Στη δημοσιότητα έδωσε το κείμενο που κατατθεσε η δημοτική παρ’αταξη “Ηράκλειο Ενεργοί Πολίτες” στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το σχέδιο ολοκληρωμένων αστικών παρεμβάσεων στο Δήμο Ηρακλείου.
Aναλυτικά το κείμενο με τις προτάσεις των Ενεργών Πολιτών:
ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΣΟΑΠ)
ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (ΒΑΑ)
ΓΕΝΙΚΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ
Η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του ΕΠ της Περιφέρειας Κρήτης, έστειλε πρόσκληση στους Δήμους Ηρακλείου και Χανίων για την υποβολή προτάσεων Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (BAA), στο πλαίσιο του ΕΠ ΚΡΗΤΗ 2014-2020. ( εγγ. 1815/6-5-2016 )
Οι Δήμοι Ηρακλείου και Χανίων, καλούνται να υποβάλλουν προτάσεις Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΒΑΑ), με εφαρμογή του εργαλείου των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων (ΟΧΕ), σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη ενότητα 4.2, «Ολοκληρωμένες δράσεις για Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη» του ΕΠ ΚΡΗΤΗ 2014-2020.
Οι πόροι του ΕΠ ΚΡΗΤΗ 2014-2020, οι οποίοι διατίθενται για χρηματοδότηση στρατηγικών ΒΑΑ ανέρχονται συνολικά σε 23.937.500 ευρώ (Δημόσια Δαπάνη) εκ των οποίων ποσό 21.750.000 € συγχρηματοδοτείται από ΕΤΠΑ και 2.187.500 € από το ΕΚΤ.
Ο Δήμος Ηρακλείου επέλεξε να αναπτύξει τη Στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΒΑΑ) μέσα από ένα χωροταξικό εργαλείο, αυτό του Σχεδίου Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ), εντάσσοντας την περιοχή ΒΑΑ ως υποσύνολο, σε ένα ευρύτερο χώρο, αυτό του ΣΟΑΠ. ( φαίνεται στους σχετικούς χάρτες που συνοδεύουν την μελέτη)
Έτσι, τόσο στην πρόσκληση του Δήμου για διαδικασία διαβούλευσης, όσο και στις παρουσιάσεις που έγιναν και περιλαμβάνονται στα υλικά της διαβούλευσης, τα δύο αυτά αντικείμενα εμφανίζονται ως ενιαίο αντικείμενο (ΣΟΑΠ – ΒΑΑ), ενώ ο τίτλος της μελέτης (παραδοτέο 1) φέρει τον τίτλο «Εκπόνηση Σχεδίου Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων στο Δήμο Ηρακλείου».
Α. Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ)
Κατά την εγκ. 81168/ΕΥΣΣΑ 1796/30/07/2015 της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων – ΕΣΠΑ, για το σχεδιασμό, υλοποίηση και παρακολούθηση των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων ως εργαλείων Ολοκληρωμένης Χωρικής Ανάπτυξης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της προγραμματικής περιόδου 2014 – 202, οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ) διακρίνονται σε:
α) ΟΧΕ για Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (ΒΑΑ) και
β) ΟΧΕ για άλλες χωρικές στρατηγικές, που αφορούν σε άλλες χωρικές ενότητες, εκτός αυτών που προβλέπονται για τις ΟΧΕ Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΒΑΑ).
Με την εγκύκλιο δίδονται οδηγίες για την ανάπτυξη των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων (ΟΧΕ) και τον τρόπο που αυτές εντάσσονται στα Περιφερειακά Προγράμματα.
Όμως πουθενά στην εγκύκλιο, ούτε και σε άλλα κείμενα του ΕΣΠΑ 2014-2020, δεν αναφέρεται ως προϋπόθεση για τις Ολοκληρωμένες Χωρικές επενδύσεις (ΟΧΕ) και συγκεκριμένα για την Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (ΒΑΑ), η εκπόνηση Σχεδίου Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ).
