Ο Πρόεδρος Χριστόφιας άρχισε την κατάθεση του ενώπιον της ερευνητικής επιτροπής για την πολύνεκρη έκρηξη στη ναυτική βάση στο Μαρί στις 11 Ιουλίου.
Η κατάθεση του κ. Χριστόφια άρχισε με την από μέρους του ανάγνωση εισαγωγικής δήλωσης επτά σελίδων, στην οποία μεταξύ άλλων, σύμφωνα με το newsit.gr, ανέφερε:
* Το όλο θέμα χωρίζεται σε δύο μεγάλες ενότητες: Πρώτη μεγάλη ενότητα είναι η πολιτική απόφαση για χειρισμό του φορτίου, με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, τις διεθνείς υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και το εθνικό συμφέρον.
Η δεύτερη ενότητα είναι ο όλος χειρισμός του φορτίου από αυτούς που είχαν την αρμοδιότητα και τη γνώση να το πράξουν\”.
* \”Η Κυπριακή Δημοκρατία ενημερώθηκε από τις ΗΠΑ ότι πλοίο υπό κυπριακή σημαία το οποίο κατευθυνόταν μέσω της διώρυγας του Σουέζ στη Συρία πιθανό να μετέφερε στρατιωτικό υλικό από το Ιράν, κατά παράβαση απαγορευτικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το ζήτημα ήταν από την αρχή πολύ σύνθετο και ευαίσθητο. Από την πρώτη στιγμή γίναμε δέκτες διαβημάτων, παραστάσεων και πιέσεων από χώρες που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διεθνή σκηνή με την υπόμνηση ότι, ιδιαίτερα η Κυπριακή Δημοκρατία, θα πρέπει να επιδεικνύει ευαισθησία στην εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας\”
* \”Πρέπει να υπογραμμιστεί με σαφήνεια ότι η εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας από την Κυπριακή Δημοκρατία ήταν και είναι κρίσιμης σημασίας για τον αγώνα μας ενάντια στην κατοχή για την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας.
* \”Την ίδια ώρα υπήρξε από πλευράς της Συρίας έντονη αντίδραση προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ζητήθηκε από εμάς να αφεθεί το πλοίο να καταπλεύσει στη Συρία με την απειλή ότι σε αντίθετη περίπτωση θα πληγούν οι σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Συρία και τον αραβικό κόσμο\”.
* \”Ο όλος χειρισμός του φορτίου του πλοίου έγινε σε πλήρη συνεργασία με την Αρμόδια Επιτροπή Κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας…Διατυπώσαμε τη θέση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα είχε τη δυνατότητα να κρατήσει και αποθηκεύσει το φορτίο, ως επιχείρημα στην προσπάθεια μας να πείσουμε για την ανάγκη άμεσης εμπλοκής του Συμβουλίου Ασφαλείας…Διερευνήσαμε τη δυνατότητα το φορτίο με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας να μεταφερθεί κάπου αλλού, όπως για παράδειγμα στις εγκαταστάσεις της UNIFIL ή στη Μάλτα. Ενώπιον της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν υπήρξε κατεύθυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας ή άλλη συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη πρόταση από άλλη χώρα σε σχέση με τη μετακίνηση του φορτίου οπουδήποτε αλλού εκτός Κύπρου.
Εισηγηθήκαμε την παραλαβή του φορτίου από πλοίο με \”μπλε σημαία\”, δηλαδή σημαία των Ηνωμένων Εθνών και στη συνέχεια το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας να χειριστεί το φορτίο\”.
* \” Δυστυχώς η θέση μας για παραλαβή του φορτίου από \”πλοίο με μπλε σημαία\”, δηλαδή από τα Ηνωμένα Έθνη, δεν υιοθετήθηκε, ενδεχομένως λόγω και των αντικρουόμενων και διαφορετικών απόψεων εντός του Συμβουλίου Ασφαλείας.
* \”Ενήργησα μόνο με γνώμονα το εθνικό συμφέρον. Έλαβα υπόψη τις ιδιαίτερες ευαισθησίες της Κυπριακής Δημοκρατίας για την εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Έλαβα υπόψη τις θέσεις κρατών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και των εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρά τις έντονες αντιδράσεις από τη Συρία και το Ιράν, αποφασίσαμε την κατάσχεση και αποθήκευση του φορτίου από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Αυτή ήταν μια ορθή πολιτική απόφαση. Με βάση τα διεθνή και πολιτικά δεδομένα που είχαμε μπροστά μας ήταν ουσιαστικά η μόνη επιλογή που είχαμε\”.
