Λίγο προτού αναχωρήσει για το συλλαλητήριο της Αθήνας για την Μακεδονία ο εμβληματικός λυράρης αφιέρωσε το τραγούδι «στον ελληνικό λαό που σηκώνει το ανάστημά του αρνούμενος να πουλήσει την ιστορία του»
Δέος, συγκίνηση, ανατριχίλα είναι λίγες από τις λέξεις που μπορεί να περιγράψει κανείς τη σκηνή που εκτυλίχθηκε στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη, στο Ηράκλειο.
Ο Ψαραντώνης, λίγο προτού αναχωρήσει για το συλλαλητήριο της Αθήνας για την Μακεδονία, μαζί με τον γιο του Λάμπη Ξυλούρη αλλά και έφιππους Κρητικούς επισκέφτηκε τον τάφο του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα.
Εκεί, με την συνοδεία της λύρας του, τραγούδησε το παραδοσιακό «Πότε θα κάνει ξαστεριά» που όλοι έχουμε γνωρίσει από τη μοναδική ερμηνεία του, αδελφού του, Νίκου Ξυλούρη.
Στο κείμενο που συνοδεύει το βίντεο αναφέρονται τα εξής:
Ὁ Ψαραντώνης με τόν γιό του Λάμπη Ξυλούρη καί τούς ἔφιππους Κρητικούς πού ἀνέβηκαν στό συλλαλητήριο τῆς Θεσσαλονίκης, λίγο πρίν ἀνέβουν στό συλλαλητήριο τῆς Ἀθήνας (4/2 στό Σύνταγμα), τραγουδοῦν τό “Πότε θά κάνει ξαστεριά”, πάνω ἀπό τον τάφο τοῦ Νίκου Καζαντζάκη. Το ἀφιερώνουν στόν ἑλληνικό λαό πού σηκώνει τό ἀνάστημα του, ἀρνούμενος νά πουλήσει τήν ἱστορία του. Ἕνα κάλεσμα στό χρέος τοῦ ἀγῶνα, γεμᾶτο συμβολισμούς!
…”Δέν εἶσαι ἕνα ἄθλιο λιγόστιγμο κορμί· πίσω ἀπό τήν πήλινη ρεούμενη μάσκα σου ἕνα πρόσωπο χιλιοχρονίτικο ἐνεδρεύει. Τα πάθη σου κ’ οἱ ἰδέες σου εἶναι πιό παλιά ἀπό τήν καρδιά καί τό μυαλό σου.
Τό σῶμα σου τό ἀόρατο εἶναι οἱ πεθαμένοι πρόγονοι κι οἱ ἀπόγονοι οἱ ἀγέννητοι”… (Ν. Καζαντζάκης)
