Το κουνούπι τίγρης, που πρωτοεμφανίστηκε στα Χανιά, έχει εγκατασταθεί στην Κρήτη και δρα κυρίως το χειμώνα – Ειδικές παγίδες παρακολουθούν τους πληθυσμούς κουνουπιών που εμφανίζουν σημαντική αύξηση στο νησί
Τα Χανιά και γενικότερα η Κρήτη, ευνοούν την ανάπτυξη μεγάλων πληθυσμών κουνουπιών και την εμφάνιση νέων ειδών, εξαιτίας των καιρικών συνθηκών που παρουσιάζουν, ενώ όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, τα έντομα αυτά εμφανίζονται και το χειμώνα, όπως το “κουνούπι Τίγρης”, που πρωτοεμφανίστηκε στα Χανιά προτού εξαπλωθεί σε όλο το νησί.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες, προκειμένου να προλάβουν οποιαδήποτε απειλή σε βάρος της δημόσιας υγείας, σε συνεργασία με ειδικούς εμπειρογνώμονες και με επιστημονικά εργαλεία, παρακολουθούν τους πληθυσμούς των κουνουπιών και λαμβάνουν κατάλληλες δράσεις για την καταπολέμησή τους. Η αύξηση της χρηματοδότησης για προγράμματα ψεκασμών και η επέκτασή τους και τους χειμερινούς μήνες, αποδεικνύουν την έξαρση του φαινομένου και μάλιστα τα Χανιά αλλά και η Κρήτη, αποτελούν μαζί με την Αττική περιοχές με τους υψηλότερους πληθυσμούς κουνουπιών σε όλη την Ελλάδα.
Σήμερα στα Χανιά, πραγματοποιείται ημερίδα στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας ΠΕ Χανίων, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έργου LIFE CONOPS, τις δράσεις του οποίου συντονίζει το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, όπου ξένοι και Έλληνες εμπειρογνώμονες παρουσιάζουν θέματα που άπτονται της διαχείρισης των κουνουπιών.
Ο Αντώνης Μιχαηλάκης, Ερευνητής, Εντομολόγος στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, συντονιστής του ευρωπαϊκού προγράμματος Life Conops, στο περιθώριο της ημερίδας, αναφέρθηκε για τις διαπιστώσεις που έχουν γίνει, ειδικά για την Κρήτη και τα Χανιά, όσον αφορά την ύπαρξη πληθυσμών κουνουπιών, τις συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξή τους, τις μεθόδους ελέγχου και διαχείρισή τους αλλά και το ρόλο της κλιματικής αλλαγής στην εμφάνιση του φαινομένου.
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά “η επιλογή μιας ερευνητικής ομάδας, ενός μεγάλου ερευνητικού έργου να έρθει στα Χανιά δεν μπορεί να είναι τυχαιά. Τα Χανιά και γενικότερα την Κρήτη, την παρακολουθούμε πάρα πολλά χρόνια γιατί διαπιστώσαμε οτι υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις προκειμένου τα νέα είδη κουνουπιών, να έρθουν αρχικώς ως τουρίστες και μετά να μείνουν ως μόνιμοι κάτοικοι. Ως εκ τούτου, ήμασταν εδώ και παρακολουθούσαμε το φαινόμενο και όλα αυτά τα δεδομένα ήταν στην διάθεση των αρμόδιων υπηρεσιών προκειμένου να λάβουν τις σωστές αποφάσεις που αφορούν στις απαραίτητες ενέργειες που πρέπει να γίνουν για την μείωση του πληθυσμού των κουνουπιών και την αποφυγή προβλημάτων στη δημόσια υγεία”.
Κουνούπια και μολυσματικές ασθένειες
“Αν και στους μέχρι τώρα ελέγχους δεν έχουν εντοπιστεί πληθυσμοί κουνουπιών που φέρουν μολυσματικές ασθένειες και μπορούν να αποτελέσουν σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, ωστόσο αυτό δεν πρέπει να οδηγεί σε εφησυχασμό, σημειώνει ο κ. Μιχαηλάκης, επισημαίνοντας οτι σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να συνεχίζονται όλες οι απαραίτητες ενέργειες που αφορούν στον έλεγχο των κουνουπιών για να αποφευχθούν τα χειρότερα σενάρια”, επισημαίνει ο κ. Μιχαηλάκης.
Την ίδια ώρα όμως, η Κρήτη μαζί με την Αττική κρατούν τα ηνία όσον αφορά την πληθυσμιακή καταγραφή των κουνουπιών καθώς είναι από τις περιοχές που ευνοούν την δημιουργία μεγάλων πληθυσμών εξαιτίας ενός συνδυασμού παραγόντων που σχετίζονται με το κλίμα και αφορούν όπως εξήγησε ο κ. Μιχαηλάκης: α) τις συνθήκες καλοκαιρίας με ιδανικές θερμοκρασίες για την “ευδοκίμηση” των κουνουπιών β) το συνδυασμό βροχοπτώσεων με υψηλές θερμοκρασίες και γ) την απουσία βαρύ χειμώνα ο οποίος θα βοηθούσε στη μείωση του πληθυσμού των κουνουπιών
Ειδικές παγίδες για την παρακολούθηση των κουνουπιών
“Στα πλαίσια του προγράμματος έχουν τοποθετηθεί στα Χανιά (στο αεροδρόμιο Χανίων) και σε όλη την Κρήτη, μέσα βάση συγκεκριμένα εντομολογικά κριτήρια, ειδικές ηλεκτρονικές παγίδες παρακολούθησης του πληθυσμού των χωροκατακτητικών κουνουπιών, όπου καταγράφεται η εποχιακή διακύμανσή τους. Οι παγίδες αυτές αποτελούν όπως σημειώνει ο κ. Μιχαηλάκης “τα εντομολογικά μας μάτια προκειμένου να βλέπουμε πώς κινείται ο πληθυσμός και πότε”.
