Τελετή-εκδήλωση μνήμης για τους πατριώτες Κρητικούς που αιχμαλωτίστηκαν στη Στοά «Μακάσι» στις 15 Ιουνίου 1943 από τους γερμανούς κατακτητές, πραγματοποιήθηκε σήμερα στο μνημείο που υπάρχει στο συγκεκριμένο σημείο κάτω από τον Προμαχώνα Μαρτινέγκο.

Τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση και κατατέθηκαν στεφάνια από τους: εκπρόσωπο της Βουλής των Ελλήνων Βασίλη Κεγκέρογλου, την Αντιπεριφερειάρχη Κρήτης Βιργινία Μανασάκη, την Αντιδήμαρχο Ηρακλείου Αριστέα Πλεύρη, εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων-Σωμάτων Ασφαλείας, πολιτικών κομμάτων, Ενώσεων Αποστράτων, Αντιστασιακών Οργανώσεων, ενώ παραβρέθηκαν συγγενείς των εκτελεσθέντων.

Η Αντιπεριφερειάρχης Κρήτης Βιργινία Μανασάκη σε δήλωση της αμέσως με την  τελετή μνήμης στο χώρο της Ενετικής Πύλης «Μακάσι» ανέφερε: «Μια ιστορική ημέρα τιμής, μνήμης και δόξας για όσους θυσίασαν τη ζωή τους για την Πατρίδα, για σπουδαία ιδανικά όπως είναι η ελευθερία , η ανεξαρτησία, σημαντικές αξίες που σήμερα παρά ποτέ είναι επίκαιρα. Ο ελάχιστος φόρος τιμής στην ιστορική στοά Μακάσι, για να θυμόμαστε παντοτινά τη θυσία αυτών των ανθρώπων».

Ιστορικό

Ομιλία στο ιστορικό της στοάς Μακάσι, στο πλαίσιο της τελετής έκανε ο διευθυντής του 12ου δημοτικού σχολείου Ηρακλείου Γιάννης Γαλανάκης, ο οποίος ανέφερε:

«Η στοά Μακάσι, αποτελεί τμήμα της ενετικής  οχύρωσης της πόλης του Ηρακλείου και βρίσκεται κάτω από τον Προμαχώνα Μαρτινένγκο. Είναι μια από τις πολλές στρατιωτικές στοές του ενετικού οχυρωματικού περιβόλου. Πρόκειται για μία πύλη αποκλειστικά στρατιωτικού χαρακτήρα, που οδηγούσε μέσω ενός επιμήκους θολοσκεπούς διαδρόμου μήκους, 110 μ στον ανοικτό χώρο της ανατολικής χαμηλής πλατείας του προμαχώνα Μαρτινέγκο.

Μέχρι τον Νοέμβριο του 1943 χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο για τους πολίτες της πόλης του Ηρακλείου.

Στην ιστορική πορεία των λαών συμβαίνουν γεγονότα και πράξεις, που συναρπάζουν με το μεγαλείο τους, αλλάζουν τη ροή της ιστορίας, σφραγίζουν τους αιώνες, φωτίζουν και καθοδηγούν το μέλλον. Ένα τέτοιο γεγονός, σύμβολο και ορόσημο, υπήρξε η Μάχη της Κρήτης. Μετά την κατάρρευση, ένας μεγάλος αριθμός από τους Έλληνες αξιωματικούς και στρατιώτες προτίμησαν να μη παραδοθούν. Βρήκαν καταφύγιο στα απρόσιτα Κρητικά βουνά και μαζί με ντόπιους οπλισμένους Κρήτες συγκρότησαν τους πρώτους πυρήνες αντίστασης εναντίον του κατακτητή. Η Κρητική αντίσταση ήταν η πρώτη γενναία άρνηση υποταγής και το πρώτο ελπιδοφόρο μήνυμα στις άλλες κατακτημένες περιοχές της Ευρώπης.

Οι Κρήτες, μετά τη Μάχη της Κρήτης δε δαμάζονται και συνεχίζουν την ηρωική τους αντίσταση για 4 ακόμα χρόνια από τις απόκρημνες και υπερήφανες βουνοκορφές του Ψηλορείτη, της Δίκτης και των Λευκών Ορέων. Δημιουργούνται πλήθος από αντιστασιακές οργανώσεις σε ολόκληρη την Κρήτη, όπως του Μανώλη Μπαντουβά στον Αγ. Σύλλα, του Πετρακογιώργη στις Καμάρες, η ομάδα του Αδάμη Κρασανάκη στη Δίκτη,  η Οργάνωση Ανωγείων, η οργάνωση του Ραφτόπουλου στη Βιάννο, η Οργάνωση του Γρηγοράκη στον Κρουσώνα, η Οργάνωση του Κατσιά στα Σφακιά, η οργάνωση του Μάντακα στα Λευκά όρη, του Γιώργη Κατσιρντάκη στα Χουστουλιανά, κ.α.

