Θυμάμαι την παρουσίαση, από τον Ανδρέα Παπανδρέου, του πενταετούς κυβερνητικού προγράμματος ανάπτυξης 1982-1987, σε ειδική εκδήλωση στο οροπέδιο Λασιθίου. Ο ίδιος πίστευε, ότι τα ζητήματα της κοινωνίας πρέπει να προτάσσονται και για την ορθολογική λειτουργία της οικονομίας και προωθούσε την ισόρροπη ανάπτυξη σε γεωγραφικό, κλαδικό και κοινωνικό πεδίο, που είναι Ζητούμενο και σήμερα.
Ο Α. Παπανδρέου ως πρωθυπουργός, παράλαβε το 1982, από τον απερχόμενο πρωθυπουργό Γ. Ράλλη, ύφεση, τεράστια ελλείμματα και επαπειλούμενη χρεοκοπία. Η εικόνα της κατάστασης, δίνεται ανάγλυφα, στην έκθεση Αβέρωφ που δημοσιεύθηκε και πρόσφατα. Ο ίδιος παρέδωσε το πρώτο εξάμηνο του 1989 ρυθμό ανάπτυξης 5% .
Τέσσερα χρόνια αργότερα το 1993, παρέλαβε και πάλι την χώρα, σε ύφεση, υπερχρέωση και αδυναμία πληρωμών, από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, με απερχόμενο πρωθυπουργό τον Κ. Μητσοτάκη. Κατάφερε τότε με τιτάνια προσπάθεια, να οδηγήσει την ελληνική οικονομία σε σταθεροποίηση και ανάπτυξη. (Τα στοιχεία υπάρχουν κατατεθειμένα στις συζητήσεις των προϋπολογισμών του κράτους στη Βουλή.)
Είναι σημαντικό να αξιολογήσουμε αντικειμενικά την πολιτική του Α. Παπανδρέου. Το πρόβλημα που σήμερα αντιμετωπίζουμε έχει να κάνει πιστεύω, σε μεγάλο βαθμό και με το γεγονός πως η στρατηγική που ακολουθήθηκε τότε δεν αντιμετωπίστηκε σωστά ιστορικά και πολιτικά. Έγινε τεράστια προσπάθεια από την αντιπολίτευση, να απαξιωθεί ο ίδιος Α. Παπανδρέου αλλά και η πολιτική του.
Είναι ιστορικό γεγονός, πως η νεοφιλελεύθερη εμμονή της συντηρητικής παράταξης, οδήγησε την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια σε χρεοκοπία, σε τρεις περιόδους 1981, 1993 και 2009. Η προοδευτική δημοκρατική παράταξη κλήθηκε και στις τρεις περιπτώσεις να διασφαλίσει την έξοδο από την κρίση. Υπάρχουν βέβαια ευθύνες προσώπων, πρακτικών αλλά και στρεβλών θεσμικών λειτουργιών. Το ζήτημα όμως της ιδεολογικής και πολιτικής θεώρησης παραμένει κυρίαρχο.
Η χώρα μας βρίσκεται σήμερα υπό επιτροπεία και αντιμετωπίζει ανεργία, ύφεση και υπερχρέωση. Θα πρέπει να συνεννοηθούμε για τα στοιχεία που συνθέτουν το πρόβλημα της χώρα μας, αλλά και το τρόπο αντιμετώπισης του. Απαιτείται πιστεύω, ένα σύνολο συγκεκριμένων πολιτικών που να συγκροτούν μια ενιαία εθνική στρατηγική, προοδευτικής δημοκρατικής κατεύθυνσης. Μια τέτοια πρόταση πλαίσιο υπάρχει και έχει ήδη συζητηθεί σε συναινετικό κλίμα στη Βουλή με εισήγηση του ΙΜΜ το 2016. Σε αυτή την στρατηγική τα σχέδια περιφερειακής ανάπτυξης, πρέπει να συνδυασθούν με τον κεντρικό σχεδιασμό σε ότι αφορά το νέο εθνικό παραγωγικό μοντέλο.
Η Κρήτη με την προνομιακή γεωγραφική θέση, τις πλουτοπαραγωγικές της δυνατότητες, με το θαυμάσιο κλίμα και την μοναδική στον κόσμο βιοποικιλία, αποτελεί σήμερα ιδανική περιφέρεια, με ενιαία χαρακτηριστικά. Χρειάζεται όμως ενίσχυση στις βασικές τις υποδομές, όπως η ολοκλήρωση του Βόρειου οδικού άξονα, το νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου, μια σειρά Φράγματα κλπ.
Το ΙΜΜ στα συμπεράσματα συνεδρίου που διοργάνωσε το 2011 στα Χανιά, με τίτλο «Μοντέλα βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης, η περίπτωση της Κρήτης», προτείνει τον συνδυασμό της ποιότητας της πρωτογενούς παραγωγής της Κρήτης με τον τουρισμό της. Προτείνει την προώθησης της μεσογειακής διατροφής και της κρητικής κουζίνας για την ποιοτική αναβάθμιση του υπάρχοντος τουριστικού προϊόντος αλλά και την ενίσχυση του γαστρονομικού τουρισμού.