Ερωτήματα που προκύπτουν
Γιατί είναι απαραίτητη η από κοινού εξέταση του σχεδίου ολοκληρωμένων αστικών επεμβάσεων ( ΣΟΑΠ) και Βιώσιμης Αστικής ανάπτυξης (ΒΑΑ) στο δήμο μας αφού κάτι τέτοιο δεν προκύπτει σαν απαραίτητο στοιχείο για την χρηματοδότηση έργων και παρεμβάσεων από το ΕΠ ΚΡΗΤΗ 2014-2020; ».
Στο Περιφερειακό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης ( ΦΕΚ 1486/Β/10.10.2003) προτείνεται να καταρτιστεί και να εγκριθεί ΣΟΑΠ, για λόγους υποδειγματικούς, στην Πόλη του Ηρακλείου και ειδικά σε ζώνη κατά μήκος του διερχόμενου διευρωπαϊκού άξονα, της σύνδεσής του με το αεροδρόμιο Ηρακλείου και της περί το αεροδρόμιο περιοχής.»
Όμως, το μεγαλύτερο μέρος της ζώνης αυτής δεν περιλαμβάνεται στο όριο της ζώνης του υπό διαβούλευση ΣΟΑΠ, αντίθετα περιλαμβάνονται άλλες ζώνες.
Ο Δήμος Ηρακλείου στην 368/2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου αποφασίζει «την εκπόνηση Σχεδίου Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ), σύμφωνα και με τις κατευθύνσεις υπερκειμένων επιπέδων σχεδιασμού.
Η περιοχή εφαρμογής του ΣΟΑΠ, απεικονίζεται στον χάρτη 1.9.4, ως περιβάλλουσα των ενδεικνυόμενων περιοχών εφαρμογής προγραμμάτων ολοκληρωμένης χωρικής προσέγγισης (ΤΑΠΤοΚ, ΒΑΑ και ΟΕΕ). Η εκπόνηση ΣΟΑΠ στον Δήμο Ηρακλείου προβλέπεται από το υπό έγκριση Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού »
Η Περιφέρεια όμως, με την υπ’ αρ. 75/2015 απόφαση του Περιφ. Συμβουλίου (σελ. 82, 83 κ 84 της 75/2015 Απόφασης του Περ. Συμβουλίου) σε σχολιασμό θεωρεί υπερβολικά μεγάλη ( αποτρεπτική) την δαπάνη μελέτης το ως άνω ΣΟΑΠ
Β. Σχέδια Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ)
Η κατάρτιση και έγκριση Σχεδίων Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ), προβλέπεται από το άρθρο 12 του Ν. 2742/1999 «Χωροταξικός σχεδιασμός και αειφόρος ανάπτυξη και άλλες διατάξεις». Ο νόμος αυτός σήμερα έχει αντικατασταθεί από το Ν.4269/2014 «Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση −Βιώσιμη ανάπτυξη». Το άρθρο 12 που αφορά στα ΣΟΑΠ, δεν έχει καταργηθεί, αλλά βρίσκεται υπό αναθεώρηση.
Συγκεκριμένα, με το άρθρο 13 του Ν.4269/2014 για την «Εναρμόνιση χωροταξικών και πολεοδομικών διατάξεων προς το νέο σύστημα χωρικού σχεδιασμού» προβλέπεται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο τροποποιούνται, συμπληρώνονται και αναμορφώνονται, ορισμένα άρθρα των Ν. 2742/1999 και Ν. 2508/1997, μεταξύ των οποίων το άρθρο 12 του Ν. 2742/1999 για τα ΣΟΑΠ.
Τα υπόλοιπα άρθρα που προβλέπεται να αναθεωρηθούν είναι τα άρθρα 10 και 11 του Ν. 2742/1999 για τις Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (ΠΟΑΠΔ) και Περιοχές Ειδικών Χωρικών Παρεμβάσεων (ΠΕΧΠ).
