Ένα χάπι που λαμβάνεται σε καθημερινή βάση και κοστίζει μόλις 25 σεντ (18 λεπτά) μπορεί να δράσει προληπτικά ενάντια στη μόλυνση με τον ιό HIV του AIDS.
Τα νέα ευρήματα που προέρχονται από δύο μελέτες που διεξήχθησαν στην Αφρική, προσφέρουν σύμφωνα με τους επιστήμονες μια μοναδική ευκαιρία ώστε να μπει «φρένο» στην εξάπλωση του ιού.
Η πρώτη μελέτη με τίτλο Partners PrEP περιελάμβανε περισσότερους από 9.000 άνδρες και γυναίκες και έλαβε χώρα σε εννέα διαφορετικά κέντρα στην Κένυα και στην Ουγκάντα.
Η πρώτη μελέτη
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σιατλ συνέλεξαν 4.758 ζευγάρια στα οποία ο ένας σύντροφος είχε μολυνθεί με HIV. Ο άλλος σύντροφος σε κάθε ζεύγος λάμβανε καθημερινά είτε το φάρμακο τενοφοβίρη ενάντια στο ΑΙDS, είτε ένα συνδυαστικό φάρμακο που περιείχε τενοφοβίρη καθώς και μια δεύτερη ουσία ενάντια στον HIV που ονομάζεται εμτρισιταμπίνη, είτε εικονικό φάρμακο.
Όπως προέκυψε μόλις 13 συμμετέχοντες που λάμβαναν το συνδυαστικό φάρμακο με την εμπορική ονομασία Truvada μολύνθηκαν με τον ιό σε σύγκριση με 78 άτομα στην ομάδα που λάμβανε εικονικό φάρμακο (μείωση του κινδύνου της τάξεως του 73%).
Παράλληλα μόνο 18 μολύνσεις με τον ιό κατεγράφησαν στην ομάδα που λάμβανε αποκλειστικά τενοφοβίρη – ποσοστό μείωσης του κινδύνου της τάξεως του 62%. Συνολικά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα οι εθελοντές που λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή παρουσίασαν μείωση του κινδύνου μόλυνσης κατά 68% σε σχέση με όσους λάμβαναν εικονικό φάρμακο.
Η δεύτερη μελέτη
Τα αισιόδοξα αυτά αποτελέσματα συνάδουν με εκείνα μιας άλλης μελέτης που διεξήχθη από τα αμερικανικά Κέντρα για τον Ελεγχο και την Πρόληψη των Ασθενειών (CDC) σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας της Μποτσουάνα. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης μελέτης 1.200 σεξουαλικώς ενεργά άτομα από τη Μποτσουάνα τα οποία δεν έπασχαν από HIV λάμβαναν σε καθημερινή βάση είτε το Truvada είτε ένα εικονικό φάρμακο. Σε διάστημα δύο ετών, μόνο δύο άτομα στην ομάδα λήψης του Truvada μολύνθηκαν με HIV σε σύγκριση με 24 άτομα στην ομάδα λήψης του εικονικού φαρμάκου – οι αριθμοί αυτοί αντιστοιχούν σε ποσοστό μείωσης του κινδύνου μόλυνσης με τον ιό κατά 63%.
Μάλιστα η θεραπεία φάνηκε να αποτελεί «ασπίδα» ενάντια στον HIV τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Οι συγκεκριμένες μελέτες είναι οι πρώτες που έδειξαν ότι η λήψη ενός χαπιού την ημέρα μπορεί να προστατεύσει εξίσου τις γυναίκες με τους άνδρες.
Πρόωρη διακοπή λόγω των εντυπωσιακών ευρημάτων
Είναι αξιοσημείωτο ότι και οι δύο μελέτες σταμάτησαν πρόωρα καθώς τα αποτελέσματά τους ήταν τόσο εντυπωσιακά. Οι ερευνητές ξεκίνησαν έτσι να χορηγούν τη θεραπεία σε όλους τους συμμετέχοντες στη μελέτη.
Τα ευρήματα και των δύο δοκιμών αναμένεται να παρουσιαστούν την ερχόμενη εβδομάδα στη Ρώμη κατά τη διάρκεια συνεδρίου της Διεθνούς Εταιρείας για το AIDS.
Υπογραμμίζεται ότι μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι έδειξε ότι ένα τζελ το οποίο περιείχε τενοφοβίρη μείωσε σε γυναίκες τον κίνδυνο μόλυνσης με τον HIV κατά 39% σε σχέση με ένα εικονικό τζελ. Ωστόσο δοκιμή στην οποία συμμετείχαν γυναίκες από την Κένυα δεν έδωσε καλά αποτελέσματα: οι συμμετέχουσες που λάμβαναν τενοφοβίρη δεν φάνηκε να προστατεύονται περισσότερο σε σχέση με όσες λάμβαναν εικονικό φάρμακο. Τα καινούργια ευρήματα αναζοπυρώνουν τις ελπίδες σχετικά με το ότι το φάρμακο μπορεί πράγματι να προστατεύσει και τις γυναίκες.
Αίτημα για διεύρυνση της θεραπείας
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου στη Ρώμη αναμένεται να συζητηθεί και το ζήτημα πιθανών αλλαγών των οδηγιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) σχετικά με το ποιες ομάδες ατόμων θα έπρεπε να λαμβάνουν αντιρετροϊκές θεραπείες.
Πρόσφατα ερευνητές ζήτησαν διεύρυνση των προγραμμάτων χορήγησης αντιρετροϊκών θεραπειών σε χώρες που εμφανίζουν και τα υψηλότερα ποσοστά μολυσμένων με τον HIV ατόμων. Στόχος των επιστημόνων είναι όχι μόνο η θεραπεία των ασθενών αλλά και η πρόληψη εξάπλωσης του ιού. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η διεύρυνση της χρήσης τέτοιου είδους θεραπειών θα μπορούσε να σώσει 7,4 εκατομμύρια ζωές ως το 2020.