ΤώνιαΛιοδάκη
Δημοσιογράφος
Τοπία λιγότερο δημοφιλή, κάποια προσβάσιμα σε λίγους – Μοναδικές παραλίες, άγρια φαράγγια, υποθαλάσσιοι προορισμοί και σπήλαια του νησιού
Παραλίες με γαλαζοπράσινα νερά, μικρές σταγόνες παραδείσου, φαράγγια που “κρύβουν” τα κάλλη τους για λίγους, άγνωστα μέρη που ξεδιπλώνουν τα μυστήριά τους στα έγκατα των σπηλαίων και ένας υποθαλάσσιος κόσμος που κρατά τα μυστικά του στη σιωπή του βυθού.
Στο ευρύ κοινό η ομορφιά της Κρήτης είθισται να προσδιορίζεται και να εξαντλείται μέσα από πολύ συγκεκριμένες περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους (Μπάλος, Ελαφονήσι, Χρυσή, Πρέβελη, Βάι, Σαμαριά) οι οποίες διαρκώς ανακυκλώνονται σε μια προσπάθεια προβολής του νησιού.
Όμως η Κρήτη είναι κάτι παραπάνω από αυτά τα μέρη – σήματα κατατεθέντα. Έχει υπέροχα τοπία που αν και είναι άγνωστα στους πολλούς δεν εκπίπτουν διόλου σε ομορφιά.
Εμείς θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε κάποιες από αυτές τις μοναδικές περιοχές που είτε δεν ανήκουν στο “πάνθεον” των δημοφιλών προορισμών εντός Κρήτης, είτε είναι δύσκολα προσβάσιμες, είτε είναι απαιτητικές, είτε χρειάζονται οδηγό. Θα πάμε βουνό, θάλασσα… υπέργεια, υπόγεια και υποθαλάσσια.
- Να τονίσουμε ότι θα παρουσιάσουμε ελάχιστα μόνο από τα λιγότερο γνωστά όμορφα τοπία της Κρήτης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και άλλα πολλά άγνωστα τοπία στην Κρήτη (τα οποία πρακτικά είναι αδύνατον να παρουσιαστούν όλα). Επίσης αυτό δε σημαίνει ότι τα περισσότερο δημοφιλή δεν είναι εξίσου μοναδικής ομορφιάς.
Για τα ορεινά τοπία και κυρίως τα φαράγγια μιλήσαμε με τον πρόεδρο του Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων, Σταύρο Μπαδογιάννη, για τα σπήλαια με τον Έφορο Σπηλαιολογικής Ομάδας Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων, Γιώργο Μαζωνάκη, για τα υποθαλάσσια αξιοθέατα με τον Πρόεδρο της Λέσχης Αυτοδυτών Κρήτης, Κώστα Κωσταντινίδη και για τις παραλίες πήραμε πληροφορίες από τη Λέσχη Φουσκωτών Χανίων.
Γαλαζοπράσινοι παράδεισοι
Μαύρη παραλία – Τρεις Εκκλησίες – Ηράκλειο
Ένα εξαιρετικό τοπίο, παρθένο χωρίς πρόσβαση παρά μόνο μέσω σκάφους από τις Τρεις Εκκλησιές, νότια του Ηρακλείου. Η δυσκολία στην πρόσβαση είναι κάτι που βοήθησε να διατηρήσει την φυσική ομορφιά της. Κρυστάλλινα γαλαζοπράσινα νερά, μαύρο βότσαλο και γύρω μεγάλα βράχια με σπηλιές.
Αγιοφάραγγο – Ηράκλειο
Καθαρά γαλανά νερά και παραλία με βότσαλο δημιουργούν ένα ήρεμο και απομονωμένο τοπίο σε μια παραλία που βρίσκεται κοντά στα Μάταλα. Πρόσβαση ωστόσο, στην παραλία αυτή υπάρχει μόνο μέσα από το φαράγγι ή μέσω θαλάσσης ξεκινώντας με βάρκα από τους Καλούς Λιμένες.
Καλόγερος – Αγία Ρουμέλη
Δυτικά της Αγίας Ρουμέλης, η παραλία Καλόγερος είναι προσιτή μόνο με σκάφος. Καθαρά κρύα νερά, πεύκα και στην άκρη μια σπηλιά στην οποία μπορείτε να αναζητήσετε σκιά.
