… και για όποιον δεν το έχει καταλάβει, έχουμε πόλεμο! Οικονομικό, ταξικό, κοινωνικό, ιδεολογικό, αντίληψης αλλά και επιβίωσης. Όχι μόνο στη μικρή μας ζωούλα και τα στενά της περιθώρια. Ο πόλεμος συντελείται σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Δεν είμαστε ούτε μόνο εμείς, η οικογένειά μας, η συντεχνία μας, η κοινωνική μας ομάδα, ούτε καν μόνο η χώρα μας. Είμαστε ενταγμένοι σε μικρότερα ή μεγαλύτερα σύνολα που καταρρέουν όλα και αν δεν τα σώσουμε θα καταρρεύσουν όλα σαν χάρτινοι πύργοι, συμπαρασέρνοντας όλους μας μαζί τους. Τις ζωές μας, το μέλλον μας.
Τώρα δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για θεωρίες και φιλοσοφίες, για αόρατες απειλές και σκοτεινές συνωμοσίες. Υπάρχει χρόνος μόνο για δράση και επιλογές στην πράξη. Έχει αποδειχθεί ότι ενωμένοι καταφέρνουμε περισσότερα. Είτε μιλάμε για την μικρή κοινωνική μας ομάδα, τη συντεχνία μας, τη χώρα μας ή την ίδια την Ευρώπη, στην οποία ανήκουμε ξεκάθαρα.
Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι οι μεγάλες κρίσεις αντιμετωπίζονται μόνο με αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Η πίεση και η σύγκρουση οδηγούν πάντα στην εξαθλίωση. Όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Τι μπορούμε να κάνουμε; Αντί να κατηγορούμε ο ένας τον άλλο και να απαιτούμε να απογδυθεί από τα όποια «προνόμια» έχει, να κάτσουμε όλοι μαζί, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, τάξης, κοινωνικής ομάδας και να βρούμε μια άκρη. Δεν πλησιάζουμε το μηδέν. Είμαστε ήδη μείον. Και ή θα πάρουμε φόρα για να φτάσουμε ψηλά, όλοι μαζί, όλοι ενωμένοι ή θα πνιγούμε επίσης όλοι μαζί στον ίδιο πάτο.
Αυτό ισχύει για τη χώρα μας. Έχουμε υποστεί μια διακυβέρνηση το τελευταίο έτος που κατάφερε να μας πείσει ότι μπορούν όλα να διαλυθούν και να υπάρχουν και πολύ χειρότερα από αυτά που θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε. Που μας πείθει κάθε μέρα ότι μπορούμε – ναι, όντως – να τα χάσουμε όλα. Και να μας κοροϊδεύει και από πάνω ότι όλα πάνε καλά. Στη Δημοκρατία οι πολίτες αναλαμβάνουν την ευθύνη τόσο για τις ήδη γενόμενες επιλογές τους όσο κυρίως και για τις εξελίξεις που πρέπει να επέλθουν. Τέρμα οι εύκολες λαϊκίστικες επιλογές. Ας το καταλάβουμε. Βγήκαμε από 5 αιματηρά χρόνια γιατί βάλαμε ένα στόχο. Και επειδή δεν αντέξαμε τα κλωτσήσαμε όλα και δώσαμε τη σκυτάλη σε αυτούς που ούτε ξέρουν ούτε μπορούν.
Αυτό ισχύει και για την Ευρώπη. Έχουμε υποστεί την καταστροφική δημοσιονομική τυφλή πίεση της λαϊκής δεξιάς, με προεξέχουσα την κραταιά γερμανική συλλογιστική και πίεση, αφήνοντας τις χώρες που πιέστηκαν από την κοινή Ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική, λόγω και των εσωτερικών τους αδυναμιών, να οδηγηθούν στα όρια της κατάρρευσης. Διάσπαση σε κάθε επίπεδο, χωρίς στιβαρή ηγεσία που να διεκδικεί, να διαμορφώνει και να επιβάλλει μια ενιαία κοινή πολιτική σε κάθε επίπεδο. Μια πολιτική που αφήνει την αύξηση του εθνικολαϊκισμού στην Ευρώπη με κλείσιμο συνόρων, χωρίς επιπτώσεις και την αποξένωση των κρατών μελών μεταξύ τους. Μια εξωτερική πολιτική που δεν είναι εξωστρεφής και που φοβικά κλείνεται στον εαυτό της, λες και οι κρίσεις των γειτόνων μας δεν θα μας χτυπήσουν (όπως σήμερα μας χτυπά το προσφυγικό).
Για όλους εμάς που μεγαλώσαμε χωρίς διαβατήρια, χωρίς συναλλάγματα, χωρίς περιορισμούς στις σπουδές ή την εργασίας μας γιατί όλη η Ευρώπη ήταν ένα, σε εμάς που ναι, ένα τρομοκρατικό χτύπημα στις Βρυξέλλες ή το Παρίσι είναι σαν να γίνεται στην Αθήνα ή την Θεσσαλονίκη γιατί εκεί ζουν συγγενείς μας και φίλοι μας και χάσαμε το χρώμα μας μέχρι να μάθουμε ότι είναι καλά, γιατί είναι πόλεις από τις οποίες περάσαμε είτε για σπουδές ή δουλειά, και γιατί τέλος πάντων μάθαμε και θέλουμε μια Ευρώπη χωρίς σύνορα και χωρίς διαχωρισμούς, για όλους εμάς σήμερα έχουμε πόλεμο!
