Την ώρα που οι αμερικανικές πόλεις συγχρονίζουν τα πράσινα φανάρια για να βελτιώσουν τη ροή της κυκλοφορίας, προσφέροντας ακόμη και βοήθεια στους οδηγούς για να εντοπίσουν χώρους στάθμευσης, πολλές ευρωπαϊκές πόλεις κάνουν το ακριβώς αντίθετο: δημιουργούν περιβάλλον εχθρικό για τα αυτοκίνητα, ώστε να ελαχιστοποιηθούν όσο γίνεται περισσότερο.

Οι μέθοδοι βεβαίως ποικίλλουν, ο στόχος όμως είναι ξεκάθαρος – να καταστεί η χρήση των αυτοκινήτων ακριβή και δύσκολη για τους οδηγούς, ώστε να επιλέξουν άλλα, φιλικά προς το περιβάλλον, μέσα μεταφοράς. Αρκετές πόλεις της Ευρώπης, από τη Βιέννη και το Μόναχο μέχρι την Κοπεγχάγη, απαγορεύουν την κυκλοφορία των Ι.Χ. οχημάτων σε ορισμένους δρόμους ενώ στη Βαρκελώνη και το Παρίσι, σε πολλές λωρίδες, τρέχουν τα τελευταία χρόνια περισσότερα ποδήλατα παρά αυτοκίνητα.

Την ίδια ώρα, οι οδηγοί στο Λονδίνο και τη Στοκχόλμη πληρώνουν ακριβά απλώς και μόνο την επιλογή τους να οδηγήσουν στο κέντρο της πόλης, όταν στη Γερμανία δεκάδες πόλεις δημιουργούν πλέον «περιβαλλοντικές ζώνες» στις οποίες μπορούν να εισέλθουν αποκλειστικά αυτοκίνητα με περιορισμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Πόλεις με ανάλογη κουλτούρα καλωσορίζουν τα καινούργια, μεγάλα εμπορικά κέντρα και συγκροτήματα κατοικιών και κτιρίων που περιορίζουν δραστικά τον αριθμό αυτοκινήτων στους χώρους στάθμευσης, εξαλείφοντας, ταυτόχρονα, το πάρκινγκ από τους δρόμους ή καθιστώντας τα κέντρα ενοικιαζόμενου χώρου για οχήματα εξαιρετικά ακριβά. Κάπως έτσι, πόλεις που διετέλεσαν… πρωτεύουσες του αυτοκινήτου, όπως το Μόναχο, μετατρέπονται σιγά σιγά σε «παραδείσους πεζών» επισημαίνει στους «New York Times» ο δρ Λι Σίπερ του Πανεπιστημίου Stanford, ο οποίος ειδικεύεται σε θέματα περιβάλλοντος, ενέργειας και μεταφορών.

«Στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν επικρατέστερη η τάση να μεταβληθούν οι πόλεις για να φιλοξενήσουν περισσότερα αυτοκίνητα» τονίζει ο Πέτερ Γιένσεν, επικεφαλής στη Διεύθυνση Ενέργειας και Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος. «Εδώ, η δράση επικεντρώθηκε στις προσπάθειες να απαλλαγούν οι πόλεις από τα αυτοκίνητα».

Η περίπτωση της Ζυρίχης είναι χαρακτηριστική. Η δημοτική υπηρεσία σχεδιασμού της κυκλοφορίας έχει προσθέσει κόκκινα φανάρια σε μικρές αποστάσεις, προκαλώντας καθυστερήσεις και στρες στους οδηγούς. Υπόγειες διαβάσεις που επέτρεπαν στα αυτοκίνητα να κυκλοφορούν ελεύθερα στους δρόμους καταργήθηκαν ενώ οι διαχειριστές του τραμ μπορούν να αλλάξουν υπέρ τους τα φανάρια καθώς τα προσεγγίζουν, αναγκάζοντας τους οδηγούς των Ι.Χ. να πατήσουν φρένο πολλές φορές ώσπου να φτάσουν στον προορισμό τους. Στο ίδιο πνεύμα, μεγάλα εμπορικά καταστήματα έχουν λίγες θέσεις στάθμευσης, ώστε να ενθαρρύνουν τους πολίτες να χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τα οποία σίγουρα εξυπηρετούν με τα προσεκτικά σχεδιασμένα δρομολόγιά τους.

Η ίδια φιλοσοφία καθοδηγεί τους ειδικούς της Ζυρίχης στο να περιορίσουν τον χρόνο αναμονής των πεζών στο φανάρι σε μόλις 20 δευτερόλεπτα. Μάλιστα γύρω από τη Λόβενπλατς, μια από τις πλέον πολυσύχναστες πλατείες της Ζυρίχης, τα αυτοκίνητα απαγορεύονται σε πολλά τετράγωνα ενώ, όπου επιτρέπονται, η ταχύτητά τους περιορίζεται δραστικά. «Η οδήγηση είναι μια εμπειρία \”σταμάτα – ξεκίνα\”» τονίζει ο Αντι Φέλμαν, επικεφαλής σχεδιαστής της κυκλοφορίας στην πόλη. «Ετσι μας αρέσει. Στόχος μας είναι να ανακτήσουμε τους δημόσιους χώρους για τους πεζούς, όχι να κάνουμε την κατάσταση πιο εύκολη για τους οδηγούς».

tanea