* \”…Με την κατάσχεση του φορτίου από την Κυπριακή Δημοκρατία επήλθε πλήγμα στις σχέσεις μας, τόσο με το Ιράν όσο και με τη Συρία…Έχω κάνει αυτή την εισαγωγή για να γίνει κατανοητός ο διπλωματικός ελιγμός που ήμασταν υποχρεωμένοι να κάνουμε για λόγους εθνικού συμφέροντος κατά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Συρίας κ. Άσαντ τον Αύγουστο του 2009. Στην ίδια συνάντηση ξεκαθαρίσαμε με σαφήνεια ότι η Κύπρος δεν μπορεί να παραβιάζει ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας\”.
*\”Δεν υπήρχε πολιτική κατακράτησης του φορτίου μέχρι αυτό να παραδοθεί στη Συρία ή το Ιράν…Το γεγονός ότι Συρία και Ιράν σταδιακά κατανόησαν ότι το φορτίο δεν θα μπορούσε να επιστραφεί σε μια από αυτές τις χώρες αποδεικνύεται επίσης από το γεγονός ότι τόσο κατά την επίσκεψη του Σύρου προέδρου στην Κύπρο το φθινόπωρο του περασμένου χρόνου, όσο και κατά τη συνάντησή μου στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ με τον ηγέτη του Ιράν, το θέμα του φορτίου δεν συζητήθηκε καν\”.
*\”Η δεύτερη ενότητα όπως έχω ήδη αναφέρει είναι το ζήτημα της φύλαξης και διαχείρισης του φορτίου. Αυτή η ευθύνη ανατέθηκε λογικά και φυσιολογικά σε εκείνους που είχαν τη γνώση και την εμπειρία να διαχειριστούν ένα τέτοιο ζήτημα. Δηλαδή στην Εθνική Φρουρά. Είναι ξεκάθαρο στη δική μου αντίληψη ότι το όλο συμβάν αποτελεί μια αποτυχία του συστήματος. Αποτυχία λειτουργιών και συστημικών διαδικασιών οι οποίες κτίστηκαν μέσα από τις δεκαετίες στη βάση σκοπιμοτήτων και πέρα από τις αρχές της αξιοκρατίας και της χρηστής διοίκησης. Υπάρχει στη λειτουργία της γραφειοκρατίας στον τόπο μας αδυναμία ελέγχου και αυτοελέγχου. Αυτές οι αδυναμίες δημιουργούν φαινόμενα αμέλειας, αναβλητικότητας και ευθυνοφοβίας\”.
*\”Για τη σύσκεψη της 7ης Φεβρουαρίου 2011, η οποία εξέτασε την πιθανότητα καταστροφής του φορτίου δεν έτυχα καμίας ενημέρωσης. Για την υπηρεσιακή σύσκεψη της 5ης Ιουλίου, μια εβδομάδα πριν από την έκρηξη, όταν πλέον είχε εντοπιστεί ο μεγάλος κίνδυνος με το φορτίο, επίσης δεν έτυχα οποιασδήποτε ενημέρωσης. Δυστυχώς, αποδεικνύεται από τα ίδια τα γεγονότα ότι υπήρξε από τους αρμόδιους λάθος διάγνωση σε σχέση με την επικινδυνότητα του φορτίου. Υπήρξε από τους αρμόδιους υποτίμηση των κινδύνων\”.
* \”…Δεν ήμουν ενήμερος για το αίτημα της αρμόδιας Επιτροπής Κυρώσεων να αποστείλει αντιπροσωπεία στη Κύπρο για έλεγχο του φορτίου. Εάν…γινόμουν γνώστης του κινδύνου από τους αρμόδιους για τη φύλαξη του φορτίου, ειδικά μετά το περιστατικό της 4ης Ιουλίου, όταν διαπιστώθηκε η ύπαρξη του προβλήματος, σας διαβεβαιώ ότι θα λαμβάνονταν όλα τα απαραίτητα μέτρα\”.
* \”Όλο αυτό το χρονικό διάστημα ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έχω υπομείνει μια απαράδεκτη συμπεριφορά η οποία προσβάλλει πάνω από όλα τους θεσμούς και τη δημοκρατία στον τόπο μας. Αναφέρομαι σε ύβρεις και προπηλακισμούς και ιδιαίτερα στην προσπάθεια κάποιων να δικάσουν και να καταδικάσουν, είτε μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες είτε σε \”λαϊκά δικαστήρια\”.
Υπέμεινα όλο αυτό το χρονικό διάστημα με τη βεβαιότητα ότι θα έρθει η ώρα που θα λάμψει η αλήθεια από τα αρμόδια και συντεταγμένα όργανα της πολιτείας\”.
* \”Κλείνοντας νιώθω την ανάγκη να καλέσω για ακόμα μια φορά τον κυπριακό λαό σε ενότητα για αντιμετώπιση των κορυφαίων προκλήσεων που έχουμε μπροστά μας. Υπενθυμίζω την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου όπως το πόρισμα, σε συνεννόηση με το Γενικό Εισαγγελέα, δοθεί στη δημοσιότητα\”.
