Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η δημοσιονομική σταθερότητα, και οι επενδύσεις ορίζουν το «ενάρετο» τρίγωνο» των προτεραιοτήτων της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ. Το ρηξικέλευθο συστατικό αυτής της οικονομικής πρότασης εντοπίζεται στον τομέα των επενδύσεων και κυρίως στο καινοτόμο “Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη” το οποίο δίνει έμφαση στην τόνωση της ανάπτυξης λαμβάνοντας όμως υπόψη τη δύσκολη συγκυρία της οικονομικής ύφεσης.
Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης η οποία κορυφώθηκε στην χώρα μας, προκάλεσε την ανησυχία των επενδυτών με εμφανείς επιπτώσεις στις ιδιωτικές επενδύσεις. Παρόλα αυτά, η Ευρωπαϊκή Ένωση -και η χώρα μας- , διαθέτει, μεταξύ άλλων, εξειδικευμένο και καλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό, εξαιρετικό περιβάλλον έρευνας και καινοτομίας καθώς και το υψηλότερο ΑΕΠ στον κόσμο, στοιχεία που δύσκολα μπορούν να αγνοήσουν οι επενδυτές.
Για τη διαμόρφωση του “Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη” η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε υπόψη της τόσο αυτά τα θετικά συστατικά όσο και τα νέα δεδομένα που δημιούργησε η οικονομική κρίση. Συγκεκριμένα, αξιολόγησε περιοριστικούς παράγοντες όπως οι περιορισμένοι δημόσιοι πόροι, η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, και γενικότερα, οικονομικοί και μη-οικονομικοί ανασταλτικοί παράγοντες για δημιουργία επενδύσεων. Παράλληλα έμφαση δόθηκε στην κινητοποίηση κυρίως ιδιωτικών και όχι μόνο δημοσίων πόρων, σε αντίθεση με τα παρελθόντα και τρέχοντα προγράμματα τόνωσης της οικονομίας. Η στρατηγική αυτή ενισχύει τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και την απασχόληση, χωρίς να δημιουργεί νέο χρέος.
Πιο αναλυτικά, το Επενδυτικό Σχέδιο κινείται σε τρεις άξονες: στην κινητοποίηση πόρων για επενδύσεις, στα εργαλεία ώστε η χρηματοδότηση να φτάσει στην πραγματική οικονομία και στην βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος. Η κινητοποίηση πόρων πραγματοποιείται μέσω του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), το οποίο διαθέτει εγγυημένα δημόσια κεφάλαια ύψους € 21 δις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η διαχείριση των οποίων θα γίνει από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Το ΕΤΣΕ ενεργεί ως πολλαπλασιαστής καθώς κάθε ευρώ δημοσίου χρήματος που κινητοποιείται μέσω του Ταμείου δημιουργεί επένδυση ύψους σχεδόν 15 ευρώ η οποία διαφορετικά θα είχε πραγματοποιηθεί δύσκολα. Με αυτό τον τρόπο, αυτά τα 21 δισ. ευρώ κινητοποιούν συνολικά 315 δισ. ευρώ για την περίοδο 2015-2017 μαζί με τους ιδιωτικούς πόρους, καθώς το Ταμείο θα παρέχει τις εγγυήσεις με στόχο την ενθάρρυνση των ιδιωτικών φορέων για την πραγματοποίηση επενδύσεων στη πραγματική οικονομία.
Για να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις ευκαιρίες που παρέχει το ΕΤΣΕ, οι δυνητικοί δικαιούχοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών ο οποίος δημιουργήθηκε με σκοπό την ενίσχυση της τεχνικής συνδρομής προς τους επενδυτές και τους φορείς υλοποίησης έργων καθώς και την παροχή πρόσθετων συμβουλευτικών υπηρεσιών.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων αποτελεί το διαδικτυακό σημείο συνάντησης των επενδυτών από όλον τον κόσμο και των φορέων υλοποίησης έργων της ΕΕ ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την προβολή των επενδυτικών ευκαιριών ανά την ΕΕ.
Επιπλέον, το Επενδυτικό Σχέδιο διαμορφώνει ένα φιλόδοξο οδικό χάρτη με στόχο να γίνει η Ευρώπη πιο ελκυστική για επενδύσεις και να αρθούν τα κανονιστικά εμπόδια. Η βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος βασίζεται στο προβλέψιμο και ποιοτικό ρυθμιστικό πλαίσιο και στην άρση των κανονιστικών φραγμών στους κύριους τομείς της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς (ένωση κεφαλαιαγορών, ψηφιακή ενιαία αγορά, ενεργειακή ένωση). Σημαντική κρίνεται και η περαιτέρω εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς (στις υπηρεσίες και στα προϊόντα), μέσω της ενίσχυσης των επενδύσεων στην έρευνα, την καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες καθώς και με τις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο.