Τα υπό αναθεώρηση άρθρα του Ν. 2508/1997 είναι όλα όσα αφορούν στις αναπλάσεις, στην ανασυγκρότηση και πολεοδομική αναμόρφωση προβληματικών και υποβαθμισμένων περιοχών, στις ζώνες ειδικής ενίσχυσης, ενεργού πολεοδομίας και αστικού αναδασμού (άρθρα 8-17, 19, 22 και 23).
Τα Σχέδια Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ) καταρτίζονται εντός του πλαισίου των κατευθύνσεων του εθνικού και περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού για την προώθηση ολοκληρωμένων στρατηγικών αστικού σχεδιασμού σε πόλεις ή τμήματά τους, καθώς και σε ευρύτερες αστικές περιοχές που παρουσιάζουν κρίσιμα και σύνθετα προβλήματα αναπτυξιακής υστέρησης, κοινωνικής και οικονομικής συνοχής, περιβαλλοντικής υποβάθμισης και ποιότητας ζωής.
Η διαδικασία κατάρτισης των ΣΟΑΠ κινείται είτε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων (σήμερα ΥΠΕΝ), είτε με πρωτοβουλία της Περιφέρειας (σήμερα Αποκεντρωμένης Διοίκησης), είτε με πρωτοβουλία του οικείου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου ή δεύτερου βαθμού.
Εγκρίνονται με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και των κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Με την τελευταία παράγραφο του άρθρου 12 ορίζεται ότι: «Εγκεκριμένα γενικό πολεοδομικό σχέδια, σχέδια χωρικής και οικιστικής οργάνωσης ανοικτών πόλεων ή άλλα σχέδια χρήσεων γης πολεοδομικού χαρακτήρα πρέπει να τροποποιηθούν ή αναθεωρηθούν με τη διαδικασία που ορίζεται στις διατάξεις που τα διέπουν μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ετών από την έγκριση των σχεδίων του άρθρου αυτού, προκειμένου να εναρμονισθούν προς τις κατευθύνσεις και λοιπές ρυθμίσεις των ΣΟΑΠ».
Επομένως τα ΣΟΑΠ δεσμεύουν το στρατηγικό πολεοδομικό σχεδιασμό.
Για τις προδιαγραφές εκπόνησης μελετών των Σχεδίων Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ) έχει εκδοθεί υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 1341/Α/24.04.2012)
Μία πρώτη ματιά στο προτεινόμενο ΣΟΑΠ της μελέτης δημιουργεί ερωτήματα όπως:
Γιατί είχαμε την επιλογή των συγκεκριμένων περιοχών (ΣΟΑΠ-ΒΑΑ) και όχι άλλων που ικανοποιούν ίσως πιο έντονα τα κριτήρια που θέτονται ; (π.χ. Θέρισος – Δειλινά, Φοινικιά – περιοχή ΤΕΙ, Τρεις Βαγιές, Αλικαρνασσός κλπ ) Όμως οι πληροφορίες που δίνονται έμμεσα, σχετικά με τα κριτήρια οριοθέτησης, μέσω των πινάκων των στατιστικών στοιχείων που αξιοποιούνται τόσο για την περιοχή ΒΑΑ, όσο και για την περιοχή ΣΟΑΠ, γεννούν πάρα πολλά ερωτηματικά για το αν πράγματι αυτές είναι οι περιοχές με τα πιο «κρίσιμα και σύνθετα προβλήματα, αναπτυξιακής υστέρησης, κοινωνικής και οικονομικής συνοχής, περιβαλλοντικής υποβάθμισης και ποιότητας ζωής».