Δώματα – Σφακιά
Μια υπέροχη παραλία, με καθαρά γαλανά νερά και πεύκα, ξεπροβάλλει μέσα από τα όρη, νότια της Κρήτης, σχετικά κοντά στη Σούγια. Η πρόσβαση γίνεται είτε με σκάφος είτε μέσω του μονοπατιού που οδηγεί στην Αγία Ρουμέλη, το οποίο δεν ενδείκνυται καθώς είναι δύσκολο και όχι τόσο ασφαλές.
Καμάρα – Λατζιμάς Ρεθύμνου
Καθαρά γαλαζοπράσινα νερά, άμμος και βότσαλο. Στην παραλία αυτή η πρόσβαση είναι μόνο με κολύμπι για όποιον αντέχει ή σκάφος. Το υπέροχο τοπίο βρίσκεται δυτικά της παραλίας του Γεροποτάμου και το θέαμα με τη βραχώδη καμάρα στη θάλασσα κλέβει το βλέμμα.
Στα όρη στα άγρια βουνά!
Φαράγγι Κλάδου – Χανιά
Το φαράγγι του Κλάδου – παράλληλο με το φαράγγι της Σαμαριάς – είναι από τα πιο ωραία αλλά και από τα πιο άγρια και λιγότερο γνωστά σημεία στο ευρύ κοινό. Δεν είναι εξάλλου εύκολο να το μάθουν καθώς είναι για λίγους… Όπως τονίζει ο πρόεδρος του ΕΟΣΧ, Σταύρος Μπαδογιάννης, είναι δύσκολο, θέλει εξειδίκευση και διασχίζεται μόνο με σχοινιά, ειδική ζώνη και κράνος, μέσα σε περίπου 2,5 μέρες.
“Είναι διαδρομή για έμπειρα μέλη και καλούς γνώστες της περιοχής που ξέρουν το πέρασμα. Έχει πολλούς γκρεμούς και απότομες κλίσεις. Το υποτυπώδες μονοπάτι είναι επικλινές και από κάτω βρίσκεται σε κάποια σημεία μέχρι και 250 μέτρα γκρεμός” μας λέει ο Σ. Μπαδογιάννης.
Η δυσκολία ωστόσο αποζημιώνει μέσα από τα σημεία ιδιαιτέρου φυσικού κάλους που αποκαλύπτονται στο άγριο τοπίο, τους καταρράκτες και τις μόνιμες πηγές. Όποιος το περνά νομίζει ότι δε βρίσκεται στα Χανιά. Στο τέλος ξεδιπλώνεται μπροστά στο βλέμμα μια θαυμάσια παραλία, τα Δώματα, στην οποία πρόσβαση μπορεί να έχει κάποιος μόνο με σκάφος ή μετά από πεζοπορία 5,5 ωρών από την Αγία Ρουμέλη.
Φαράγγι Τρυπητής – Χανιά
Δύσκολο φαράγγι αλλά ευκολότερο από αυτό του Κλάδου. “Η διάσχισή του πρέπει να γίνει με οδηγό, έχει περπάτημα, σκαρφάλωμα, γαντζώματα με τα χέρια, αναρρίχηση, καταρρίχηση – η οποία είναι λίγο επικίνδυνη – αλλά δε χρειάζεται σχοινιά. Έχει ένα μέρος που είναι το μοναδικό πέρασμα, αν δεν το βρεις, είναι εύκολο να χαθείς, δεν είναι όπως το φαράγγι της Σαμαριάς που αν σε αφήσουν πηγαίνεις κατά μήκος της κοίτης και βγαίνεις στην έξοδο.” μας λέει ο κ. Μπαδογιάννης
Πρόκειται ωστόσο, για ένα ιδιαίτερο τοπίο, όμορφο με συκιές και βλάστηση στην κοίτη του. Βέβαια, πρέπει να το περνούν έμπειρα άτομα.
Δυστυχώς η ιδιαιτερότητα του φαραγγιού αυτού, έχει κοστίσει τη ζωή σε πολλούς ανθρώπους. Εκεί έχουν χαθεί άνθρωποι, έχουν βρεθεί σε απόγνωση, έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή.
