Ιδεολογία και πολιτική
Έχει αποδειχθεί πως ο ρόλος των ανισοτήτων υπήρξε καταλυτικός στο ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης (ύφεση, ανεργία κλπ). Στις συνθήκες της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, ο ρυθμός της απόδοσης του κεφαλαίου στις αναπτυγμένες χώρες, είναι πια, σταθερά μεγαλύτερος από τους ρυθμούς της οικονομικς της οικονομικλής τους ανάπτυξης. Αυτό λειτουργεί σε βάρος της εργασίας και θα οδηγήσει με βεβαιότητα σε περαιτέρω διεύρυνση των ήδη εφιαλτικών ανισοτήτων.
Το ισχύον σύστημα αξιών τείνει να επιβάλει την “Ατομική Επιδίωξη”, πάνω από το “Κοινό Συμφέρον”. Αυτό θα πρέπει να ανατραπεί, ως πρώτη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Είναι σαφές πως η λύση στο πρόβλημα δεν μπορεί να προκύψει από τις όποιες γραφειοκρατίες, που διολισθένουν μοιραία στην «άναρχη νομή εξουσίας». Θα προκύψει μόνο από την επιστράτευση και την αξιοποίηση προσώπων ευρύτερης κοινωνικής αποδοχής για την συνείδηση της κοινωνικής τους ευθύνης. Σε αυτό το πλαίσιο η παιδεία, η αντικειμενική αξιολόγηση στις ικανότητες, τα “ταλέντα” των προσώπων και οι ίσες ευκαιρίες, είναι απαραίτητη συνθήκη.
Πρέπει, να αποφασίσουμε λοιπόν σε θεσμικούς όρους, για την αξιοκρατική οργάνωση της κοινωνικής ιεραρχίας, που μπορεί να υπηρετήσει την εκρηκτική σώρευση της γνώσης και την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας. Να απελευθερώσει τις δυνατότητες της ατομικής και κοινωνικής δημιουργίας, με στόχο την αξιοποίηση της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού απέναντι στα επιθετικά εξελισσόμενα νέα δεδομένα.
Οι σοσιαλιστές δημοκράτες που ιδεολογικά εκπροσωπούν το μεσαίο κοινωνικό χώρο, τον εργαζόμενο και τον συνταξιούχο, επιλέγουν μεν την ελεύθερη αγορά, που από την φύση της οδηγεί σε ανισότητες, ως αναγκαίου θεσμού για την ομαλή οικονομική και κοινωνική λειτουργία. Δίνουν όμως σαφή προτεραιότητα στα κοινωνικά ζητήματα.
Αν μένει ανεξέλεγκτη και ασύδοτη η αγορά, σύμφωνα με την νεοφιλελεύθερη αντίληψη της συντηρητικής, δεξιάς παράταξης, που σήμερα ταυτίζεται πλήρως με την δεξιόστροφη κυβερνητική πρακτική του ΣΥΡΙΖΑ, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην υπερσυσόρευση πλούτου και εισοδήματος σε ελάχιστα χέρια και νομοτελειακά αυτοκαταστρέφεται. Η ομαλή λειτουργία της αγοράς απαιτεί σταθερούς κανόνες, ανατροφοδοτήσεις για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές και κοινωνικές παρενέργειες και σταθερή καταναλωτική ζήτηση που σημαίνει ευρύτερη συμμετοχή στην παραγωγική διαδικασία, κοινωνικά δίκαιη και αναπτυξιακή κατανομή του παραγόμενου εισοδήματος (υγιής οικονομικός κύκλος)
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια της ύφεσης, συντελούνται ραγδαίες ανακατατάξεις στη κοινωνική σύνθεση. Η ανεργία, η υπερβολή στις ελαστικές μορφές απασχόλησης, η διαρροή “ταλέντων” στο εξωτερικό, η καταστροφή της μικρής οικογενειακής επιχείρησης που εξασφάλιζε την απασχόληση και αποτελούσε βασικό παραγωγικό ιστό της ελληνικής κοινωνίας, η φτωχοποίηση πλατιών κοινωνικών στρωμάτων, συμπιέζει δραματικά την κοινωνική διαστρωμάτωση προς τα κάτω και οδηγεί μοιραία σε αποκλίνουσες κοινωνικές, πολιτικές και εκλογικές συμπεριφορές.
Η δημοκρατική προοδευτική ιδεολογία πλειοψηφεί, στο επίπεδο της κοινωνικής βάσης. Είναι όμως εξόφθαλμη η αναντιστοιχία με την πολιτική της εκπροσώπηση. Η αποκατάσταση της ισορροπίας σε αυτή την περίπτωση είναι το πολιτικό ζητούμενο για τις επόμενες εκλογές.
Απέναντι στα μεγάλα προβλήματα της πατρίδας μας, είναι αναγκαία «Εθνική Στρατηγική» για την αντιμετώπιση της κρίσης. Δεν φθάνει μόνο ο ολοκληρωμένος ορθός πολιτικός λόγος, που σαφώς ελλείπει. Είναι απαραίτητος ο ρεαλιστικός μακρόπνοος αναπτυξιακός σχεδιασμός, οι αναγκαίοι πολιτικοί συσχετισμοί, η αποτελεσματική πολιτική δράση και βεβαίως τα πρόσωπα, με τις κατάλληλες προδιαγραφές, φερεγγυότητας και εμπειρίας για την υλοποίησή τους. Αυτό πιστεύω θα είναι και το στοίχημα για το συνέδριο του «κινήματος αλλαγής τον Μάρτιο» .
Σήφης Βαλυράκης
Πρώην Υπουργός