Οι προτεινόμενες αλλαγές στην Χρήση των επιλεγμένων περιοχών, μήπως πέρα από την ικανοποίηση των γενικών στόχων που τίθενται, κρύβουν και νομιμοποιήσεις μη νόμιμων σημερινών χρήσεων και για τα οποίες υπάρχουν και καταδικαστικές αποφάσεις ;
Β1. Χωροταξικά Πλαίσια
Οι παράλληλες αναφορές, χωρίς ιεράρχηση, στο ισχύον και το υπό αναθεώρηση Περιφερειακό Χωροταξικό και στο Ειδικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό, και η παράθεση πινάκων προτεραιοτήτων ακόμα και της αναθεώρησης του Ειδικού Πλαισίου του 2013 που ακυρώθηκε από το ΣτΕ (σελ. 39-40 της μελέτης ΣΟΑΠ) δημιουργούν σύγχυση, άνευ ιδιαίτερου λόγου δεδομένου ότι:
ο χαρακτήρας της πόλης του Ηρακλείου περιγράφεται σχεδόν πανομοιότυπα τόσο στο ισχύον όσο και στο υπό αναθεώρηση Περιφερειακό Χωροταξικό,
η περιοχή ΣΟΑΠ επίσης στο υπό αναθεώρηση Περιφερειακό Χωροταξικό, εμφανίζεται η ίδια που υπάρχει και στο ισχύον και που όπως αναφέραμε παραπάνω, δεν συμπίπτει με την περιοχή ΣΟΑΠ που προτείνεται,
από το υπό αναθεώρηση Περιφερειακό Χωροταξικό, στην περιοχή ΣΟΑΠ προστίθεται η περιοχή τοπίου από τη νήσο Δία μέχρι το Γιούχτα που πρακτικά δεν υιοθετείται από τη μελέτη ως ενιαία περιοχή παρέμβασης του ΣΟΑΠ,
το Ειδικό Χωροταξικό του Τουρισμού, έχει ήδη αξιολογηθεί και περιλαμβάνεται στις προτάσεις του υπό αναθεώρηση Περιφερειακού Χωροταξικού και
σε κάθε περίπτωση, η αναθεώρηση του Περιφερειακού Χωροταξικού δεν έχει ολοκληρωθεί κι έτσι δεν μπορεί να αξιοποιηθεί με ασφάλεια.
β2) Πολεοδομικές ρυθμίσεις –Μελέτη ανάπλασης
Η μελέτη ΣΟΑΠ επιχειρεί να επιλύσει όλα τα συσσωρευμένα προβλήματα και αντιφάσεις που έχουν δημιουργηθεί την τελευταία δεκαπενταετία και αφορούν ελλείψεις περιεχομένου και (μη) συμβατότητας ενός Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Ν. 1337/83, περιοχών επεκτάσεων σχεδίου πόλης με τα γνωστά προβλήματα ελλείψεων σε κοινόχρηστους χώρους, του ρυμοτομικού της παλιάς πόλης που η πολεοδομική μελέτη ανάπλασης θα υποκαθιστούσε, αλλά που αυτό δεν έγινε αφού η μελέτη δεν έχει ακόμα εγκριθεί.
Στην προσπάθεια αυτή η μελέτη ΣΟΑΠ, ενώ κάνει την απόπειρα να καθορίσει χρήσεις γης, συναντά νέα εμπόδια, όπως η κατάργηση του Β’ κεφαλαίου του Ν. Ν.4269/2014 με το Ν. 4389/2016 (ΦΕΚ 94/Α/27-5-2016), «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις» που καθόριζε νέα μίγματα χρήσεων γης, πράγμα το οποίο επισημαίνεται και στην ίδια τη μελέτη ΣΟΑΠ.
Στόχοι – ενέργειες – προτάσεις
Το προτεινόμενο σχέδιο ΣΟΑΠ – ΒΑΑ αναφέρει ανάμεσα και σε άλλα κενά …..ότι
«…Το βασικό όμως «ΚΕΝΟ» αφορά στην λειτουργική σύνδεση της παλιάς πόλης και του παράκτιου μετώπου με την Κνωσό και το λιμάνι, πύλη εισόδου της κρουαζιέρας, έχει σαν συνέπεια λιγότερους επισκέπτες στην πόλη και μειωμένη ωφέλεια για τις επιχειρήσεις που συντηρούνται οριακά ή κλείνουν και λόγω των συνεπειών της οικονομικής κρίσης»
Για τον σχεδιασμό όλων των μέτρων και παρεμβάσεων που θα ικανοποιούσε την λύση στον παραπάνω στόχο απαιτούνται.
