Μόδα των τελευταίων χρόνων, μια (ακόμη) εναλλακτική πρόταση για τον τοκετό ή μήπως σημείο των (οικονομικά χαλεπών) καιρών; Όπως κι αν το δει κανείς, ο φυσικός τοκετός στο σπίτι, για τον οποίο ο λόγος, διεκδικεί το δικό του, μικρό ακόμη, μερίδιο στη στατιστική των γεννήσεων στη χώρα μας: ποσοστό 0,02% των γεννήσεων, άλλως, 200 παιδιά τον χρόνο, δηλώνονται όχι σε μαιευτήριο, αλλά σε σπίτι!
Σε αντίθεση με χώρες του εξωτερικού όπου η πρακτική του τοκετού στο σπίτι είναι αρκετά διαδεδομένη, με τις γεννήσεις στο σπίτι να συγκεντρώνουν διψήφια ποσοστά (Βρετανία 15%, Γερμανία 10%, Ολλανδία 35%) στην Ελλάδα η μέθοδος είναι…καθηλωμένη στο 0,02%. Η έλλειψη ενημέρωσης των γυναικών, η απουσία κατάλληλων υποδομών αλλά και το κατεστημένο των επαγγελματιών υγείας στα μαιευτήρια θεωρούνται από τους ειδικούς που προωθούν τον τοκετό στο σπίτι ως τρία «αγκάθια» στην προαγωγή της μεθόδου.
«Δεν υπάρχει καμία στήριξη από το κράτος. Δεν ενθαρρύνεται η επιλογή των γυναικών να κάνουν τον τοκετό στο σπίτι. Αυτός είναι και ο λόγος που, από το 1997 που ξεκινήσαμε μέσω του Συλλόγου Ευτοκία τον τοκετό το σπίτι, το ποσοστό έχει αλλάξει ελάχιστα. Συνολικά έχουν γεννηθεί περίπου 1.000 παιδιά με αυτόν τον τρόπο, τα περισσότερα την τελευταία οκταετία» λέει η κυρία Ελευθερία Δημοπούλου, ανεξάρτητη μαία και πρόεδρος του Συλλόγου για την Προαγωγή του Φυσικού Τοκετού «Ευτοκία». Η ίδια έμαθε για τον τοκετό στο σπίτι στην αρχή της δεκαετίας του 1990 όταν κλήθηκε να παρακολουθήσει έγκυες αλλοδαπές, συζύγους υψηλόβαθμων διπλωματικών στελεχών, και οι οποίες την καλούσαν για τοκετό κατ’ οίκον.
Σε ό,τι αφορά τις Ελληνίδες που επιλέγουν να γεννήσουν σπίτι τους, η κυρία Δημοπούλου τις περιγράφει ως «γυναίκες ανώτερου μορφωτικού και κοινωνικού επιπέδου, γυναίκες που επιθυμούν να βιώσουν τη γέννηση του παιδιού τους με απολύτως φυσικό τρόπο, χωρίς ιατρικές παρεμβάσεις και φάρμακα». Αναλόγως σκιαγραφεί το προφίλ τους και η κυρία Ειρήνη – Αθηνά Αβραμίδου, μαία, που δραστηριοποιείται στη Θεσσαλονίκη: «Η πλειοψηφία των γονιών είναι υψηλού μορφωτικού επιπέδου και πλήρως συνειδητοποιημένοι για την επιλογή τους. Πολλές από τις μητέρες αυτές επίσης, είχαν μια άσχημη, τραυματική εμπειρία σε προηγούμενο τοκετό τους και γι’ αυτό θέλουν να ζήσουν διαφορετικά την επόμενη γέννα».
Γέννες στο σπίτι γίνονται μόνο στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη. Στην Αττική εκτιμάται ότι γεννούν σπίτι τους κατά μέσο όρο 5 γυναίκες τον μήνα ενώ στη Θεσσαλονίκη περίπου 2. Μεγάλη ζήτηση καταγράφεται και στην Κρήτη, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν μαίες που να δραστηριοποιούνται.
Γέννα στο σπίτι αλλά υπό όρους
Βασικό στάδιο της διαδικασίας είναι η ενημέρωση και η προετοιμασία των γονέων, ιδίως για τις πιθανές επιπλοκές αλλά και τα πλεονεκτήματα του τοκετού στο σπίτι. Δυο ή τρείς μαίες παρακολουθούν την πορεία της εγκυμοσύνης της μέλλουσας μητέρας, σε συνεργασία με κάποιο γιατρό. Αυτές αναλαμβάνουν τον φυσικό τοκετό στο σπίτι ενώ ο γιατρός την συγκεκριμένη ημέρα βρίσκεται σε ετοιμότητα για την περίπτωση που τον χρειαστούν για τη συνέχεια του τοκετού στο μαιευτήριο, λόγω κάποιας πιθανής επιπλοκής. «Δεν βάζουμε ποτέ σε κίνδυνο τη ζωή του παιδιού και της μητέρας. Στα 14 χρόνια που κάνω τοκετούς στο σπίτι έχω αντιμετωπίσει μόνο τρεις περιπτώσεις που χρειάστηκε να μεταφερθεί η έγκυος» λέει η κυρία Δημοπούλου.
