Η Νεότερη Ελλάδα, διαμορφώθηκε μετά την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, από την ευρωπαϊκή διπλωματία (Ανατολικό ζήτημα). Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι δεν θα μπορούσε να έχει επιτευχθεί τίποτα, χωρίς την ελληνική επανάσταση (25 Μαρτίου 1821).
Στην αρχή του 2018, οι τουρκικές προκλήσεις κλιμακώθηκαν, Θράκη, Κύπρο, Αιγαίο. Η γείτονα μας Τουρκία προσπαθεί για πολλά χρόνια, να προωθήσει αυθαίρετες αξιώσεις σε βάρος μας, σήμερα επιχειρεί να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα. Είναι εμφανές ότι έρχονται χειρότερα.
Δεν έχει νόημα να συνεχίζουμε να υποβαθμίζουμε την τουρκική απειλή, ότι δήθεν οι κινήσεις Ερντογάν, οι ψυχροπολεμικές δηλώσεις κλπ, αφορούν εσωτερική κατανάλωση. Η ελληνοτουρκική κρίση πυροδοτείται από την τούρκικη επιθετικότητα. Δεν μπορεί να περιορίζεται ως απάντηση της Ελλάδας, η φραστική μεγαλοστομία. Αυτή η πρακτική αποκαλύπτει την αδυναμία αντιστοίχισης ρητορείας και δράσης. Να προετοιμαζόμαστε λοιπόν σιωπηρά, μεθοδικά και αποτρεπτικά για το απευκταίο.
Οι επικλήσεις που αφορούν το διεθνές δίκαιο απέναντι στην επιθετικότητας της Τουρκίας σε βάρος μας, προσβλέπουν στη διεθνή συμπάθεια και καλώς γίνονται. Η ουσιαστική εμπλοκή της ΕΕ όμως, σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης με την Τουρκία δεν πρόκειται να υπάρξει. Η έλλειψη κοινών μηχανισμών άμυνας αλλά και η δομή συμφερόντων των επί μέρους εταίρων της ΕΕ δεν το επιτρέπουν. Στο ΝΑΤΟ, την αμυντική συμμαχία, απαιτείται ομοφωνία και δεν υπάρχει αυτοματισμός αντίδρασης σε περίπτωση επίθεσης σε βάρος κράτους μέλους, πόσο μάλλον ανάμεσα σε μέλη της ίδιας της συμμαχίας.
Ο Ερντογάν αξιοποιώντας προς όφελος του το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα εναντίον του, κατάφερε με την πλήρη επικράτησης του στο εσωτερικό, να επιβάλει την μετατροπή της Τουρκίας από κοσμικό σε ισλαμικό κράτος και σε αυτή την βάση προσεγγίζει το ΙΡΑΝ.
Οι συνθήκες αποσταθεροποίησης της ευρύτερης περιοχής έχουν δημιουργήσει μια κατάσταση ανακατατάξεων, την οποία ο Ερντογάν προσπαθεί να αξιοποιήσει για να διαμορφώσει για την Τουρκία όρους περιφερειακής δύναμης.
Μετά την ήτα στη Συρία του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), η Τουρκία μετατρέπεται σε διεθνή παίκτη, διαμορφώνει συμμαχίες με την Ρωσία και το Ιράν και ελίσσεται διαπραγματευτικά ανάμεσα στις υπερδυνάμεις.