Να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή ότι στο επίκεντρο του σχεδιασμού πρέπει να είναι ο άνθρωπος οι σημερινές του ανάγκες για εκπαίδευση, εργασία, πολιτισμό, ανάπτυξης, ποιότητα ζωής, διαβίωσης σε περιβάλλον που θα σέβεται και θα τον σέβεται.
Το πρώτο μεγάλο ερώτημα είναι αν ένα σχέδιο ΣΟΑΠ – ΒΑΑ, που υλοποιείται χρηματοδοτικά από φορείς που οι επιλογές τους σε σχέση με δικές μας αναπτυξιακές και άλλες, προτεραιότητες είναι διαφορετικές και πολλές φορές σε σύγκρουση, πόσο μπορεί να είναι αποτελεσματικό ;
Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις είναι πολλές και απαραίτητες. Οι πόροι λίγοι άρα απαιτείται μία πιο συγκεκριμένη ιεράρχηση και επιλογή δράσεων ώστε να έχομε το βέλτιστο αποτέλεσμα δημιουργώντας υπεραξία για τους ανθρώπους και το περιβάλλον.
Σε αυτή την κατεύθυνση καταθέτουμε μερικές σκέψεις.
Α. Χάραξη πολιτικής και σχεδιασμού με πολύπλευρη αναπτυξιακή ματιά που θα ικανοποιεί οικονομικούς αναπτυξιακούς στόχους και όχι μόνο τουριστικής υποδομής και προβολής. Τέτοιες παρεμβάσεις θα μπορούσαν να είναι σχεδιασμοί αγροτικής και διατροφικής παραγωγής, μέτρα ανάπτυξης και στήριξης των τοπικών μικρών και μεσαίων μονάδων της αγοράς για να ανταποκρίνονται στον ανταγωνισμό των πολυεθνικών που κατακλύζουν και την αγορά μας. Τέτοιες δεν υπάρχουν ή δεν αναφέρονται γιατί δεν είναι επιλέξιμες;
β) Στρατηγικός Πολεοδομικός Σχεδιασμός
Ισχύει το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο των καποδιστριακών Δήμων Ηρακλείου, Αλικαρνασσού και Γαζίου που αναθεωρήθηκε το 2003 (ΦΕΚ 696/Δ/08.07.2003).
Το νότιο τμήμα του υπό διαβούλευση ΣΟΑΠ αφορά σε περιοχή που δεν είναι ενταγμένη στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο.
Σχετικά με την Κνωσσό, από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο προβλέπεται ο καθορισμός ζωνών προστασίας αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.
Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Ν. 2508/97, δηλαδή σχέδιο σε ολόκληρη την έκταση του Δήμου Ηρακλείου, δεν έχει εκπονηθεί.
γ) Μελέτη Ανάπλασης Παλιάς Πόλης
Η μελέτη Ανάπλασης της Παλιάς Πόλης, δεν έχει ακόμα εγκριθεί, όμως από το 2002, εγκρίθηκε η προκαταρκτική πρόταση ανάπλασης (ΦΕΚ 89/Δ/12.02.2002).
Η περιοχή μελέτης ανάπλασης βρίσκεται εξ ολοκλήρου στην περιοχή ΒΑΑ και ΣΟΑΠ.
Από τη μελέτη ανάπλασης προτείνονται μια σειρά από έργα και δράσεις που συνάδουν και μπορούν να υπηρετήσουν την πολιτική ΒΑΑ, επομένως μπορούν να αξιοποιηθούν (π.χ. πολιτιστικές διαδρομές και δραστηριότητες, κυκλοφοριακά θέματα, περιβαλλοντική ανασυγκρότηση, εξοικονόμηση ενέργειας και νερού κλπ.).
Η προκαταρκτική πρόταση ανάπλασης αποτελεί ουσιαστικά το μοναδικό θεσμοθετημένο πολεοδομικό εργαλείο πάνω στο οποίο θα μπορούσε να στηριχθεί η πολιτική ΒΑΑ για την περιοχή που περιλαμβάνει.