Γιατί ο εχθρός βρίσκεται τόσο απέξω, με τη μορφή των θρησκευτικών φονταμενταλιστών τρομοκρατών, που χτυπούν περισσότερο την αίσθηση της ελευθερίας μας και της ασφάλειας μας, για την οποία χύθηκε τόσο αίμα και για την οποία έγιναν δεκαετίες πολιτικών διεθνικών διαπραγματεύσεων και συμφωνιών, αντίστοιχα. Όσο και μέσα. Στις εθνικές πολιτικές μας, που θέλουν να διαχωριζόμαστε σε βόρειους και νότιους, σε καλούς και κακούς, σε ισχυρούς και αδύναμους. Σε επίπεδο Ευρώπης πρέπει να μείνουμε μαζί. Ουσιαστικά μαζί. Και να παλέψουμε (και πάλι) για μια Ευρώπη χωρίς σύνορα και χωρίς διακρίσεις. Για μια Ευρώπη αλληλεγγύης. Που θα διασφαλίζει το πρώτον την Ειρήνη μεταξύ μας και μετά τη συνεργασία όλων μας για τη δημιουργία όσο το δυνατόν καλύτερου βιοτικού επιπέδου για τους Ευρωπαίους πολίτες.
Και στα εσωτερικά μας. Είναι καιρός να αναλάβει μια νέα γενιά τη χώρα. Προς θεού, δεν αναφέρομαι σε ηλικίες. Αλλά σε νοοτροπίες. Να εγκαταλείψουμε την αντίληψη ότι δεν χρειάζεται ένα λειτουργικό και διαφανές κράτος αλλά βολεύει το ρουσφέτι, ότι δεν χρειάζεται να κάνουμε εμείς κάτι γιατί κάποιο αόρατο ακαθόριστο χέρι –ίσως και δημόσιο- θα το κάνει για εμάς, ότι δεν χρειάζεται να πληρώνουμε για να έχουμε παροχές (είτε ιδιωτικά είτε δημόσια), ότι δεν χρειάζεται να ελέγχουμε το κράτος σε κάθε σημείο του γιατί εμείς θα πάμε (και αν πάμε) κάθε 4 ή 5 χρόνια να δούμε ποιος θα μας τάξει τα πιο πολλά και ως αδερφέ! Εγώ θα πρέπει να βγάλω το φίδι από την τρύπα;
Πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι για κάθε ένα σημείο της καθημερινότητάς μας. Από την κίνηση στο δρόμο και το χαρτί που πετάει κάτω ο μπροστινός μας, από την τήρηση της ουράς, από την απόδειξη που θα πάρουμε για το οτιδήποτε, μέχρι στον τρόπο που λειτουργεί η μονάδα παραγωγής στην οποία εργαζόμαστε (είτε είμαστε εργαζόμενοι ή εργοδότες), μέχρι στην κατασκευή του οποιοδήποτε δημόσιου έργου, στη διαμόρφωση της κάθε θέσης που επηρεάζει τη ζωή μας (είτε μιλάμε για επαγγελματικό σωματείο, είτε για το κοινοβούλιο ή για το δημοτικό ή κοινοτικό μας συμβούλιο). Ο καναπές ή η γκρίνια δεν αρκεί. Προτάσεις και κυρίως λύσεις. Και ενότητα. Και δουλειά. Όπου και όπως μπορεί ο καθένας. Αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις είναι υγιές να υπάρχουν. Διάσπαση ή αδιαφορία δεν είναι λογικό να υπάρχουν. Ούτε έλλειψη σεβασμού.
Και τέλος, για να μιλήσω για τον πολιτικό χώρο στον οποίο ανήκω, τη σοσιαλδημοκρατία. Καλό θα ήταν να αφήσουμε τους βεντετισμούς και τους εγωισμούς. Η χώρα και η Ευρώπη θέλει δουλειά και εμείς έχουμε τη λύση και το γνωρίζουμε. Ούτε πολιτικές ακραίας λιτότητας και περικοπών, ούτε ψευδεπίγραφοι ταξικοί διαχωρισμοί μίσους με ισοπέδωση των πάντων θα δώσουν τη λύση για μια παραγωγική κ δημιουργική κοινωνία και πολιτεία. Δεν μπορούμε να μείνουμε χωρίς λύση. Να κάτσουμε – ακόμα κι αν διαφωνούμε στα μικρά – όλοι μαζί, κάτω από την ίδια στέγη, να μιλήσουμε, να συνδιαμορφώσουμε και να δημιουργήσουμε το νέο μοντέλο παραγωγής και λειτουργίας της κοινωνίας και της χώρας μας. Και της Ευρώπης μας.
Όποιος θεωρεί τον εαυτό του προοδευτικό και δημοκράτη, όποιος πιστεύει στην κοινωνική αλληλεγγύη και την ισότητα θα πρέπει να είναι ευπρόσδεκτος και να δουλεύουμε μαζί. Όποιος πιστεύει σε αγκυλώσεις του παρελθόντος, σε εύκολες λύσεις και παλιά πατρόν που πλέον δεν μας χωράνε – γιατί μεγαλώσαμε και κυρίως αλλάξαμε μεγέθη και καταστάσεις – είναι επίσης ευπρόσδεκτος να μας κοιτάει από απέναντι. Μόνο δουλειά, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Όλοι μαζί συντονισμένα και ενωμένα. Και όσοι δεν αντέχουν τόση ενότητα για τις δικές τους προσωπικές πικρίες ας στηρίξουν κόσμο που μπορεί να κάνει την ενότητα πράξη. Όλοι χρειαζόμαστε σε αυτό και κανείς δεν περισσεύει.
Η Μάρα Λύσσαρη είναι δικηγόρος