Από τα 315 δις. Ευρώ τα 75 δις. Ευρώ (1/4 του συνολικού κεφαλαίου) αφορούν τις ΜμΕ και τις εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης και υλοποιούνται σε κάθε Κράτος Μέλος μέσω των ενδιάμεσων φορέων δηλαδή των τραπεζών. Τα υπόλοιπα 240 δις αφορούν σε στρατηγικές μακροπρόθεσμες επενδύσεις στους τομείς της έρευνας, της ανάπτυξης, της καινοτομίας, της ενέργειας, στις υποδομές των μεταφορών, στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, στο περιβάλλον και στην ενεργειακή απόδοση, στο ανθρώπινο δυναμικό, στον πολιτισμό και στην υγεία και υλοποιούνται μέσω της ΕΤΕπ, με μικρότερο όριο γενικά τα 25 εκ ευρώ, που σημαίνει ότι τα μικρότερα έργα πρέπει να ομαδοποιηθούν.
Οι δανειοδοτήσεις απευθύνονται: σε επιχειρήσεις κάθε μεγέθους, σε φορείς του δημοσίου, σε εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές αρχές, σε φορείς υποστήριξης επενδύσεων και στα κράτη μέλη. Ενώ οι προϋποθέσεις για χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων επιγραμματικά είναι οι εξής : i) να θεωρούνται οικονομικά και τεχνικά βιώσιμα βάσει των όρων της αγοράς ii) να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Ε.Ε. για αειφόρο ανάπτυξη και απασχόληση iii) να λειτουργούν ως κίνητρο για άλλες πηγές χρηματοδότησης iv) να είναι έργα που χρειάζονται στήριξη από το ΕΤΣΕ και δεν μπορούν να υλοποιηθούν μόνο χάρη στα υφιστάμενα μέσα της ΕΕ και της ΕΤΕπ. Τα έργα αυτά υλοποιούνται οπουδήποτε στην ΕΕ και σε οιονδήποτε από τους επιλέξιμους τομείς, ενώ δεν υπάρχουν γεωγραφικές ή τομεακές ποσοστώσεις με παράλληλη εξασφάλιση ότι η ΕΤΕπ δεν εκτίθεται σε υπερβολικό βαθμό σε ένα συγκεκριμένο τομέα ή τόπο. Το Επενδυτικό Σχέδιο έχει ήδη αρχίσει να λειτουργεί διαθέτοντας μια πολύ σημαντική χρηματοδοτική ισχύ σε ποικίλες δραστηριότητές και ενδιαφερόμενα μέρη.
Τέλος, ως ουσιώδες μέρος του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη προβλέπεται κι ενθαρρύνεται η συνέργεια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) με τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) με προϋπολογισμό στα 454 δις για την περίοδο 2014-2020 που στη χώρα μας υλοποιείται μέσω του ΕΣΠΑ ώστε να κινητοποιηθούν επενδύσεις, να στηριχτούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, να ενθαρρυνθεί η χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα και να βελτιωθεί γενικότερα το επενδυτικό κλίμα.
Προϋπόθεση για την ευόδωση του σχεδίου της Ε.Ε. είναι τα κράτη-μέλη της Ευρώπης, η περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση και οι επιχειρήσεις να λειτουργήσουμε ως ομάδα με κοινό όραμα και στρατηγική. Γιατί η ζωή επιβεβαιώνει κάθε μέρα αυτό που είπε στην εναρκτήρια ομιλία του μπροστά στο ΕΚ ο Πρόεδρος της ΕΕ Juncker : “This is not the time for business as usual”.
*Ο Αργύρης Περουλάκης, Αναπληρωτής επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα
Χρήσιμοι σύνδεσμοι:
http://ec.europa.eu/greece/news/2016/20160209_3themes_ependytiko_sxedio_el.htm
http://ec.europa.eu/priorities/jobs-growth-and-investment/investment-plan_el https://ec.europa.eu/priorities/publications/investment-plan-latest-efsi-figures_en http://www.eib.org/efsi/index.htm
http://www.eib.org/eiah/
https://ec.europa.eu/priorities/european-investment-project-portal-eipp_en