Ωστόσο, η μη έγκριση της πολεοδομικής μελέτης ανάπλασης, αποτελεί μια τεράστια εκκρεμότητα που καθορίζει την εξέλιξη της πόλης.
Αποτέλεσμα της εκκρεμότητας αυτής είναι να συνεχίζει να εφαρμόζεται το σχέδιο του 1958, για την αποτροπή των συνεπειών του οποίου ξεκίνησε η μελέτη ανάπλασης, προκειμένου να προστατεύσει και να αναδείξει το ιστορικό κέντρο.
Δ) Πολιτικές ορθής διαχείρισης και αξιοποίησης του υδάτινου δυναμικού με σχεδιασμό και παρεμβάσεις τόσο στην ορθή χρήση, στην οικονομία και στον περιορισμό των «απωλειών» από το 55% που είναι σήμερα σε πλαίσια 20 ή 25%.
Ηλεκτρονική παρακολούθηση και μέτρηση σε όλο το εύρος του δικτύου από το σημείο αναχώρησης μέχρι και τον τελευταίο καταναλωτή. Αξιοποίηση όλων των υφιστάμενων και προβλεπόμενων πηγών νερού ύδρευσης με σεβασμό στο περιβάλλον, με οικονομία στο συνολικό κόστος και στην ποιότητα. Νέα δίκτυα σε μεγάλα τμήματα της πόλης ώστε να γίνει εφικτό, σε συνδυασμό με τα προηγούμενα, ό στόχος δίκτυα υπό συνεχή πίεση με φθηνό, υγιεινό και κατάλληλο νερό χρήσης. Αξιοποίηση εναλλακτικών τρόπων για νερό άρδευσης και υλοποίηση προς τούτο σχετικών δράσεων.
Ε). Πολιτικές ενεργειακών παρεμβάσεων και οικονομίας ιδιαίτερα στα δημοτικά κτίρια, στον Δημοτικό φωτισμό, στα εκπαιδευτήρια με αξιοποίηση ήπιων μορφών ( ήλιος ) αλλά και χαμηλής κατανάλωσης συσκευές. Είναι χαρακτηριστικό ότι δίνονται προς δημοπράτηση
ακόμα και σήμερα έργα που τα προτεινόμενα προς χρήση φωτιστικά δεν είναι ενεργειακά οικονομικά. Το ποσοστό δε των φωτιστικών με τεχνολογία led είναι πολύ χαμηλή. Επίσης σε πολύ μεγάλη έκταση θα μπορούσαν ΑΠΕ να χρησιμοποιηθούν για τις χρήσεις γεωτρήσεων,, βιολογικών κλπ
ΣΤ. Σοβαρές περιβαλλοντικές παρεμβάσεις ιδιαίτερα – γιατί είναι ξεχασμένο και δεν αναφέρεται (στο τομέα πάρκο – πράσινο) για το μητροπολιτικό πάρκο Ερυθραίας.
Επίσης πολιτικές και δράσεις – έργα για τα απορρίμματα. Είναι πολύ μεγάλο το χρονικό διάστημα που το θέμα αυτό απασχολεί αλλά οι υλοποιούμενες ενέργειες είναι σε αναντιστοιχία με τις αναγκαίες. Η πόλη απαιτεί :
Σοβαρή, συχνή, αποτελεσματική επεξεργασία απορριμμάτων με ιδιαίτερο προσανατολισμό στην ανακύκλωση και επανάχρηση. Υλοποίηση των αποφάσεων για την τελική διαχείριση και του τοπικού σχεδίου διαχείρισης, και της οριστικής λύσης. Ένα πρέπει να είναι ευκρινές. Η πόλη, οι κάτοικοι, το περιβάλλον δεν μπορεί να συνεχίσει να αποδέχεται την επί δύο και πλέον χρόνια κατάσταση της μη διαχείρισης …… Τα βήματα πρέπει να είναι γρήγορα και αποτελεσματικά.