Στο δρόμο όμως για την ελευθερία, σημαίνοντα ρόλο και νόημα αποκτάει η στοά Μακάσι, όπου χρησιμοποιείται από τους Γερμανούς κατακτητές για να φυλακίζουν αμάχους και ομήρους που συνελάμβαναν κατά διαστήματα ως αντίποινα.

Στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής γίνονται συνεχώς συλλήψεις αντιστασιακών και συνεργατών τους. Οι συλληφθέντες φυλακίζονται σε διάφορα σημεία και φυλακές του νησιού. Οι Γερμανοί εφάρμοζαν το αξίωμα της συλλογικής ευθύνης, σύμφωνα με το οποίο γίνονταν συλλήψεις όχι μόνο υπόπτων αλλά και αθώων πολιτών, προκειμένου να διασφαλιστεί επαρκής αριθμός ατόμων που θα τιμωρούνταν για ότι έκριναν άξιο τιμωρίας.

Τα  ξημερώματα προς την 15η Ιουνίου 1943, ένα πολύ μεγάλο κύμα συλλήψεων πραγματοποιήθηκε σε όλη την Κρήτη, το οποίο οι μελετητές της Κρητικής Αντίστασης το ονομάζουν ως το «Μεγάλο Μπλόκο της Κρήτης». Οι ναζί συλλαμβάνουν περίπου 300 πολίτες, συνεργάτες των αντιστασιακών απ’ όλους τους νομούς της Κρήτης και τους φυλακίζουν στη Στοά «Μακάσι». Στη Στοά οδηγήθηκαν και πολλοί από αυτούς που είχαν συλληφθεί νωρίτερα, πριν από το Μεγάλο Μπλόκο και είχαν φυλακιστεί σε διάφορες άλλες φυλακές της Κρήτης. Μεταξύ των ομήρων ήταν και μία ομάδα Λασιθιωτών, οι οποίοι είχαν συλληφθεί πριν από το Μεγάλο Μπλόκο και κρατούνταν στη Μονή Κρουσταλλένιας στο Λασίθι.

Ο συνολικός χρόνος παραμονής των ομήρων στη στοά ήταν περίπου 12-15 ημέρες. Κατόπιν μεταφέρθηκαν στο λιμάνι για να επιβιβαστούν στο πλοίο “MADONNA” για τον Πειραιά, όπου κλείστηκαν στα αμπάρια, ενώ όλο το υπόλοιπο πλοίο ήταν φορτωμένο με τραυματίες Γερμανούς στρατιώτες από το μέτωπο της Αφρικής. Το πλοίο έφτασε στον Πειραιά μετά από δύο μέρες, όπου οι κρατούμενοι οδηγήθηκαν στις φυλακές Βούρλων της Δραπετσώνας. Μετά από παραμονή 15-18 ημερών μεταφέρθηκαν πάλι με πλοίο στην Θεσσαλονίκη.

Το ταξίδι συνεχίστηκε με τρένο όπου στοιβάχτηκαν ασφυκτικά και μέσω Βουλγαρίας έφτασαν στη Γιουγκοσλαβία. Το τρένο σταμάτησε στην πόλη Ζέμουν (Semlin), σε χώρο που είχε μετατραπεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Μετά από παραμονή 110 ημερών ξεκίνησαν για τον τελικό τους προορισμό στο στρατόπεδο Μαουτχάουζεν, όπου έφτασαν στις αρχές Νοέμβρη του 1943.

Ο πραγματικός αριθμός των κρατούμενων που έφτασαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουντχάουζεν παραμένει άγνωστος και εξακολουθεί να αποτελεί, μαζί με την αναζήτηση για τα πλήρη στοιχείων όλων των συμπατριωτών μας που μεταφέρθηκαν εκεί, αντικείμενο έρευνας. Σύμφωνα με τον μελετητή Ελευθέριο Φοινίτση, γνωρίζουμε τα ονόματα 112 Ηρακλειωτών, 38 Λασιθιωτών, 35 Ρεθυμνιωτών και 34 Χανιωτών.

