«Το παράδειγμα των υπολοίπων χωρών, που βρέθηκαν στην ίδια με μας θέση και ξεπέρασαν τα προβλήματα τους την ώρα που εμείς ακόμα δεν ξεκινήσαμε να τα λύνουμε, πρέπει να μας προβληματίσει. Η εξίσωση με τα 2,8 εκατομμύρια εργαζόμενους να προσπαθούν να ζήσουν 3 εκατομμύρια συνταξιούχους 1,5 εκατομμύριο ανέργους και ένας Θεός ξέρει πόσους απασχολούνται στο δημόσιο μαζί με τις επιχειρήσεις του, δεν έχει απάντηση, δεν βγαίνει. Η πραγματική λύση θα είναι πραγματικά σκληρή, τόσο που κανένα κόμμα δεν θα τολμήσει ποτέ. Μάλλον χωρίς να ήταν ο σκοπός του, ο πρωθυπουργός είπε μια μεγάλη αλήθεια…»
Ο επίλογος της προηγούμενης στήλης κρύβει δύο μεγάλες αλήθειες, μία γνωστή και φανερή σε όλους και μία θα λέγαμε όχι κρυφή, αλλά μάλλον πικρή, από αυτές που καλύτερα έχεις να σου λείπουν. Η πρώτη, η εξίσωση που δεν βγαίνει, για να έχει έστω και ελάχιστες πιθανότητες μακροημέρευσης απαιτεί κινεζικούς ρυθμούς ανάπτυξης για αρκετά χρόνια, καθώς μόνο με την οικονομία να «μεγαλώνει» με 8 & 9% θα μπορούσε ο προϋπολογισμός να συνεχίσει να πληρώνει μισθούς και συντάξεις. Το σημερινό χάλι με τη δημόσια διοίκηση ουσιαστικά να υπολειτουργεί προσπαθώντας να ξεζουμίσει την όποια ρευστότητα υπάρχει, δεν έχει πολλούς μήνες μπροστά του. Πολλοί θεωρούν ελάχιστους.
Η δεύτερη αλήθεια, η πικρή, αυτή που κανένας δεν θέλει να ξέρει, αφορά στο τι πρέπει να γίνει, στα… προαπαιτούμενα της επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας. Εδώ, είναι σαφές ότι υπάρχει θέμα καθώς πρέπει να γίνουν ανατροπές, πραγματικές και όχι στα λόγια ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, τέτοιες που πρόσκαιρα θα έχουν τεράστιο πολιτικό κόστος. Χρειάζεται λοιπόν συνεργασία ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις και αν αυτή είναι αδύνατη να υπάρξει έστω μια συνεννόηση, ώστε αυτά που είναι να γίνουν, να γίνουν. Αυτός είναι και ο λόγος που συνήθως τέτοιες αποστολές τα πολιτικά συστήματα αναθέτουν σε τεχνοκράτες, που δεν έχουν να ανησυχούν για ψήφους. Ιδανικό θα ήταν (και τώρα θα είχαμε τελειώσει με τα μνημόνια), να είχε αφεθεί το 2012 ο κ. Παπαδήμος να τελειώσει τη δουλειά.
Για να έχεις πιθανότητες επιτυχίας, καλείς σε συνεργασία ή έστω σε συνεννόηση τους αδύναμους όταν είσαι δυνατός και θεωρητικά δεν τους έχεις καμιά ανάγκη. Αυτός είναι ο ένας τρόπος. Διαφορετικά, οι προϋποθέσεις τηρούνται μόνο όταν όλοι βρίσκονται στην ίδια θέση, στην ίδια αφετηρία. Η σωστή ώρα για συνεργασία ήταν αμέσως μετά τις εκλογές, τώρα θα συμβεί μονάχα με κυβέρνηση από όλα τα κόμματα που ψήφισαν το μνημόνιο και αυτό θα γίνει μόλις η παρούσα κυβέρνηση χάσει την πλειοψηφία. Για μία ακόμα φορά η Ελλάδα χάνει χρόνο πισωγυρίζει. Φταίνε οι πολιτικοί, ο λαός που τους ψηφίζει, η κακή μας η μοίρα; Το ερώτημα είναι εφάμιλλο του κλασικού «η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;». Τελικά, η συναίνεση πολύ περισσότερο η συνεργασία επιτυγχάνεται με δύο τρόπους. Η ώρα του πρώτου πέρασε, η ώρα του δεύτερου δεν ήρθε ακόμα.