Ζ. Εικόνα της Πόλης : κυκλοφοριακό – σεβασμός στον πολίτη – πόλη ελκυστική και λειτουργική για τους όλους δημότες και ιδιαίτερα για τα ΑΜΕΑ.
Η μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου, οι ενναλακτικές μετακινήσεις στο ιστορικό κέντρο, σε συνδυασμό με ανάπτυξη και προβολή του ιστορικού και πολιτιστικού αποθέματος, η καθιέρωση διαδρομών προβολής, η αξιοποίηση κτιρίων που θα μπορούσαν να δώσουν μια άλλη διάσταση στην πόλη είναι πρώτη προτεραιότητα.
Οι δυνατότητες των «έξυπνων πόλεων » θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και στην παραπάνω κατεύθυνση.
Βέβαια επειδή πόλη δεν είναι μόνο το ιστορικό κέντρο τα παραπάνω θα πρέπει να μας απασχολήσουν συνολικά. Το κυκλοφοριακά σε συνδυασμό με την ποιότητα δρόμων, πεζοδρομίων ( αν υπάρχουν ) η έλλειψη πάρκων και χώρων εκτόνωσης δημιουργούν ένα ασφυκτικό περιβάλλον σε πολλές γειτονιές και απαιτούν σχεδιασμό και άμεσες παρεμβάσεις.
Η. Σαν στρατηγικό στόχο το πρόγραμμα θεωρεί
Την ενίσχυση της λειτουργικής συσχέτισης μεταξύ της Παλιάς Πόλης με τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού και με το αστικό παράκτιο μέτωπο, συμπεριλαμβανομένης και της ζώνης του λιμανιού – πύλης εισόδου για την κρουαζιέρα.
Την ενίσχυση και εξειδίκευση των χρήσεων και λειτουργιών, τουρισμού και αναψυχής στο βόρειο παράκτιο αστικό μέτωπο
Την ανάκτηση και ανάδειξη των ιστορικών – πολιτιστικών χαρακτηριστικών της Παλιάς Πόλης,
Όμως
Οι μεγάλες αναφορές για διαδρομές, ποδηλατοδρόμους, πεζοδρόμια κλπ δεν νομίζουμε ότι μπορούν να εξυπηρετηθούν από τις υπάρχουσες υποδομές και πραγματικότητα.
Απαιτούνται νέοι σχεδιασμοί, υλοποιήσεις έργων που θα ακολουθούν τα «ίχνη» των μινωικών διαδρομών από την Κνωσσό προς το λιμάνι που βέβαια δεν είναι η σημερινή λεωφόρος Κνωσσού.
Επίσης μεγάλος αριθμός επισκεπτών φθάνει στο νησί μας και από το αεροδρόμιο και η προσπέλαση του τόσο στην πόλη όσο και στους αρχαιολογικούς χώρους δεν είναι η καλύτερη δυνατή.
Μήπως η οριζόμενη περιοχή ΣΟΑΠ θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσης και το οριζόμενο με το πρώτο σχέδιο ΣΟΑΠ ( με βάση το περιφερειακό πλαίσιο του 2003 ) και να συμπεριλάβει επίσης Αλικαρνασσό και Κατσαμπά;
Εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα – δύναμη του νησιού – προωθητικό δυναμικό σχεδιασμού και υλοποίησης
Είναι άριστη συγκυρία για το νησί μας αλλά και γα την πόλη μας η ύπαρξη τόσο των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων αλλά και η παρουσία «κρίσιμης» μάζας επιστημονικού, τεχνικού και ερευνητικού δυναμικού. Μπορούν να στηρίξουν, να εξειδικεύσουν και να διαμορφώσουν έργα και δράσεις, καινοτόμες, σύγχρονες και ουσιαστικές.
Θέματα συντηρήσεων, ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων, καινοτόμες δράσεις σε τομείς λειτουργιών της πόλης, σε ζητήματα οργάνωσης του Δήμου και επικοινωνίας και εξυπηρέτησης των δημοτών και επισκεπτών, περιβαλλοντικές παρεμβάσεις και αναπτυξιακές παρεμβάσεις μέσα και από το τεχνολογικό πάρκο είναι μερικά από τα προτερήματα της παρουσίας αυτού του δυναμικού και τα οποία πρέπει να αξιοποιηθούν.
