Όλοι φαίνεται το έχουν καταλάβει. Και εδώ και στο εξωτερικό. Αυτό το τελευταίο μετράει πιο πολύ. Δεν έχουμε ηγεσία σ’ αυτή τη χώρα. Ούτε πολιτική, ούτε ιδεολογική. Δεν υπάρχουν ισχυρές δομές για να στηριχθεί η κρατική και εθνική εξουσία και δύναμη. Δεν υπάρχει επαρκώς οργανωμένη κοινωνία. Δεν παράγεται πλούτος συγκρίσιμος με άλλες χώρες. Δεν διακινούνται ιδεολογίες και θέσεις. Και μόνο οι πρόσφυγες και οι μετανάστες αρκούν για να δείξουν σε όλο τον κόσμο ότι είμαστε ένα «ξέφραγο αμπέλι».
Πρώτος το πήρε είδηση και το κατανόησε μέχρι κεραίας ο Ερντογάν. Έσπευσε να αμφισβητήσει τη Συνθήκη της Λωζάνης. Πάνω σ’ αυτή στηρίζονται οι σχέσεις μας με τη γειτονική χώρα. Οι κανόνες και τα σύνορά μας. Αρχιτέκτονας από την ελληνική πλευρά ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Ποια ήταν η δική μας απάντηση; Τρία βασικά λάθη μπορούν να εντοπιστούν. Πρώτον, δεν απάντησε ο αρμόδιος Υπουργός, ούτε επισήμως το Υπουργείο Εξωτερικών. Κάτι ψέλλισαν κύκλοι του Υπουργείου Εξωτερικών. Δεύτερον, το πρώτο μέρος της δήλωσής μας είναι νομικά σωστό: «Όλοι πρέπει να σεβόμαστε τη Συνθήκη της Λωζάνης και το διεθνές δίκαιο.» Προσθέσαμε μία αστόχαστη θέση: «Οφείλουμε να τα σεβόμαστε, όσο οδυνηρό και αν τους φαίνεται αυτό».
Προφανώς δεν γράφτηκε από διπλωμάτη. Ή τουλάχιστον έμπειρο διπλωμάτη. Σαν να ομολογούμε εμείς οι Έλληνες ότι η εφαρμογή της Συνθήκης της Λωζάνης, πονάει τους Τούρκους. Ο Ερντογάν αποδείχθηκε ότι είναι ένας ευφυής αρχηγός Κράτους. Ποτέ μέχρι σήμερα δεν προχώρησε σε πρωτοβουλίες, χωρίς σχέδιο. Και οι πιο πολλές του βγήκαν. Προφανώς ξανάρχισε ένας νέος κύκλος επαύξησης των εκκρεμών ζητημάτων ανάμεσα στην Ελλάδα και τη γειτονική χώρα. Άλλη μία «γκρίζα ζώνη».
Δεύτερον μας πήραν είδηση και οι Αλβανοί. Μας την «πέφτουν» από καιρό σε καιρό για τους Τσάμηδες και την Τσαμουριά. Δεν τους ενδιαφέρουν τα πραγματικά ιστορικά δεδομένα της συνεργασίας τους με τους «Ναζί». Μπροστά τους έχουνε ότι υπηρετεί τον ανιστόρητο μεγαλοϊδεατισμό τους. Θα μπορούσε κανείς να το χαρακτηρίσει ως ζήτημα περιορισμένης διπλωματικής σημασίας. Έχουμε, με τη γειτονική αυτή χώρα, άλλα εκκρεμή ζητήματα, που πρέπει να επιλύσουμε. Η εντυπωσιακή έκπληξη; Ο Γιοχάνες Χαν, αρμόδιος Επίτροπος για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανάμεσα στις άλλες και στις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες, προέβη σε μία εκπληκτική δήλωση. Συμπεριέλαβε στα εκκρεμή, ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αλβανία, ζητήματα και το «τσάμικο ζήτημα». Ε, όχι και αυτό. Ποτέ δεν το αποδεχθήκαμε ως αντικείμενο συζήτησης με τη γειτονική χώρα. Εδώ το Υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε. «Όχι με κύκλους». Προφανώς για να συνομολογήσει ότι απαράδεκτα υποβάθμισε τη σημασία των δηλώσεων του Ταγίπ Ερντογάν.
Όλοι μας πήραν είδηση. Η χώρα μας κατρακυλάει. Γιατί δεν έχει ηγεσία. Γιατί δεν έχει «άμυνα». Σε θεσμούς και στελέχη. Γιατί στεγνώσαμε από ιδεολογία και οράματα! Έτσι, φτάσαμε στην τοξική πηγή κάθε κακού. Μια πηγή, που θα μπορούσε, να μας ξεδιψάσει. Κάτω, όμως, από άλλες συνθήκες.
«Ασθενήσαμε» την Παιδεία μας! Την «εξασθενήσαμε». Η Παιδεία μας δεν έχει ιδεολογία. Ενώ έχει κατακλυστεί από ιδεοληψίες ξεπερασμένων δεκαετιών. Από θέσεις, που ανήκουν στα «απορρίμματα» της ιστορίας. Επιχειρούμε το αντίθετο απ’ όλα τα έθνη. Το αντιδραστικό ανάστροφο από τις νέες λεωφόρους, που ακολουθούν στη γνώση, στην έρευνα και στην αγωγή, τα άλλα ευρωπαϊκά Κράτη. Και, παρά, τις καυχησιολογίες μας, δεν διαμορφώνουμε «υπεύθυνους και ελεύθερους πολίτες». Με «εθνική και θρησκευτική συνείδηση». Όπως, ακριβώς, επιτάσσει το Σύνταγμα από το 1974. Με τη γραφίδα του Ευάγγελου Παπανούτσου, του σπουδαιότερου Έλληνα παιδαγωγού του 20ου αιώνα. Περιεχόμενο και διατύπωση της συνταγματικής εντολής, που καμία αναθεωρητική διαδικασία δεν τόλμησε να αγγίξει. Ούτε εκείνη του 1986. Ούτε εκείνη του 2001. Ούτε η ισχνή Αναθεώρηση του 2008.
Αυτήν την κατάντια στα εκπαιδευτικά μας πράγματα, τη διαπιστώσαμε, αυτές τις μέρες. Τόσο μέσα στη Βουλή, όσο και έξω από αυτή. Όλοι όσοι πονάμε και αγωνιούμε γι’ αυτά. Οι συζητήσεις ήταν πολωτικές. Καθόλου ρήξεις με αφετηρία ιδεολογικές θέσεις και γνώσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος και των εθνικών αναγκών μας. Αντιπαραθέσεις σε επίπεδο ύβρεων. Με υποκρισίες των «φαρισαίων» της πολιτικής. Άλλη μία στεγνή και άδεια εβδομάδα. Τις οδυνηρές ώρες οριστικού ξεπουλήματος εθνικού πλούτου. Και τσαλακώματος των πιο κρίσιμων στρατηγικά, πλην ευαίσθητων θεσμών.
Πρώτο Θέμα, Κυριακή, 2.3.2016