Με την εισβολή στο Αφρίν η Τουρκία προσπαθεί να αμυνθεί η ίδια, στους σχεδιασμούς για τον διαμελισμό της, με την δημιουργία «Κουρδικού Κράτους» μέσα στα σύνορά της. Εξυπηρετεί τη Ρωσία (που θέλει την Τουρκία να απομακρύνεται από τη Δύση) και επιτίθεται στις ένοπλες ομάδες του ΠΚΚ, των Κούρδων που εξοπλίζονται και εκπαιδεύονται από τις ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ με σιωπηρή ανοχή, ελπίζουν πως σύντομα θα τα ξαναβρούν με την Τουρκία. Εξυπηρετούνται όμως και οι ίδιες λόγω του ότι οι Τούρκοι αξιοποιούν, οργανώνουν και εξοπλίζουν αντικαθεστωτικές δυνάμεις που αντιτίθενται στον Άσαντ και βεβαίως εισβάλουν και αντιπαρατίθενται στρατιωτικά, με τον υποστηριζόμενο από την Ρωσία εχθρό τους, την Συρία.
Αυτά όμως μας αφορούν άμεσα. Στόχος του Ερντογάν που οραματίζεται την αναβίωση της «Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», είναι η δημιουργία μιας «ζώνης περιφερειακής ασφάλειας» υπό την τουρκική ηγεμονία που από τα Βαλκάνια, το Αιγαίο, την Κύπρο, φτάνει στο Βόρειο Ιράκ («τα σύνορα της καρδιάς μας»). Ο Ερντογάν απαιτεί τον διαμοιρασμό των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων μεταξύ «Βόρειας και Νότιας Κύπρου». Είναι το ίδιο σενάριο που προωθεί έντεχνα για το Αιγαίο. Η Τουρκία είναι εμφανές, ότι πιστεύει πως έχει ήδη ξεκινήσει η αναθεώρηση του «status quo» στην περιοχή μας.
Στις 17 Ιανουαρίου τουρκική ακταιωρός εμβόλισε, την κανονιοφόρο «Νικηφόρος» του Πολεμικού Ναυτικού, που βρισκόταν σε προγραμματισμένη περιπολία στην περιοχή των Ιμίων. Ένα «θερμό επεισόδιο» ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία αντιμετωπίζεται πια ως ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο.
Οι μεγάλες ανακατατάξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή είναι πραγματικότητα. Τα διάφορα κράτη με συμφέροντα στην περιοχή αναζητούν νέες ισορροπίες και επιδιώκουν να βελτιώσουν τη σχετική θέση τους, σ’ αυτό το νέο διεθνές περιβάλλον που διαμορφώνεται. Δεν μπορούμε λοιπόν να εφησυχάσουμε με εγγυήσεις από μια τάξη πραγμάτων που αναθεωρείται δραστικά. Είναι σημαντικό οι διάφορες μελλοντικές διευθετήσεις στη ευρύτερη περιοχή να μην βλάπτουν τα ελληνικά συμφέροντα.
Από το «Δεν διεκδικούμε, Δεν παραχωρούμε», πρέπει να περάσουμε στο «τι επιδιώκουμε στην νέα διεθνή πραγματικότητα». Να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας, με ενεργή συμμετοχή και λόγο στις όποιες διαδικασίες αφορούν το διεθνές γίγνεσθαι. Η απόσυρση των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων κατοχής από τη Βόρια Κύπρο είναι το αυτονόητο. Η δημιουργία αποστρατικοποιημένης ζώνης υπό διεθνή έλεγχο στη Τουρκία, σε βάθος τουλάχιστον 500 χιλιομέτρων από τα μικρασιατικά παράλια, θα αποτελούσε την ελαχίστη εγγύηση ασφάλειας και σταθερότητας στη περιοχή μας.
Η προσήλωση μας στις διεθνείς συνθήκες και η «ευέλικτη ανταπόκριση» στις τουρκικές προκλήσεις πρέπει να είναι η βασική κατεύθυνση της πολιτικής για την εθνική μας ασφάλεια. Υπάρχει ανάγκη μιας επίκαιρης, ολοκληρωμένης, αποτελεσματικής, εθνικής στρατηγικής αποτροπής, απέναντι στην Τουρκική επιθετικότητα και εξασφάλισης της ειρήνης στην περιοχή μας.
Ο Σήφης Βαλυράκης Πρώην Υπουργός