Ο Δήμος πρέπει να εξειδικεύσει τα παραπάνω στους τομείς χρηματοδότησης του ΒΑΑ και να αναζητήσει την ουσιαστική συνεργασία.
Κοινωνικές παρεμβάσεις
Η αποτύπωση όλων των στοιχείων της μελέτης ανέδειξε ενδιαφέροντα σημεία (όχι ότι δεν ήταν γνωστά) με κυριότερα
αντιμετώπιση της φτώχειας, η οποία σαν συνέπεια της οικονομικής κρίσης συνεχώς αυξάνει
αντιμετώπιση των αναγκών για υπηρεσίες βρεφονηπιακής και προσχολικής αγωγής
αντιμετώπιση του προβλήματος, με το κλείσιμο των μικρών εμπορικών καταστημάτων και επιχειρήσεων το οποίο συνεχώς αυξάνει.
Η αντιμετώπιση των νέων προβλημάτων που δημιουργεί η οικονομική κρίση ( άστεγοι, κλπ)
Οι παρεμβάσεις είναι απαραίτητες ιδιαίτερα στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές και πρέπει να έχουν προτεραιότητα. Δομές εκπαίδευσης, δράσεις ενίσχυσης της τοπικής αγοράς, δομές δημοτικής πρωτοβάθμιας υγείας, δομές κοινωνικής ενίσχυσης οικονομικά αδύνατων συμπολιτών μας κ.α.
Κύρια σημεία που απαιτείται να προσεχθούν
1. Οικονομικά
Η υλοποίηση τόσο του προτεινόμενου προγράμματος για ΣΟΑΠ – ΒΑΑ όσο και οι επιμέρους προτάσεις που θα έχουν κατατεθεί, έχουν ένα οικονομικό κόστος κατά πολύ μεγαλύτερο του διαθέσιμου ( πολλαπλάσιου ).Ποιές θα είναι οι προτεραιότητες και οι επιλογές. Μήπως θα πρέπει να μπει και μια νέα παράμετρος στις επιλογές, η αξιολόγηση υλοποίησης κάθε προγράμματος με το τι « αφήνει » διαχρονικά.
2. Επιλογών σχεδίασης και υλοποίησης
Σε πολλά σημεία έχουν αναφερθεί σημεία που προκαλούν, όπως χρήσεις γης σε περιοχές αναμόρφωσης ή μη ύπαρξης πολεοδομικού σχεδίου και για τις οποίες θα πρέπει να αποφευχθούν τροποποιήσεις ιδιαίτερα αν αυτές είναι και πεδίο δικαστικών διενέξεων
3. Γιατί έγκριση από κοινού ΣΟΑΠ και ΒΑΑ
Στην συζήτηση μπήκαν δύο νέα σημεία. Το πρώτο ότι η χρηματοδότηση αφορά ΒΑΑ χωρίς προϋπόθεση ΣΟΑΠ. Δεύτερο ότι ο παλαιός σχεδιασμός του χωροταξικού προέβλεπε άλλη περιοχή ΣΟΑΠ. Γιατί εγκαταλείπεται και γιατί στον προτεινόμενο ΣΟΑΠ δεν έχουν επιλεγεί περιοχές που παρουσιάζουν ισοδύναμα ή και πιο επιβεβαρυμμένα κριτήρια
4. Θα προωθηθεί η εκπόνηση συνολικού τοπικού χωρικού σχεδίου για το σύνολο του Καλλικρατικού Δήμου
5. Θα προωθηθεί η ολοκλήρωση και έγκριση της μελέτης ανάπλασης της παλαιάς πόλης
Στην τελική συζήτηση που θα διεξαχθεί στο δημοτικό συμβούλιο θα καταθέσομε και άλλες επιμέρους προτάσεις που θα στηρίζουν τον παραπάνω βασικό κορμό των προτάσεων μας.