“Στον Γκίγκιλο υπάρχει μονοπάτι που σε ανεβάζει στην κορυφή. Πριν την κορυφή βλέπεις ένα σχίσμα, το φαράγγι της Τρυπητής και βλέπεις τη θάλασσα στο βάθος. Και υποθέτεις ότι αφού η Σαμαριά βρίσκεται από εκεί και φτάνει στην Αγιά Ρουμέλη τότε και η Τρυπητή θα φτάνει στην Αγία Ρουμέλη. Αυτή η σκέψη είναι θανατηφόρα. Η θάλασσα φαίνεται αλλά θέλει 7 ώρες για να φτάσεις και περνά από συγκεκριμένο πέρασμα. Προχωράς και είναι ένα “σκαλοπάτι” 1,5 μέτρο, πιο κάτω ένα στα 2 μέτρα, στη συνέχεια 2,80 μέτρα. Πηδάς, το κατεβαίνεις με προσοχή, μπορείς. Μετά μπροστά σου βλέπεις ένα 12 μέτρων. Αυτό δεν μπορείς να το κατέβεις, θα σκοτωθείς. Επιχειρείς να γυρίσεις πίσω, όμως πώς; Δεν μπορείς, γιατί στο “σκαλοπάτι” 2,80 μπορείς να συρθείς και να το κατέβεις, δεν μπορείς όμως να το ανέβεις. Προσπαθείς, “τρως” τα χέρια σου και τα πόδια σου στον λείο από τις βροχές βράχο, χωρίς αποτέλεσμα. Οι περισσότεροι σε εκείνο το σημείο εγκλωβίζονται. Έχουμε βάλει ταμπέλα που λέει “Παρακαλώ αγαπητέ επισκέπτη, γύρισε πάλι από εκεί που ξεκίνησες”. Μέχρι να μπει η ταμπέλα δεν μπορώ να σας πω πόσοι χάνονταν. Περίπου 15 άτομα έχουν πεθάνει μέσα στο φαράγγι. Αυτή η εκδρομή γίνεται στο πρόγραμμα του ορειβατικού αλλά διαλέγουμε τα μέλη, είναι για έμπειρους”.
Η Τρομάρισσα – Χανιά
Είναι κατά κάποιο τρόπο μια μικρή ορεινή λεκάνη πάνω από τα Μεσκλά, στην οποία μπορεί να πάει κάποιος με τα πόδια μέσα από βατό μονοπάτι, 3,5 ωρών. Θα συναντήσει κάποιος έναν μικρό πνεύμονα με θεόρατα πλατάνια “Δέκα άνδρες να πιαστούν, δεν τα αγκαλιάζουν” μας λέει ο κ. Μπαουράκης.
Όμως το πιο όμορφο σημείο δεν το βλέπεις εκεί που φτάνεις με τα πόδια, αλλά μόνο αν χρησιμοποιήσεις σχοινιά
“Είναι κάτι μέρη πιο κάτω από την Τρομάρισσα, προς τα Μεσκλά, μια διαδρομή που τη βλέπεις μόνο χρησιμοποιώντας σχοινιά και η οποία τον μισό χρόνο έχει μέσα τρεχούμενα νερά και πηγές που καταλήγουν σε φυσικές λίμνες. Αυτή την περιοχή την κατεβαίνεις με σχοινιά και βγαίνεις κοντά στη Ζούρβα” περιγράφει ο Στ. Μπαουράκης
Πρόκειται για ιστορική τοποθεσία καθώς η συμφωνία του Θερίσου το 1943 και η συμφωνία της Τρομάρισσας το 1944 μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων, απέτρεψαν τον εμφύλιο πόλεμο στην Κρήτη.
Φαράγγι Άρβης – Ηράκλειο
Ένα πολύ όμορφο αλλά και δύσκολο φαράγγι, που απαιτεί έμπειρους για τη διάσχισή του.
Μικροί καταρράκτες κάνουν την κατάβαση μοναδική η οποία σε συγκεκριμένο σημείο δε μπορεί να συνεχιστεί χωρίς φακούς, αφού οι ψηλοί ορεινοί όγκοι και στο στενό πέρασμα δεν αφήνει το φως να φτάσει μέχρι κάτω.
Στο εσωτερικό της γης
Επτά από τα 10 βαθύτερα σπήλαια της Ελλάδας βρίσκονται στην Κρήτη μεταξύ των οποίων το πρώτο και το δεύτερο μεγαλύτερο πανελλαδικά σε βάθος.