Η κατάθεση του κ. Χριστόφια άρχισε με την από μέρους του ανάγνωση εισαγωγικής δήλωσης επτά σελίδων, στην οποία μεταξύ άλλων, σύμφωνα με το newsit.gr, ανέφερε:
* Το όλο θέμα χωρίζεται σε δύο μεγάλες ενότητες: Πρώτη μεγάλη ενότητα είναι η πολιτική απόφαση για χειρισμό του φορτίου, με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, τις διεθνείς υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και το εθνικό συμφέρον.
Η δεύτερη ενότητα είναι ο όλος χειρισμός του φορτίου από αυτούς που είχαν την αρμοδιότητα και τη γνώση να το πράξουν\”.
* \”Η Κυπριακή Δημοκρατία ενημερώθηκε από τις ΗΠΑ ότι πλοίο υπό κυπριακή σημαία το οποίο κατευθυνόταν μέσω της διώρυγας του Σουέζ στη Συρία πιθανό να μετέφερε στρατιωτικό υλικό από το Ιράν, κατά παράβαση απαγορευτικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το ζήτημα ήταν από την αρχή πολύ σύνθετο και ευαίσθητο. Από την πρώτη στιγμή γίναμε δέκτες διαβημάτων, παραστάσεων και πιέσεων από χώρες που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διεθνή σκηνή με την υπόμνηση ότι, ιδιαίτερα η Κυπριακή Δημοκρατία, θα πρέπει να επιδεικνύει ευαισθησία στην εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας\”
* \”Πρέπει να υπογραμμιστεί με σαφήνεια ότι η εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας από την Κυπριακή Δημοκρατία ήταν και είναι κρίσιμης σημασίας για τον αγώνα μας ενάντια στην κατοχή για την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας.
* \”Την ίδια ώρα υπήρξε από πλευράς της Συρίας έντονη αντίδραση προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ζητήθηκε από εμάς να αφεθεί το πλοίο να καταπλεύσει στη Συρία με την απειλή ότι σε αντίθετη περίπτωση θα πληγούν οι σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Συρία και τον αραβικό κόσμο\”.
* \”Ο όλος χειρισμός του φορτίου του πλοίου έγινε σε πλήρη συνεργασία με την Αρμόδια Επιτροπή Κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας…Διατυπώσαμε τη θέση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα είχε τη δυνατότητα να κρατήσει και αποθηκεύσει το φορτίο, ως επιχείρημα στην προσπάθεια μας να πείσουμε για την ανάγκη άμεσης εμπλοκής του Συμβουλίου Ασφαλείας…Διερευνήσαμε τη δυνατότητα το φορτίο με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας να μεταφερθεί κάπου αλλού, όπως για παράδειγμα στις εγκαταστάσεις της UNIFIL ή στη Μάλτα. Ενώπιον της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν υπήρξε κατεύθυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας ή άλλη συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη πρόταση από άλλη χώρα σε σχέση με τη μετακίνηση του φορτίου οπουδήποτε αλλού εκτός Κύπρου.
Εισηγηθήκαμε την παραλαβή του φορτίου από πλοίο με \”μπλε σημαία\”, δηλαδή σημαία των Ηνωμένων Εθνών και στη συνέχεια το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας να χειριστεί το φορτίο\”.
* \” Δυστυχώς η θέση μας για παραλαβή του φορτίου από \”πλοίο με μπλε σημαία\”, δηλαδή από τα Ηνωμένα Έθνη, δεν υιοθετήθηκε, ενδεχομένως λόγω και των αντικρουόμενων και διαφορετικών απόψεων εντός του Συμβουλίου Ασφαλείας.
* \”Ενήργησα μόνο με γνώμονα το εθνικό συμφέρον. Έλαβα υπόψη τις ιδιαίτερες ευαισθησίες της Κυπριακής Δημοκρατίας για την εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Έλαβα υπόψη τις θέσεις κρατών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και των εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρά τις έντονες αντιδράσεις από τη Συρία και το Ιράν, αποφασίσαμε την κατάσχεση και αποθήκευση του φορτίου από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Αυτή ήταν μια ορθή πολιτική απόφαση. Με βάση τα διεθνή και πολιτικά δεδομένα που είχαμε μπροστά μας ήταν ουσιαστικά η μόνη επιλογή που είχαμε\”.
