Για τέταρτο συνεχόμενο μήνα συνεχίζει να λειτουργεί η ελληνική οικονομία υπό καθεστώς capital controls στις τράπεζες. Παρά το γεγονός ότι ο κόσμος έχει αρχίσει πλέον να τα συνηθίζει, αποτελούν αδιαμφισβήτητα βαρίδι για την αγορά και την οικονομική ανάπτυξη. Για να αρθούν θα πρέπει να επανέλθει η εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία και στο τραπεζικό της σύστημα. Μην ξεχνάμε όμως ότι η εμπιστοσύνη είναι κάτι που κτίζεται δύσκολα και σε βάθος χρόνου, ενώ γκρεμίζεται μέσα σε μια νύκτα. Άρα ο δρόμος για την άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων θα είναι μακρύς και δύσβατος.
Σε κάθε περίπτωση όμως το πρώτο απαραίτητο βήμα για την ανάκτηση της αξιοπιστίας του τραπεζικού μας συστήματος είναι η επτυχημένη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Να υπενθυμίσουμε ότι η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση που γίνεται στο πλαίσιο του 3ου μνημονίου είναι αποτέλεσμα της απομόνωσης από τις αγορές και κυρίως των αναγκών που προέκυψαν από την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και την επιβολή των capital controls, που επιδείνωσαν τη θέση επιχειρήσεων και νοικοκυριών, διογκώνοντας τα επισφαλή δάνεια των τραπεζών.
Το ερώτημα που μας απασχολεί είναι ποιός θα πληρώσει τον τελικό λογαριασμό της ανακεφαλαιοποίησης. Θα τον πληρώσει ο έλληνας φορολογούμενος μέσα από την αύξηση του δημόσιου χρέους, θα τον πληρώσουν οι πιστωτές των τραπεζικών ιδρυμάτων (μέτοχοι, κάτοχοι τραπεζικών ομολόγων και ίσως καταθέτες) ή θα επιμερισθεί σε όλους τους ανωτέρω ;
Η διαδικασία προβλέπει των καθορισμό των κεφαλαιακών αναγκών αφού πρώτα υπολογισθεί το τρέχον ύψος των μη-εξυπηρετούμενων δανείων και διενεργηθούν έπειτα τα λεγόμενα stress test, υπολογισθεί δηλαδή πόσο δύνανται να επιδεινωθούν τα κόκκινα δάνεια σε μία πιθανή επιδείνωση του οικονομικού περιβάλλοντος.
Οι διαθέσεις των ευρωπαίων δείχνουν προς την κατεύθυνση της μεγένθυνσης των αναγκών, ώστε να πραγματοποιηθούν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου απομακύνοντας έτσι το ενδεχόμενο να χρειστούν νέα κεφάλαια εντός του 2016, ακόμα και με σημαντική επιδείνωση των παγκόσμιων οικονομικών συνθηκών. Παράληλα όμως καταβάλλεται προσπάθεια για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή ιδιωτών ώστε να περιορισθεί το τελικό ύψος της συμμετοχής του ESM. Η πίεση αυτή θα γίνεται όλο και μεγαλύτερη όσο αποφεύγει να απαντήσει το ΔΝΤ για την συμμετοχή του στο 3ο μνημόνιο. Η μη συμμετοχή του ΔΝΤ στο 3ο μνημόνιο δημιουργεί μία αξιόλογη τρύπα στην χρηματοδότηση της χώρας μας, μέρος της οποίας θα μπορούσε να καλυφθεί με περιορισμό των κεφαλαίων που είναι διαθέσιμα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Οι φουφκωμένες κεφαλαιακές ανάγκες φέρνουν σε δυσκολότερη θέση τους υφιστάμενους ιδιώτες μέτοχους των τραπεζών αφού τους προκαλούν μεγαλύτερη αραίωση του ποσοστού τους. Ερωτηματικό συνεχίζει να αποτελεί και η συμμετοχή των ομολογιούχων στην ανακεφαλαιοποίηση. Οι αρχικές σκέψεις για συμμετοχή και των κατόχων senior ομολόγων στην ανακεφαλαιοποίηση φαίνεται ότι επανεξετάζεται καθώς θα δυσκολέψει σημαντικά την δυνατότητα εξόδου των ελληνικών τραπεζών εκ νέου στις αγορές για αναζήτηση φρέσκων κεφαλαίων.
Μένει να δούμε την επιχειρηματολογία της ελληνικής πλευράς για την προσέλκυση νέων ιδιωτικών κεφαλαίων, την στιγμή που οι προηγούμενοι επενδυτές που συμμετείχαν στις αυξήσεις των τραπεζών υπέστησαν σχεδόν καθολική απώλεια κεφαλαίων. Θα είναι σίγουρα μία ενδιαφέρουσα άσκηση για την νεοεκλεγείσα κυβέρνηση και τις διοικήσεις των τραπεζών.
Μηνάς Παπαδάκης
Πιστοποιημένος Επενδυτικός Σύμβουλος
Συνδεδεμένος Αντιπρόσωπος της Eurobank Equities