποιήσω τόσο, θα παραθέσω απλά μία παράμετρο, δηλαδή πόσα χρήματα έχουν εισρεύσει στην Ελλάδα, με τη μία ή την άλλη μορφή, από το 1981 μέχρι σήμερα. Έχουμε και λέμε λοιπόν:
1. 90 περίπου δις ευρώ μόνο από τα πακέτα στήριξης. 1,2 δις εκιού για την περίοδο 1985-1987, 8 δις εκιού από το Α΄ ΚΠΣ για την περίοδο 1988-1993, 17,5 δις ευρώ από το Β΄ ΚΠΣ για την περίοδο 1994-1999, 25 δις ευρώ από το Γ΄ ΚΠΣ για την περίοδο 2000-2006, 21 δις ευρώ από το ΕΣΠΑ για την περίοδο 2007 – 2013, 16,3 δις ευρώ από το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης, ΣΕΣ για την περίοδο 2014-2020.
2. Από το 1986 ως το 2003, οι αγρότες μας έλαβαν 40 δις ευρώ, ενώ έκτοτε λαμβάνουν σταθερά τουλάχιστον 2,5 δις ευρώ τον χρόνο (υπήρξαν χρονιές που έλαβαν και 6 δις ευρώ). Έχει υπολογιστεί ότι στον αγροτικό τομέα έχουν συνολικά κατευθυνθεί 150 δις ευρώ (για ανάπτυξη, αναδιαρθρώσεις καλλιεργειών, επιδοτήσεις, αποζημιώσεις κλπ), καθώς η Ελλάδα υπήρξε η πλέον ευνοημένη χώρα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Τα παραπάνω συνιστούν την μεγάλη εικόνα της χρηματοδότησης της χώρας μας από την Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία 35 χρόνια. Θα εξειδικεύσω όμως και μερικές ειδικές δράσεις και πρόνοιες των κοινοτικών πόρων χωρίς τις οποίες αυτονόητες σήμερα δομές δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν και να λειτουργήσουν. Ενδεικτικά αναφέρω κάποιες βασικές:
– 105 βρεφονηπιακοί σταθμοί και τέσσερα κέντρα φροντίδας παιδιών με αναπηρία σε όλη τη χώρα, συνολικού προϋπολογισμού 162 εκ. ευρώ, κατασκευάστηκαν με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ (2007-2013)
– Από το ΕΣΠΑ (2007-2013) χρηματοδοτήθηκε η δράση «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής», με ετήσια χρηματοδότηση 150 εκ. ευρώ που αφορά την συμμετοχή μικρών παιδιών στους παιδικούς σταθμούς.
– Χάρη στους κοινοτικούς πόρους εξασφαλίζεται το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» που αφορά τους ηλικιωμένους και ανήμπορους συμπολίτες μας
– Από το Πρόγραμμα «Ενίσχυση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στους τομείς Μεταποίησης, Τουρισμού, Εμπορίου- Υπηρεσιών», έχουν ήδη καταβληθεί τα τελευταία χρόνια πάνω από 150 εκ. ευρώ.
Ειδικά η Κρήτη την επόμενη πενταετία μπορεί να διεκδικήσει χρηματοδοτήσεις περίπου 1,5 δις ευρώ από τα 4 τομεακά προγράμματα του ΣΕΣ (του νέου ΕΣΠΑ) ενώ μόνο για το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ Κρήτης) έχουν εξασφαλιστεί 347.906.498,00 € (κοινοτικά χρήματα) για έργα και δράσεις τα επόμενα χρόνια. Αυτές οι χρηματοδοτήσεις θα ήταν απολύτως αδύνατο να αναπληρωθούν από εθνικούς πόρους στην περίπτωση που η Ελλάδα έπαυε να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε αυτή την περίπτωση, αντίστοιχη απώλεια πόρων θα προέκυπτε τόσο από το αναπτυξιακό Πακέτο Γιουνκέρ αλλά και τις δυνητικές χρηματοδοτήσεις έργων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.
Τα νούμερα μπορεί να κουράζουν αλλά συνήθως λένε την αλήθεια. Την αλήθεια που είναι αδιαμφισβήτητη όσον αφορά τα οφέλη της ύπαρξης της Ελλάδας εντός της ενωμένης Ευρώπης. Δεν θα μπω στη συζήτηση εάν ως χώρα αξιοποιήσαμε όπως έπρεπε τους κοινοτικούς πόρους. Αυτό είναι άλλη κουβέντα και δική μας εσωτερική παθογένεια. Η Ελλάδα όμως αναμφίβολα κέρδισε πολλά. Και η Ευρώπη, με τις δεδομένες αδυναμίες της, έχει ακόμα να δώσει πολλά στους Έλληνες. Ας το έχουν στο μυαλό τους όσοι αμφισβητούν αυτήν την πραγματικότητα, όσο άβολη και αν είναι.
- *Ο Δημήτρης Φραγκάκης είναι πολιτικός επιστήμονας.