Όπως και κάθε χρονιά στις αρχές Σεπτέμβρη και φέτος μια καινούρια \’στρατιά\’ μαθητριών και μαθητών είναι στις επάλξεις για να ξεκινήσουν την μακρόχρονη μαθητική τους εμπειρία. Φυσικά είναι καιρός που οι γονείς και οι οικογένειες γενικότερα μπαίνουν σε μια καινούρια διαδικασία ερωτήσεων και άγχους όσον αφορά την επίδοση που θα έχουν τα παιδιά στο σχολείο.
Σύμφωνα με τον καθηγητή οφθαλμολογίας του Παν/μίου Ν. Υόρκης, κύριο Κανελλόπουλο Αναστάσιο, μια από τις πιο συχνές παρατηρήσεις αλλά και ερωτήσεις ανάμεσα στους γονείς και τους δασκάλους είναι σχετικά με το ποια είναι η οξύτητα και η λειτουργικότητα της όρασης του παιδιού που μόλις αρχίζει σχολείο. Το ερώτημα αυτό φυσικά έχει απασχολήσει τον ιατρικό χώρο εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ο λόγος που έχει δοθεί τόσο μεγάλη προσοχή και σχολαστικότητα στο screening των προβλημάτων των ματιών στα παιδιά της προσχολικής και σχολικής ηλικίας είναι πολύ βασικός.
Από τη δεκαετία του \’60 και από στοιχεία ερευνών που ξεκίνησαν από παρατηρήσεις στο εργαστήριο έδειξαν ότι η ανάπτυξη των εγκεφαλικών λειτουργιών έχει πολύ μεγάλη \”πλαστικότητα\” στην πρώιμη παιδική ηλικία έτσι ώστε εάν διαγνωστεί κάποιο οπτικό πρόβλημα ή πρόβλημα με τα μάτια σε αυτήν την πρώιμη παιδική ηλικία η αντιμετώπισή του μπορεί να είναι η πιο το δυνατόν αποτελεσματική για την καλή οπτική λειτουργία του παιδιού αυτού στο υπόλοιπο της ζωής του.
Με όσα βέβαια έχουμε προαναφέρει αν και το screening είναι μια εντελώς ανώδυνη διαδικασία, το γεγονός ότι θεωρητικά θα πρέπει να υποβάλλονται σε αυτό όλα τα παιδάκια ηλικίας 2-5 ετών κάθε ένα-δύο χρόνια, κάνει αυτή τη προσπάθεια αρκετά δύσκολη για οικονομικούς και δημογραφικούς λόγους. Φυσικά η πιο σημαντική θεράποντες στην ηλικία αυτή είναι οι παιδίατροι οι οποίοι μπορούν να συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία screening εφόσον σχεδόν όλα τα παιδιά αυτής της ηλικίας επισκέπτονται μέσα στο χρόνο τουλάχιστον για μια φορά ένα παιδίατρο.
Με απλά λόγια η διαδικασία screening έχει τρία διαφορετικά στοιχεία:
- Το πρώτο και πιο σημαντικό είναι το screening για την αμβλυωπία, αυτό που είπαμε προηγούμενα \”τεμπέλικο μάτι\”. Το screening για την αμβλυωπία γίνεται μετρώντας την όραση που έχει το παιδάκι από το κάθε μάτι χωριστά. Δηλαδή ποια οπτική οξύτητα μπορεί να έχει το μάτι του παιδιού (από το δεξί του μάτι) και ποια από το αριστερό του μάτι όταν αυτά χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση οπτικών ερεθισμάτων το κάθε ένα χωριστά.
- Η δεύτερη σημαντική ενότητα screening για τα παιδιά προσχολικής και αρχικής σχολικής ηλικίας είναι ο στραβισμός. Είναι πολύ σημαντικό να διαγνωσθεί η συμπορεία και των δύο ματιών σε όλες τις οπτικές κινήσεις που κάνει το παιδάκι νωρίς στη ζωή του. Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι μερικά κοινά χαρακτηριστικά των παιδιών στην περίοδο ανάπτυξής τους, μπορούν να δημιουργήσουν την εντύπωση στραβισμού. Αυτό λέγεται \”ψευδοστραβισμός\”.
- Και το τρίτο και τελευταίο πιο σοβαρό βήμα στη διάγνωση και αντιμετώπιση οπτικών ανωμαλιών στα προσχολικά και αρχικά σχολικά χρόνια είναι screening για την στερεοσκοπική όραση του παιδιού. Η στερεοσκοπική όραση είναι κατά την πλειοψηφία της μια λειτουργία που απαιτεί καλή οπτική οξύτητα και με τα δύο μάτια και όπως προείπαμε η καλή στερεοσκοπική όραση εύκολα αναιρεί οποιοδήποτε πρόβλημα με τα δύο πιο πάνω προβλήματα που αναφέραμε. Δηλαδή είναι αδύνατον ένα παιδί να έχει πολύ καλή στερεοσκοπική όραση και να έχει κάποιο πρόβλημα με αμβλυωπία ή στραβισμό.