Εδώ και χρόνια υπήρχε η αντίληψη οτι τα κουνούπια εμφανίζονται το καλοκαίρι, όμως το “κουνούπι τίγρης” που πρωτοεμφανίστηκε στα Χανιά και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στην Κρήτη, άλλαξε αυτά τα δεδομένα και όπως σημειώνει ο κ. Μιχαηλάκης, διαπιστώθηκε οτι το συγκεκριμένο κουνούπι δεν είναι τόσο “δραστήριο” το καλοκαίρι αλλά το φθινόπωρο λόγω των καιρικών συνθηκών. Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις, δόθηκε παράταση στα προγράμματα καταπολέμησης των κουνουπιών που πλέον δεν υλοποιούνται μόνο το καλοκαίρι αλλά και κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Επομένως, με τα σωστά εντομολογικά εργαλεία μπορούν να ληφθούν και οι κατάλληλες αποφάσεις για την σωστή διαχείριση των κουνουπιών”.
Κλιματική αλλαγή και εμφάνιση κουνουπιών
Ο άνθρωπος αλλάζει το μικροκλίμα ευνοώντας την ανάπτυξη πληθυσμών κουνουπιών
Ο συντονιστής του έργου “Life Conops”, επεσήμανε την σημασία της κλιματικής αλλαγής στην ανάπτυξη των πληθυσμών των κουνουπιών, τονίζοντας ταυτόχρονα οτι ο ίδιος ο άνθρωπος, με τις παρεμβάσεις του στο περιβάλλον, έχει οδηγήσει σε αλλαγές στο μικροκλίμα, οι οποίες ευνοούν την πληθυσμιακή αύξηση των κουνουπιών. Στην Κρήτη, οπως τόνισε η σύνδεση του φαινομένου με την κλιματική αλλαγή είναι εμφανής και μπορεί ο καθένας να τη διαπιστώσει αφού όπως χαρακτηριστικά είπε, “έχουμε μήνα Δεκέμβρη και ο καθένας μπορεί να πει οτι έχει δει κουνούπι στο σπίτι του”
“Από εκεί και πέρα, στο μέλλον, σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών, θα σημειωθεί αύξηση της θερμοκρασίας. Καταλαβαίνετε οτι μια αύξηση της θερμοκρασίας σε συνδυασμό με τις ιδανικές συνθήκες που μπορούν να επικρατήσουν σε ένα αστικό περιβάλλον, δηλαδή νερά, λόγω των δραστηριοτήτων του ανθρώπου ή εξαιτίας των βροχοπτώσεων που μπορούν να υπάρχουν, αυτό ευνοεί ακόμα μεγαλύτερους πληθυσμούς κουνουπιών. Κατά συνέπεια πρέπει να είμαστε έτοιμοι, σε κάθε περίπτωση. Δεν πρέπει να περιμένουμε την κλιματική αλλαγή. Αν πάρουμε για παράδειγμα την Αττική και τα ολυμπιακά έργα, βλέπουμε οτι οι άνθρωποι αλλάζουν πολλές φορές το μικροκλίμα. Αυτή η μικρή αλλαγή του κλίματος ευνοεί πολλές φορές την παρουσία υψηλών πληθυσμών κουνουπιών”. κατέληξε ο κ. Μιχαηλάκης.
Ψεκασμοί και το χειμώνα στα Χανιά για την καταπολέμηση των κουνουπιών
Ο Δημήτρης Νικολακάκης, Προϊστάμενος Δ/νσης Δημόσιας Υγείας & Κοινωνικής Μέριμνας ΠΕ Χανίων, σημείωσε οτι στην Περιφερειακή Ενότητα, το πρόγραμμα ψεκασμών για την καταπολέμηση των κουνουπιών έχει επεκταθεί ώστε να υλοποιείται και κατά τους χειμερινούς μήνες ενώ ειδικά για τον νομό Χανίων έχει εγκριθεί κονδύλι ύψους 250.000 ευρώ για την χρηματοδότηση του προγράμματος.
“Μετά από 15 χρόνια απραξίας στο νομό Χανίων, το 2011, ευθύς ως ανέλαβε η νέα αυτοδιοικητική αρχή, φροντίσαμε να κάνουμε την κουνουποκτονία στα Χανιά. Αρχικά ξεκινήσαμε με 85 περιοχές και σημεία οπου ψεκάζαμε επί 4 μήνες. Φέτος, φτάσαμε στα 250 σημεία και περιοχές για 9 συνεχείς μήνες, δηλαδή και το χειμώνα, διότι το “κουνούπι τίγρης” έχει έρθει και έχει εγκατασταθεί στην Κρήτη – πρώτα ήρθε στα Χανιά και στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε όλο το νησί.
Για την επόμενη διετία, ο Περιφερειάρχης Κρήτης έχει εγκρίνει το ποσό του 1 εκ. ευρώ για διεθνή διαγωνισμό που αφορά την κουνουποκτονία και ειδικά για τον νομό Χανίων, προβλέπεται χρηματοδότηση 250.000 ευρώ για αυτό το πρόγραμμα. Πιστεύουμε οτι με την αύξηση του ποσού για την αντικουνουπική εκστρατεία, θα μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε καλύτερα τα κουνούπια”.