Σύμφωνα με τις ειδικούς, πρέπει να πληρούνται επτά βασικές προϋποθέσεις για να γεννήσει μια γυναίκα στο σπίτι: να είναι υγιής, να έχει φυσιολογική πορεία κύησης, να μην έχει δίδυμα, να μην έχει προηγηθεί καισαρική τομή, το μωρό να «έρχεται» με το κεφάλι, το πλησιέστερο νοσοκομείο να μην απέχει από το σπίτι περισσότερο από μία ώρα, ο τοκετός να ξεκινά αυτόματα όπως το σώμα της γυναίκας το «υπαγορεύει».
Το κόστος της γέννας στο σπίτι, παρότι χαμηλό, δεν συνυπολογίζεται από τις γυναίκες ή τα ζευγάρια που επιλέγουν αυτή τη μέθοδο τοκετού. Οι μαίες συμφωνούν ότι η μέθοδος επιλέγεται κυρίως για λόγους ιδεολογικούς. Πάντως, η προετοιμασία της μητέρας στην κύηση και ο τοκετός στο σπίτι συμπεριλαμβανομένης 10ήμερης παρακολούθησης της μητέρας και του μωρού κοστίζουν συνολικά περίπου 1.600 ευρώ, ποσό πολύ χαμηλότερο και από το πιο οικονομικό πακέτο γέννας σε μαιευτήριο.
Περιγράφει την εμπειρία της η κ.Ειρήνη Κιλέτση
«Το να φέρω το παιδί μου στον κόσμο ήταν για μένα η πιο ιερή στιγμή της ζωής μου. Έτσι από την πρώτη κιόλας εγκυμοσύνη μου αυτό που με ενδιέφερε ήταν να γίνουν όλα όσο πιο απλά και φυσικά μπορούν. Αυτό όμως δυστυχώς δεν έγινε, παρότι η εγκυμοσύνη μου δεν είχε προβλήματα. Έτσι, στη δεύτερη εγκυμοσύνη η αναζήτηση άλλου τρόπου τοκετού ήταν μονόδρομος. Μίλησα με το σύζυγό μου, το ψάξαμε πολύ, μιλήσαμε με ειδικούς, μίλησα με τη γιατρό μου, ζυγίσαμε τα υπέρ και τα κατά και το… αποφασίσαμε: Θα γεννούσα στο σπίτι. Βεβαίως, που και που έρχονταν στο μυαλό μου οι γιαγιάδες μου που γέννησαν όλα τους τα παιδιά στο σπίτι. Σκεφτόμουν όμως ότι ήταν άλλες εποχές, χωρίς υποδομές, χωρίς καμιά εγγύηση ότι αν κάτι πάει στραβά σε 30’ θα βρίσκονται σε κάποιο νοσοκομείο. Γιατί όχι κι εγώ, λοιπόν; Σκεφτόμουν και… ανυπομονούσα να έλθει η ώρα του τοκετού.
Ήλθε… κι ήταν σύντομος (μέσα σε 3 ½ ώρες είχα γεννήσει), όχι όμως και εύκολος. Το μωράκι μου είχε τυλιχθεί με τον ομφάλιο λώρο στο λαιμό του και χρειάστηκε να περιμένω και να προσπαθήσω περισσότερο μέχρι να το ελευθερώσουν και να το κρατήσω στην αγκαλιά μου. Δεν αισθάνθηκα όμως ούτε μία στιγμή αγωνία κι ανασφάλεια. Οι μαίες ήξεραν ακριβώς τι έπρεπε να κάνουν ώστε να μη δημιουργηθεί η παραμικρή επιπλοκή. Ο άνδρας μου ήταν συνεχώς δίπλα μου να με στηρίζει. Όλα έγινα απλά και αβίαστα.
Κράτησα το μωρό στην αγκαλιά μου την ίδια στιγμή που έμπαινε στο δωμάτιο η πρώτη μου κόρη μαζί με μια φίλη μου που ήρθε για την γέννα. Κι αυτή είναι μία από τις πιο έντονες εικόνες που συνοδεύουν τις αναμνήσεις μου εκείνης της ημέρας: είμαστε όλοι μαζί μια αγκαλιά και καλωσορίζουμε το νέο μέλος της οικογένειας μας. Η μικρή κλαίει και αμέσως κουρνιάζει στην αγκαλιά μου ενώ η πρωτότοκη κόρη μου της χαϊδεύει έκπληκτη το κεφάλι. Εγώ αποκαμωμένη σκέφτομαι ότι πιθανότατα μόλις γλίτωσα την καισαρική! Η ώρα κοντεύει 10. 30 το βράδυ, «κοίτα να δεις που ξυπνήσαμε το πρωί οι τρεις μας και σε λίγο θα πάμε για ύπνο τέσσερις» θυμάμαι ότι λέει ο άνδρας μου και δεν το πιστεύει ούτε ο ίδιος. Νιώθω κουρασμένη και τόσο δυνατή και ήρεμη συνάμα! Δε χρειάστηκε ούτε να με κόψουν, ούτε να με ράψουν ούτε να αποχωριστώ το παιδί μου στο ελάχιστο. Το είχα εκεί δίπλα μου συνεχώς να με ακούει , να με μυρίζει, να με αισθάνεται όπως όλα τα νεογέννητα πλάσματα πάνω στη γη!».