Γουργούθακας
Πρόκειται για το βαθύτερο σπήλαιο της Κρήτης και της Ελλάδας και το δεύτερο στα Βαλκάνια. Φτάνει τα 1200 μέτρα βάθος και βρίσκεται στην περιοχή του Ατζινόλακα στον ορεινό Αποκόρωνα. Στον πυθμένα του υπάρχει μια μικρή λίμνη με νερό.
Σπήλαιο Λέων – Χανιά
Μοναδικής ομορφιάς και το σπήλαιο Λιοντάρι που φτάνει τα 1100 μέτρα βάθος, στην ίδια περιοχή. Έχει υπόγειο ποτάμι στα μείον 500 μέτρα που καταλήγει σε εσωτερικούς καταρράκτες και λίμνες!
Σπήλαιο Τζανή – Χανιά
Το σπήλαιο του Τζανή στον Ομαλό έχει 2,5 χλμ συνολικό μήκος και περίπου 280 βάθος και εσωτερικά έχει λιμνούλες που καταλήγουν σε λίμνη.
“Σε ένα σημείο το σπήλαιο μέσα είναι σαν υπόγειο φαράγγι, έχεις 1 μέτρο πλάτος και περίπου 50-60 μέτρα ύψος, όπως περπατάς δηλαδή δεν βλέπεις το τέρμα ακόμα και με καλούς φακούς” τονίζει ο Γ. Μαζωνάκης.
Άνω Περιστεράς – Σητεία
Στη Σητεία υπάρχουν σπήλαια μέχρι και 10 χλμ συνολικό μήκος και υπόγεια ποτάμια που καταλήγουν σε πηγές, όπως η Άνω Περιστερά που έχει 1 χλμ μήκος και καταλήγει στον κυρίως υπόγειο ποταμό που είναι 6-7 χλμ. τα οποία έχουν εξερευνηθεί.
Απέραντο βαθύ γαλάζιο
Η Κρήτη είναι ένας εξαιρετικός καταδυτικός προορισμός με πολύ σπουδαία σπήλαια, αρχαιολογικούς χώρους και ναυάγια.
“Δεν είμαστε εμείς αυτοί που θα αντιπαραβάλουμε τουριστικά τους εαυτούς μας με μέρη όπως η Σικελία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, γιατί αυτοί βασίζονται κυρίως στον ζωικό πλούτο της θάλασσας , τα ψάρια, ενώ εμείς έχουμε φροντίσει με την υπεραλίευση και τους δυναμίτες να εξοντώσουμε πληθυσμούς ψαριών. Το μόνο που μπορούμε να προβάλλουμε απέναντι σε αυτά τα κράτη που αποτελούν σπουδαίους καταδυτικούς προορισμούς είναι ναυάγια ( η μάχη της Κρήτης ήταν ένας καθοριστικός ιστορικός παράγοντας) σπουδαία σπήλαια και υποθαλάσσιους αρχαιολογικούς χώρους.” επισημαίνει ο Πρόεδρος της Λέσχης Αυτοδυτών Κρήτης Κώστας Κωσταντινίδης
Άγιος Ονούφριος -Χανιά
Υπάρχουν 4 καταδυτικά σημεία που είναι απαράμιλλης ομορφιάς στην περιοχή του Αγίου Ονουφρίου στο Ακρωτήρι
Το ένα λέγεται “Καθεδρικός ναός” και φημολογείται ότι συνδέεται με την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Η οροφή του βρίσκεται στον αέρα δηλαδή ο δύτης μπορεί να βγει από το άνοιγμα αυτό και να πάρει αέρα.
Δίπλα του είναι δυο σπήλαια ενωμένα μεταξύ τους τα οποία χωρίζονται από μια φυσική εσωτερική καμάρα και στην κορυφή τους επάνω είναι ανοιχτά με αποτέλεσμα να περνά το φως του ήλιου.