Ένα χρόνο αργότερα από το Μεγάλο Μπλόκο, τον Ιούνιο του 1944, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν και πάλι στη στοά Μακάσι το σύνολο των Εβραίων της Κρήτης, 269 άτομα και 150 πατριώτες από ολόκληρη την Κρήτη. Στις 8 Ιουνίου 1944 τους επιβίβασαν στο πλοίο Τάναϊς, ελληνικών συμφερόντων, αλλά επιταγμένο από τους Γερμανούς. Προορισμός του πλοίου ήταν το λιμάνι του Πειραιά. Από τον Πειραιά οι Γερμανοί θα μετέφεραν τους ομήρους σε στρατόπεδα εργασίας στη Γερμανία..

Το πλοίο βυθίστηκε στις 9 Ιουνίου ανοιχτά της Σαντορίνης και όλοι οι όμηροι πνίγηκαν. Μεταξύ των κρατούμενων που μεταφέρονταν με το πλοίο ήταν επίσης 112 αιχμάλωτοι Ιταλοί. Ως προς τις συνθήκες βύθισης του πλοίου Τάναϊς υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις. Άλλοι ιστορικοί και μελετητές ισχυρίζονται ότι το πλοίο βούλιαξε από συμμαχική ενέργεια και συγκεκριμένα από το βρετανικό υποβρύχιο “VIVID” και άλλοι ότι το πλοίο βούλιαξαν οι ίδιοι οι Γερμανοί άγνωστο πως.

Πέραν των ομήρων που μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα εργασίας της Γερμανίας και μέχρι την απελευθέρωση, πολλοί Κρήτες φυλακίστηκαν στη Στοά Μακάσι και οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Η Στοά Μακάσι ονομάστηκε «Μνημείο Εθνομαρτύρων και Αφανών Ηρώων», ένας χώρος μνήμης για τους πολιτικούς κρατούμενους της Κρήτης που φυλακίστηκαν στον χώρο αυτό. Το μνημείο όμως αυτό δεν περιορίζεται μόνο στη μνήμη αυτών, αλλά και σε όλους τους συμπατριώτες μας που αγωνίστηκαν, φυλακίστηκαν, εκτελέστηκαν ή πέθαναν στον αγώνα για την ελευθερία.

Στη σημερινή τελετή της Περιφέρειας Κρήτης και του Δήμου Ηρακλείου θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι Κρητικοί το Μάη του 41 και η εθνική αντίσταση που ακολούθησε  στ’ όνομα της Ελλάδας, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, πλήρωσαν το Χρέος, κάτι που εμείς οι νεότεροι οφείλουμε να αναγνωρίζουμε και να το τιμούμε.

Στις σημερινές δύσκολες ώρες που περνάει η Ελλάδα, αλλά και η ανθρωπότητα με την οικονομική εξαθλίωση, την καταπάτηση των ανθρώπινων αξιών,  την περιφρόνηση στο δίκαιο και στα δικαιώματα των λαών, που μας οδηγούν σταθερά σε μια εποχή  με κυρίαρχο το νόμο του ισχυρότερου, ιδανικά, όπως η Ελευθερία,  το Δίκαιο,  η Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια και η Ειρήνη, θα πρέπει να μας εμπνέουν.

Στη σημερινή εποχή του υλικού ευδαιμονισμού, της ιδιοτέλειας και της αδιαφορίας, τέτοιες στάσεις  ζωής παραμένουν ορόσημα, φωτεινοί φάροι, πνευματικοί ταγοί, καθοδηγητές της ζωής μας, μιας ζωής που θέλουμε κι απαιτούμε,  να έχει νόημα, ιδανικά, αξίες, μιας ζωής ουσιαστικής όχι κίβδηλης, μιας δημιουργικής ζωής γεμάτη δράση, προοπτική προόδου, μιας ζωής που να διακρίνεται για τον ηρωισμό και την αξιοπρέπεια, έννοιες που καταρρακώθηκαν τα τελευταία χρόνια. Ας έχουμε λοιπόν παράδειγμα ζωντανό στη συνείδησή μας και οδηγό στη πορεία μας την ηρωική αντίσταση των συμπατριωτών μας, τους αφανείς ήρωες και εθνομάρτυρες και ας γίνουμε μιμητές του έργου τους κι άξιοι συνεχιστές τους, ειδικά στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε τώρα στο κατώφλι του 21ου αιώνα».

Ακολουθήστε το flashnews.gr στο Google News και την σελίδα μας στο Facebook