Ο τουρισμός στην Κρήτη έχει τα ίδια προβλήματα με την υπόλοιπη χώρα που έχουν να κάνουν με την υψηλή εποχικότητα, τον μονοθεματικό τουρισμό (κυρίως Ήλιο και παραλία), την υψηλή εξάρτηση από τους tours operators, τον σκληρό διεθνή ανταγωνισμό και την συνεχή μείωση της ανά κεφαλής τουριστικής δαπάνης, παρά την εντυπωσιακή αύξηση των τουριστικών αφίξεων.
Το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδας προτείνει την άμβλυνση της εποχικότητας του ελληνικού τουρισμού, με αλλαγές στο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης. Προτείνει την υιοθέτηση Ειδικών Τοπικών Συμφωνιών Εποχικότητας. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να οργανώνονται σημαντικά περιφερειακά γεγονότα πολιτισμού, αθλητισμού κλπ σε συγκεκριμένες ημερομηνίες εκτός της τουριστικής αιχμής.
Για να έχει το εγχείρημα επιτυχία, θα πρέπει οι μηχανισμοί του τουρισμού και του ΥΠΕΞ, στο εξωτερικό, οι εμπορικοί ακόλουθοι για παράδειγμα κλπ να δραστηριοποιηθούν για την συστηματική διεθνή προβολή αυτών των γεγονότων.
Απαιτείται έμφαση στον θεματικό τουρισμό και στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Να ενισχύσουμε την προβολή του τουριστικού μας προϊόντος στην διεθνή αγορά. Να διευρύνουμε χρονικά την τουριστική «σαιζόν» και να στοχεύσουμε στην προσέλκυση υψηλότερων εισοδηματικά τουριστικών ομάδων.
Αυτή η στρατηγική έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική, με τον συνδυασμό μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων, με την διεθνή προβολή της Ελλάδας, ως μοναδικής ποιότητας τουριστικού προορισμού.
Μην ξεχνάτε τα παγκόσμια και πανευρωπαϊκά πρωταθλήματα στίβου, το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα Μπάσκετ, τους μεσογειακούς αγώνες, τους Ολυμπιακούς αγώνες κλπ. Τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα, ιδιαίτερα αυτά που αφορούν τα μηχανοκίνητα «σπορ», έχουν μοναδική προβολή στα διεθνή τηλεοπτικά μέσα και ως αποδέκτες θέασης υψηλότερα εισοδηματικές ομάδες.
Στο πλαίσιο αυτό οργανώνεται φέτος η αναβίωση, μετά από 40 χρόνια, των αγώνων ταχύτητας αυτοκινήτου στο αεροδρόμιο του Τατοΐου, στις 8 Οκτωβρίου και του σιρκουί, των αγώνων ταχύτητας αυτοκινήτου στη Ρόδο, στις 29 Οκτωβρίου.
Θα μπορούσαν για παράδειγμα να οργανωθούν διεθνείς ποδηλατικοί αγώνες. Ο ποδηλατικός γύρος της Κρήτης με το ιδανικό κλίμα στις ενδιάμεσες εποχές θα ήταν μια πολύ καλή ιδέα.
Ο μηχανοκίνητος αθλητισμός έχει την δυνατότητα να στέλνει ισχυρότατο παγκόσμιο τηλεοπτικό, επικοινωνιακό μήνυμα. Παράδειγμα η Ρωσία όπου στο Sotsi, χαμένο στο πουθενά, διοργάνωσε ολυμπιακούς αγώνες και αγώνες Formula1. Με παρέμβαση του ίδιου του προέδρου Πούτιν που είχε και έχει από κοντά τον Ιδρυτή της Formula1 Bernie Ecclestone.
Ο Bernie Ecclestone έχει ζητήσει ραντεβού με τον Έλληνα πρωθυπουργό και το αίτημα εκκρεμεί από την εποχή του Γ. Παπανδρέου και του Α. Σαμαρά χωρίς ανταπόκριση από την Ελλάδα. Υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις για την διενέργεια αθλητικών γεγονότων και αγώνων ταχύτητας παγκόσμιας προβολής. Προτείνεται η αξιοποίηση μιας σειράς υποβαθμισμένων περιοχών, σε όλη την Ελλάδα, Θεσσαλονίκη, Γιάννενα, Τρίκαλα, Καλαμπάκα, Ρόδος, Μαραθώνας, Δραπετσώνα κλπ.
Στην Κρήτη για παράδειγμα έχουμε το παλιό αεροδρόμιο Μάλεμε στα Χανιά και την περιοχή της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες στο Ηράκλειο που προσφέρονται για την διοργάνωση τέτοιων αγώνων.
Ο Σήφης Βαλυράκης είναι Υπουργός, Αντιπρόεδρος Ινστιτούτου Μεσογειακών Μελετών