“Η οπή τους είναι περίπου στα 2.5 με 3 μέτρα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει μεγάλη διάθλαση του φωτός το οποίο περνά μέσα και δίνει μια φανταστική όψη στον δύτη, σαν σκηνή θεάτρου. Κάτι που συμβαίνει και στον “Καθεδρικό ναό” μας λέει ο Κ. Κωνσταντινίδης
Στην ίδια περιοχή, υπάρχει η περίφημη σπηλιά της “Φώκιας”. Όπως περιγράφει ο Κ. Κωνσταντινίδης: “Οι βράχοι δεξιά και αριστερά της είναι με τέτοιο τρόπο ώστε ο δύτης είναι δυνατόν να πάει 5 φορές στο ίδιο καταδυτικό σημείο από διαφορετικές πλευρές και να νομίζει ότι βρίσκεται σε άλλο καταδυτικό σημείο. Η σπηλιά πηγαίνει αρκετά βαθιά, περνά από στενά περάσματα και έχει δυο επίπεδα. Το ένα επίπεδο είναι στεγανό, δεν έχεις αέρα, όμως λίγο παραπάνω αν χωρέσεις από τα στενά περάσματα βγαίνεις στην οροφή της στην οποία παίρνεις μεν αέρα αλλά δεν έχεις φως. Είναι μια σπηλιά που πηγαίνουμε συνήθως με έμπειρους δύτες που δεν έχουν κλειστοφοβία”.
Σπήλαιο ελεφάντων – Χανιά
Είναι το ξακουστό υποθαλάσσιο σπήλαιο που έγινε αντικείμενο γεωλογικής μελέτης μετά την εύρεση απολιθωμένων οστών. Η είσοδος είναι στα 8,5 με 9 μέτρα βάθος.
“Ανεβαίνεις ένα σιφόνι μικρό, αρκετά φαρδύ και μπαίνεις στην περιοχή του σπηλαίου που δεν έχει φως, και ξαφνικά εκεί μέσα ανακαλύπτεις την έννοια της θεϊκής οντότητας, ό.τι και αν κρύβει αυτό. Σταλακτίτες, σταλαγμίτες εκατομμυρίων ετών, διάφοροι συνδυασμοί με διάφορα χρώματα.
Καμαρέλα – Σταυρός
Η Καμαρέλα, είναι ένα διπλό σπήλαιο από την πίσω πλευρά του Σταυρού. Βρίσκεται αρκετά μακριά. Ένας δύτης πάει με σκάφος και μετά έχει πάλι αρκετό κολύμπι. Το ένα σπήλαιο είναι πάνω στο άλλο. Από το πρώτο μπαίνει το φως του ήλιου το οποίο αντανακλάται στο δεύτερο.
Ναυάγια Σούδας
Μέσα στον κόλπο της Σούδας υπάρχουν 11 ναυάγια. Η λέσχη αυτοδυτών έχει εντοπίσει τα 5 από αυτά. Τα υπόλοιπα είτε είναι πολύ βαθιά είτε σε περιοχές που απαγορεύεται η κατάδυση. Πρόκειται κυρίως για αξιοθέατα ιστορικού ενδιαφέροντος. Ένα τέτοιο είναι το minnewaska η ιστορία του οποίου είναι μεγάλη.
“Το ναυάγιο βρίσκεται στην έξοδο του κόλπου της Σούδας. Το κατάπιε η θάλασσα όμως δεν είχε νεκρούς. Λένε ότι υπήρχαν τρεις άνθρωποι που έμειναν μέσα στις μηχανές του, είναι όμως μη διασταυρωμένη πληροφορία. Ήταν κρουαζιερόπλοιο που έκανε τη γραμμή Νέα Υόρκη – Λονδίνο. Το 1915 το πλοίο επιτάχτηκε από το Βρετανικό Ναυτικό για να μεταφέρει στρατεύματα και πυροβολικό στα Δαρδανέλια. Στο τελευταίο του ταξίδι όταν μπήκε στον κόλπο της Σούδας για ανεφοδιασμό έπεσε πάνω σε ένα αλιευτικό” μας λέει ο Κ. Κωνσταντινίδης
Ναυάγια αεροπλάνων
Στο Καλάμι βρίσκεται ένα αεροσκάφος, περίπου στα 40 μέτρα βάθος. Δεν είναι εύκολη βουτιά για δύτες που δεν έχουν πιστοποίηση.
Πιο εύκολα ορατό είναι ένα αεροπλάνο που έχει πέσει κατά τη Μάχη της Κρήτης στην περιοχή του Γερανίου και μπορεί κάποιος να το δει με μάσκα σε βάθος 5 μέτρων.