* \”…Με την κατάσχεση του φορτίου από την Κυπριακή Δημοκρατία επήλθε πλήγμα στις σχέσεις μας, τόσο με το Ιράν όσο και με τη Συρία…Έχω κάνει αυτή την εισαγωγή για να γίνει κατανοητός ο διπλωματικός ελιγμός που ήμασταν υποχρεωμένοι να κάνουμε για λόγους εθνικού συμφέροντος κατά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Συρίας κ. Άσαντ τον Αύγουστο του 2009. Στην ίδια συνάντηση ξεκαθαρίσαμε με σαφήνεια ότι η Κύπρος δεν μπορεί να παραβιάζει ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας\”.
*\”Δεν υπήρχε πολιτική κατακράτησης του φορτίου μέχρι αυτό να παραδοθεί στη Συρία ή το Ιράν…Το γεγονός ότι Συρία και Ιράν σταδιακά κατανόησαν ότι το φορτίο δεν θα μπορούσε να επιστραφεί σε μια από αυτές τις χώρες αποδεικνύεται επίσης από το γεγονός ότι τόσο κατά την επίσκεψη του Σύρου προέδρου στην Κύπρο το φθινόπωρο του περασμένου χρόνου, όσο και κατά τη συνάντησή μου στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ με τον ηγέτη του Ιράν, το θέμα του φορτίου δεν συζητήθηκε καν\”.
*\”Η δεύτερη ενότητα όπως έχω ήδη αναφέρει είναι το ζήτημα της φύλαξης και διαχείρισης του φορτίου. Αυτή η ευθύνη ανατέθηκε λογικά και φυσιολογικά σε εκείνους που είχαν τη γνώση και την εμπειρία να διαχειριστούν ένα τέτοιο ζήτημα. Δηλαδή στην Εθνική Φρουρά. Είναι ξεκάθαρο στη δική μου αντίληψη ότι το όλο συμβάν αποτελεί μια αποτυχία του συστήματος. Αποτυχία λειτουργιών και συστημικών διαδικασιών οι οποίες κτίστηκαν μέσα από τις δεκαετίες στη βάση σκοπιμοτήτων και πέρα από τις αρχές της αξιοκρατίας και της χρηστής διοίκησης. Υπάρχει στη λειτουργία της γραφειοκρατίας στον τόπο μας αδυναμία ελέγχου και αυτοελέγχου. Αυτές οι αδυναμίες δημιουργούν φαινόμενα αμέλειας, αναβλητικότητας και ευθυνοφοβίας\”.
*\”Για τη σύσκεψη της 7ης Φεβρουαρίου 2011, η οποία εξέτασε την πιθανότητα καταστροφής του φορτίου δεν έτυχα καμίας ενημέρωσης. Για την υπηρεσιακή σύσκεψη της 5ης Ιουλίου, μια εβδομάδα πριν από την έκρηξη, όταν πλέον είχε εντοπιστεί ο μεγάλος κίνδυνος με το φορτίο, επίσης δεν έτυχα οποιασδήποτε ενημέρωσης. Δυστυχώς, αποδεικνύεται από τα ίδια τα γεγονότα ότι υπήρξε από τους αρμόδιους λάθος διάγνωση σε σχέση με την επικινδυνότητα του φορτίου. Υπήρξε από τους αρμόδιους υποτίμηση των κινδύνων\”.
* \”…Δεν ήμουν ενήμερος για το αίτημα της αρμόδιας Επιτροπής Κυρώσεων να αποστείλει αντιπροσωπεία στη Κύπρο για έλεγχο του φορτίου. Εάν…γινόμουν γνώστης του κινδύνου από τους αρμόδιους για τη φύλαξη του φορτίου, ειδικά μετά το περιστατικό της 4ης Ιουλίου, όταν διαπιστώθηκε η ύπαρξη του προβλήματος, σας διαβεβαιώ ότι θα λαμβάνονταν όλα τα απαραίτητα μέτρα\”.
* \”Όλο αυτό το χρονικό διάστημα ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έχω υπομείνει μια απαράδεκτη συμπεριφορά η οποία προσβάλλει πάνω από όλα τους θεσμούς και τη δημοκρατία στον τόπο μας. Αναφέρομαι σε ύβρεις και προπηλακισμούς και ιδιαίτερα στην προσπάθεια κάποιων να δικάσουν και να καταδικάσουν, είτε μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες είτε σε \”λαϊκά δικαστήρια\”.
Υπέμεινα όλο αυτό το χρονικό διάστημα με τη βεβαιότητα ότι θα έρθει η ώρα που θα λάμψει η αλήθεια από τα αρμόδια και συντεταγμένα όργανα της πολιτείας\”.
* \”Κλείνοντας νιώθω την ανάγκη να καλέσω για ακόμα μια φορά τον κυπριακό λαό σε ενότητα για αντιμετώπιση των κορυφαίων προκλήσεων που έχουμε μπροστά μας. Υπενθυμίζω την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου όπως το πόρισμα, σε συνεννόηση με το Γενικό Εισαγγελέα, δοθεί στη δημοσιότητα\”.